Hilafet ve Şia üzerine bir inceleme: VII.-VIII. yy.
A study on Caliphate and Shi̇'a: VII.-VIII. yy.
- Tez No: 375203
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHAMMET BEŞİR AŞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: The Shi'a, Imamate-Caliphate, Zeydiyye
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
Din anlayışımdaki farklılaşmaların bir tezahürü olarak karşımıza çıkan mezheplerin sağlıklı bir şekilde anlaşılabilmesi için İslam Düşüncesinin teşekkül dönemi olarak nitelendirilen yaklaşık ilk üç yüz yıllık süreç büyük bir öneme sahiptir. Hz. Peygamberin vefatının hemen akabinde başlayan ve umumiyetle imamet/hilafet çerçevesi etrafında cerayan eden hadiseler Müslümanlar arasında ciddi ihtilaflara neden olmuştur. Şüphesiz başlangıçta siyasi bir niteliğe sahip olan bu ihtilafların doğurduğu fikirler tarihi süreç içerisinde itikadi bir yapıya bürünerek mezhep şeklinde karşımıza çıkmıştır. İlk plânda Haricilik, Şia, Mürcie ve Mutezile olarak tasnif edebileceğimiz bu dini-siyasi oluşumlar daha sonra kendilerine ait birer kültürel yapı oluşturmuşlardır. Belli prensipler çerçevesinde kendini ifade eden bu mezhepler, yine büyük oranda siyasi tutum farklılıklarından dolayı kendi alt gruplarını üretmeye devam etmişlerdir. İslam fikir ve siyaset tarihinde önemli yere sahip olan mezheplerden birisi de Şia mezhebidir. Şia'nın ortaya çıkmasını sağlayan olayların başlangıcı ve kökeni ile ilgili birçok rivayet vardır. İslam alimleri ve Şii alimler arasında bu hususta anlaşmazlıklar vardır. İhtilafların çok olması Ehl-i Sünnet alimlerinin ve Şii alimlerinin konuya bakışlarının ve fikirlerinin farklı olmasının yanı sıra tarihi olayların belirsizliği ve belli bir fikri ispatlamak adına uydurma hadislerin, rivayetlerin ortaya atılmasıda bu konudaki karışıklığı arttıran nedenlerin başında gelmektedir. Şii müelliflerden bazıları Şia'nın varlığını Hz. Peygamber'in hayatta olduğu döneme kadar götürmeye çalışsalarda Şia'nın erken dönemde Hz. Ali taraftarlığı şeklinde ortaya çıkması Hz. Osman'ın şehit edilmesi ile başlayan olaylar ve Hz. Ali'nin döneminde de bu faktörün ileri sürülmesi ile oluşan savaşlar neticesinde olmuştur. Ancak bu dönemdeki şia daha çok bir taraf olma şeklindedir. Daha sonrasında Hz. Hüseyin'in şehadeti ile sonrasındaki olaylar neticesinde Şia imamet fikri daha belirgin bir şekilde ortaya çıkmaya başlamıştır. Şia'nın siyasi ve itikadi bir mezhep oluşturması ve islam toplumu içerisinde ayrı bir fırka olması ise kaynakların verdiği üzere hicri birinci asrın sonlarına kadar uzanmaktadır. Bu tarihten itibaren artık şia kendi başına siyasi temele dayanan itikadi bir mezhep olmuştur. Anahtar Kelime; Şia, İmamet-Hilafet, Zeydiyye
Özet (Çeviri)
A process of the first three hundred years of the Islam being characterized as the formation period of the Islamic thought is of great importance so that the sects showing us their faces as a result of the differentiations on the understandings of the religion can be understood healthfully. The events starting just after the death of the Prophet Muhammed and usually taking place about the imamate/caliphate have caused serious conflicts among the Moslems. There is no doubt that the thoughts burst out by these conflicts having a political character at the beginning have showed us their faces as sects within the historical period. These religious-political formations that we can classify as the Kharijite, the Shi'a, Murcia and Mutezile at first have formed a cultural structure belonging to themselves later on. These sects expressing themselves under certain principles have continued to form their sub-groups mostly because of the political attitude differentiations. One of the sects having an important place within the history of the Islamic thought and politics is the Shi'a sect. There are a lot of rumours about the start and origin of the events providing the existance of the Shi'a. There are disagreements on that issue among the Islam and Shi'a scholars. In addition to the abudance of the conflicts originated from the variety of the view-points and thoughts of the Sunneh and Shi'a scholars, the uncertainty of the historical events and the voicing of the make-up hadith and narratives in the name of proving a certain thought is the leading reason increasing the confusion on thst issue. Eventhough some of the Shi'a authors try to take the existance of Shi'a back to the period when Prophet Muhammed was alive, it has existed with the apperance of the Shi'a as the advocacy of Ali at an early period, with the events starting with the martyrization of Osman and with the occurance of the wars outbreaking with the assertion of that factor during Ali's period. However, the Shi'a at that period is in the form of supportance. Later, the thought of the Shi'a imamate has appeared much more with the martyrization of Hussein and the events happened afterterwards. The Shi'a's forming a political and theological sect and being a different party within the Islamic society go back to the end of the first hijri age. Since that date, the Shi'a has become a theological sect basing on its political basis.
Benzer Tezler
- Fezâilu's-Sahâbe rivayetleri bağlamında Şiî-Sünnî ihtilafının Sünnî hadis rivayetine yansımaları
Reflections of the Sunni-Shiite disagreements on the hadiths within the context of traditions about 'Fa???il al-Şa??bah?
MAHMUT DEMİR
- Nûreddîn es-Sâbûnî'nin imâmet anlayışı ve ilk dönem siyâsî olayları değerlendirişi
Nuraddin es-Sabuni's understanding of imamate and his evaluation of first period political events
SEYYİD MUHAMMED YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA EKİNCİ
- Eşarilikte hilafet anlayışı
Khilafa approach in Ash'ariyya
MEHMET SEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN YILDIZ
- Ebû'l-Muîn en-Nesefî'nin imâmet anlayışı ve ilk dönem siyâsî olaylara bakışı
Abu'l Muin al-Nasafi's view of immigration and first period political aspects
HİKMET ÇAMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT SERDAR
- İslam mezheplerinde tefaduliyet tartışması: İbn Hazm örneği
The Tafadulism discussion in Islamic sections: Sample of Ibn Hazm
MÜCAHİT ÇAYIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DALKILIÇ