Sözlü kültür ve gelenek bağlamında Trabzon yöresi el sanatları
In the context of oral culture and tradition Trabzon local crafts
- Tez No: 377597
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL ÜÇÜNCÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Trabzon, el sanatları, sözlü kültür, gelenek, Trabzon, handicrafts/crafts, oral culture, tradition
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 514
Özet
Bir ihtiyaçtan doğan el sanatı ürünleri zamanla estetik değer kazanarak günümüze kadar gelmiştir. Geçmişle günümüz arasında bağın kurulmasında önemli bir faktör olan el sanatları, içinde yaşadığı gelenek ve taşıdığı sözlü kültürüyle araştırılmaya, yaşatılmaya ve sergilenmeye değerdir. Bu çalışma da bu amacı gütmektedir. Çalışma bir giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezin amacı, kapsamı, yöntemi ve bölümlerine dair bilgiler verildikten sonra birinci bölümde Trabzon, sanat ve el sanatları, meslek folkloru, usta-çırak ilişkisi ve ahilik, Türk süsleme sanatının özellikleri ve Trabzon yöresi el sanatlarının geçmişi hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerde sanatlar ham maddesine göre ayrılarak sınıflandırılmıştır. Her bir sanatın tanımı, tarihsel gelişimi ve bu sanat ürünleriyle ilgili olarak derlenen sözlü kültür ürünleri bölümlerin içeriğini oluşturmaktadır. İkinci bölümde ham maddesi maden olan el sanatları olarak bıçakçılık, bakırcılık ve kuyumculuk; üçüncü bölümde ham maddesi bitkisel ve hayvansal lifler olan el sanatları adı altında yöresel dokuma çeşitleri, peştamal, oya ve işlemeler, yorgancılık; dördüncü bölüm ham maddesi ağaç olan el sanatları kaşık, kemençe, sepet, oyuncak, sandık, beşik, mobilya, oymacılık ele alınmıştır. Sonuç kısmında yapılan çalışmalarla ilgili elde edilen tespitler yer alır. Ekler kısmında kendisiyle görüşme yapılan kişilerin künyeleri verilmiştir. Kaybolan, kaybolmaya yüz tutmuş veya şekil değişikliği ile toplumun kültürel hazinesi konumundaki el sanatları Trabzon'da varlığını sürdürmektedir ve sürdürmeye de devam edecektir. Her ne kadar devletten yeterli destek görmedikleri için ümitleri azalmış olsa da el sanatını icra eden ustaların içlerindeki heyecan ve üretme arzusu, sanatlarını devam ettirmelerinde çok önemli bir etkendir. Bu noktada kurum ve kuruluşların desteği beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Handicrafts, emerging from necessity, by gaining an aesthetic value have been begun to be produced by the communities. Playing a fundamental role in linking between past and present, handicrafts are worth to be researched, to be kept alive and to be exhibited with its living culture and oral tradition. The study consists of an introduction and four chapters. In the introduction part, the information about the thesis objective, content, method and some information about the chapters of the thesis are given. In the first chapter, general informaton about Trabzon, and its arts and handicrafts, about the concept of profession folklore, master-apprentice relationship and ahi community, the characteristics of Turkish decorative arts, and information about the history of handicrafts of Trabzon district are explained. In the second, third and fourth chapters the crafts are classified according to the raw materials. The definitions of crafts, their hictorical developments and the some compiled oral culture products constitute the content of each of these chapters. In the chapters these handicrafts are discussed; in second; cutlery, coppersmith and jewellery whose raw material are mineral, in the third chapter; the kinds of local weaving under the name of handicrafts whose raw material plantal and animal fibers: loincloth, lace and embroidery,and quilting, in the fourth chapter; the ones whose raw material is wood; spoon, kemancha, basket, toy, crate, cradle,furniture, and carving. In the conclusion part fixations on the studies take part. In the appendix, personal records of the interviewees are given. Missing and the ones which are fading away or the cultural treasures of the society with a change in shape handicrafts have been continued their existences and also they will continue to pursue. Even through their hopes have diminished for not gaining sufficient support from the government, of the masters' the excitement and desire to produce, who practice their craft excitement, is a very significant factor in continuing their arts. At this point, it is expected that the supports of institutions and organizations.
Benzer Tezler
- The differences between the performing ways of kemençe in the district of Görele in the context of the theories of performance and practice
Performans ve pratik teorileri bağlamında Görele yöresi kemençe icrasındaki farklılıklar
SELÇUK DOST
- Trabzon Ağasar deresi üzerinde Sayvançatak Köyü-Karadeniz arasında bulunan su değirmenlerini koruma projesi
Conservation project about water mills located on Trabzon Agasar brook in between Sayvançatak village and Black Sea
SELİN KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- Varto Alevilerinde inanç, folklor ve dönüşümler
Beliefe, folklore and transformations in Varto Alevis
FIRAT TAŞ
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Dicle ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED ABDULBASİT SEZER
- İnternet folkloru/netlore bağlamında sözlü kültürün dönüşümüne netnografik yaklaşımlar: Katılımcı sözlük örnekleri
Netnographic approach to transformation of verbal culture within the context of netlore/internet folklore: Participatory dictionary examples
ZEYNEP SAFİYE BAKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ÖCAL OĞUZ
- Bursa Kapalıçarşı ve Hanlar bölgesi folkloru
Folklore of the Grand Bazaar and Inns region in Bursa
ADNAN PAMUKCU
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİ ÖZDEMİR