Trabzon Ağasar deresi üzerinde Sayvançatak Köyü-Karadeniz arasında bulunan su değirmenlerini koruma projesi
Conservation project about water mills located on Trabzon Agasar brook in between Sayvançatak village and Black Sea
- Tez No: 512719
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Endüstri devrimi ile birlikte değişen ve gelişen üretim süreçleri, üretimde geleneksel metodların terk edilmesine neden olmuştur. Yakın geçmişe kadar en önemli üretim yapılarından biri olan su değirmenleri de bu durumdan nasibini almış ve giderek kullanımları azalmıştır. Su değirmenleri; bir döneme tanıklık etmiş geleneksel üretim yapıları olmalarının yanı sıra, kültür varlığı bağlamında da gelecek nesillere aktarılması gereken değerlerdir. Bu nedenle bu çalışmada; gelişen teknoloji, köyden kente olan göç ve geleneksel tarım faaliyetindeki azalma gibi nedenlerle gittikçe kullanımı azalan, yok olma tehlikesi içerisinde olan bu yapıların karşılaştıkları koruma sorunları ve sürdürülebilir koruma yöntemleri araştırılmıştır. Çalışma alanı olarak seçilen Ağasar Deresi, Trabzon ili, Şalpazarı ilçesinde bulunan Sis Dağı'ndan akmaya başlayarak Beşikdüzü ilçe sınırları içerisinde Karadeniz'e dökülmektedir. Bu alan, dere ve kolları ile derin vadiler şeklinde parçalanan engebeli bir yapıya sahiptir. Bu nedenle tarımsal üretim alanları sınırlı ve tarımda makineleşme çok azdır. Nemli bir iklim yapısına sahip olan Ağasar vadisi buğday tarımına elverişli olmadığından tahıl olarak en çok mısır yetiştirilmektedir. Yöre insanı çok yakın bir geçmişe kadar ekmeğini de mısırdan yapmış, bu durum da değirmenlerin önemini bir hayli arttırmıştır. Su değirmenleri, ekonomik açıdan olduğu kadar sosyal hayatın bir parçası olarak da bölge halkının hayatında hatrı sayılır bir yere sahiptir. Trabzon'da bulunan Ağasar Deresi üzerinde konumlandırılmış değirmenlerden Sayvançatak Köyü ile Karadeniz arasındaki güzergahta bulunanlar çalışma kapsamına alınmıştır. Dokuz değirmenden ikisi fotoğraf ile belgelenirken, yedisi için ayrıntılı rölöve çalışması yapılmıştır. Bu araştırmalar yolu ile değirmenlerin çalışma prensipleri, teknik ve mimari özellikleri incelenmiştir. Tez çalışması sadece yapılarla sınırlı tutulmamış, değirmenlerin işleyişi açısından önemli olan su kanalları, su olukları, yollar, köprüler gibi unsurlar da değirmenlerle birlikte ele alınarak değerlendirilmiştir. Alan çalışmasına destek olarak yapılan literatür incelemesinde, Karadeniz coğrafyasında su değirmenleri ile ilgili araştırmalar olmakla birlikte Ağasar Vadisi'nde bu konu ile ilgili akademik bir çalışma yapılmadığı tespit edilmiştir. Tez kapsamında öncelikle çalışma alanının coğrafyası, mimari özellikleri, sosyal yaşantısı, kültürel değerleri ve ekonomik faaliyetleri hakkında bilgi verilmiştir. Bu aşamada yazılı kaynaklar çok yeterli olmadığından sözlü kaynaklardan ve alan çalışması sırasında yapılan gözlemlerden yararlanılmıştır. Değirmenlerin tarihsel gelişimi ve değirmen tipleri araştırılarak Ağasar Deresi değirmenlerinin genel özellikleri ve çalışma prensipleri anlatılmıştır. Yapılan belgeleme çalışmaları ile ayrıntılı olarak tasvir edilen değirmenlerin korunması gerekli kültür varlığı ve peyzaj değerleri tespit edilmiştir. Koruma sorunları saptanarak bu sorunların çözümüne yönelik öneriler geliştirilmiştir. Değirmenlerin salt tarihi bir yapı olarak değil, suyun kanala girişinden çarktan çıkışına bir üretim teknolojisini tanımlayan geleneksel teknoloji tarihinin bir parçası olarak korunması için en doğru yol bu yapıların kullanımının sürdürülmesidir. Bu çerçevede ele alınan dokuz değirmenin, bütüncül bir sürdürülebilir koruma yaklaşımı ile korunması amaçlanmıştır. Bölgede halen mısır unu üretimi yaygındır. Bu nedenle değirmenlerin üretime devam etmesi ve kooperatif sistemi ile pazara açılması tez kapsamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
With the industrial revolution, changing and developing production processes have caused to abandonment of traditional methods in production. Water mills, one of the most important production structures until recently, have also affected from this situation and have gradually decreased their use. As a traditional production structures these buildings have witnessed a period of the history and also they are the values that should be conveyed to future generations in the context of cultural property. For this reason, in this study; the conservation problems of these water mills, which are in danger of extinction due to developing technology, migration from rural to urban, decreased conventional agricultural activities, and the methods of sustainable conservation have been researched. The Ağasar Stream, which is selected as a study area, starts to flow from Sis Mountain through the Şalpazarı district and meets the Black Sea in the boundaries of Beşikdüzü district. The stream and their limbs breaks the land and creates deep valleys, thereby the area has a rugged structure. As a result of this, agricultural areas are limited and the mechanization in agriculture is quite less. The region has a humid climate and it is not suitable for wheat farming, therefore corn is the most grown cereal. The locals has made their bread from corn until very recently and this has greatly increased the importance of the water mills. Water mills are valuable for the people of the region not only for their economy but also as a part of the social life. Within the scope of this research, there are nine water mills on which located Ağasar Brook in between Sayvançatak village and Black Sea that corresponds 26 km length. Two of them documented by photographs, other seven documented by detailed drawings. Through these studies, working principles, technical and architectural features of the water mills have been examined. This research is not restricted to mill buildings but also they are evaluated with their surroundings such as their canals, water gutters, bridges etc which are important in terms of the operation of the mills. In the literature survey conducted as a support to the field research, although there are researches about water mills in Black Sea Region, it is determined that there is no academic study about water mills in this area before. In this thesis firstly, geographical information, architectural features, social life, cultural values and economic activities of the research area were described. In this stage, due to the unsufficient written sources it was benefited from oral knowledge and field observations. The historical development and the types of the mills were investigated and the general characteristics and working principles of the water mills which located on Agasar Stream were explained. With the documentation study water mills were described extensively and the essential values that needs to be protected (with the aspects of cultural property and landscape) were determined. In addition to this, the conservation problems were defined and proposals were developed to solve these problems. In order to conserve these water mills as a production tecnology and part of technology history, not just a historical building, they should continue to be used. In this context, to conserve these mill structures with their authentic values, it has been considered that holistic approach should be developed instead of singular evaluation.
Benzer Tezler
- Trabzon yöresindeki tatlısu balıklarının taksonomisi ve ekolojik özellikleri üzerine araştırmalar
Başlık çevirisi yok
BİLAL KUTRUP
- Trabzon kırsal cami mimarisi
Rural mosque architecture in Trabzon
EMRİYE KAZAZ
Doktora
Türkçe
2016
MimarlıkKaradeniz Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER İSKENDER TULUK
- Ağasar Vadisinin Türk yerleşim tarihindeki yeri
The place of Ağasar Valley in the history of Turkish settlement
HAVA KIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TELLİOĞLU
- Şalpazarı (Ağasar) bölgesi Çepnileri'nin dînî inançsal evreninin incelenmesi
The analysis of the belief-related nature of Cepnis in Salpazarı (Agasar) region
GÖKHAN DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYHAN IŞIK
- Trabzon ili kullanımı, imar planı-mülkiyet kıyı kenar çizgisi-mülkiyet ilişkileri
Land usa of coastal regions, relations between coast line, zonning plan and land ownership in the city of Trabzon
FAİK AHMET SESLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Jeodezi ve FotogrametriKaradeniz Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİHAT AKYOL