Geri Dön

Moğol istilâsı ve Türkiye Selçuklu Devleti

Mongol invasion and Turkey Seljuk State

  1. Tez No: 377785
  2. Yazar: ZÜRİYE ÇELİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SALİM KOCA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Moğol, Selçuklu, istila, Anadolu, Türkiye, Mongol, Seljuk, invasion, Anatolia, Turkey
  7. Yıl: 2014
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 267

Özet

Cengiz Han (1206-1227) liderliğinde, 1206'da Onon Nehri kıyısında kurulan Moğol Devleti'nin Otrar faciasından sonra hız verdiği istilâlar, istilâ altında kalan devletler için tarihte acı bir geçmiş bırakmıştır. Türkiye Selçuklu Devleti de bu geçmişe ortak olan devletlerden birisidir. Babasından devraldığı mücadeleyi var gücüyle sürdüren Celâleddîn Harezmşah, 1225'de Tebriz'i merkez yaparak Azerbaycan'a geldiğinde, Anadolu için Moğol istilâ tehlikesi baş göstermiştir. Bu dönemde Türkiye Selçuklu tahtında oturan I. Alâeddîn Keykubâd, her ne kadar tehlikeyi sezerek birtakım tedbirler almışsa da onun öldürülmesinden sonra başa geçen oğlu II. Gıyâseddîn Keyhüsrev, şahsından ve birtakım başka sebeplerden dolayı Moğolların Anadolu'ya girişlerine engel olamamıştır. 1243 senesindeki Kösedağ Savaşı'ndan sonra Moğollara tâbi hale gelen Türkiye Selçuklu Devleti, Mengü Han'ın 1259'da ölümünden sonra ise İlhanlı Devleti'nin gönderdiği valiler eliyle idare edilmiştir. Ayrıca, bir yandan Anadolu'nun istilâdan kısmen de olsa uzak bulunan bölgelerinde çeşitli Türk beylikleri kurulurken diğer yandan da Anadolu'da gerek Moğol idarecilerine gerekse iktidara yönelik birtakım isyanlar baş göstermiştir. Bununla birlikte, II. Gıyâseddîn Mesud'un 1308'deki ölümünden sonra Türkiye Selçuklu tahtına herhangi bir hanedan üyesinin çıkartılmadığını görüyoruz. Anadolu'ya tayin edilen en son vali Celâyirli Şeyh Hasan'dır. Onun vekili olan Eretna Bey'in 1337'de Memlük Devleti'ne tabi olmasıyla Anadolu, Moğol tabiiyetinden kurtulmuştur. Çalışmamızda Türkiye Selçuklu Devleti için Moğol istilâsının bir tehdit olarak ortaya çıktığı 1225 senesinden İlhanlı Devleti'nin parçalandığı 1335'e kadar geçen dönem ele alınmıştır. Bu süre zarfında Türkiye Selçuklu Devleti'nin önce bir vassal devlet, sonra bir Moğol vilayeti haline nasıl dönüştüğü incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

The Mongol Empire, which was founded in 1206 under the leadership by Genghis Khan (1206-1227) on the banks of Onon River, speeded up its invasions after Otrar catastrophe, and these invasions left the invaded states with a painful history. Turkey Seljuk State was one of them. When Jalal al-Din Khwarazm-Shah, who continued his father's struggle with all his power, made Tabriz the capital and arrived in Azerbaijan in 1225, the danger of a Mongol invasion in Anatolia showed up. Alaeddin Keykubad I, the ruler on the Seljuk throne at that time, sensed the danger and although he tried to take some precautions, his son Giyaseddin Keyhusrev II, who sat on the throne after his death, could not prevent the Mongols from invading Anatolia, due to his character and some other reasons. Turkey Seljuk State became a subject of the Mongols after Kosedag Battle of 1243, and following Mengu Khan's death in 1259, it was ruled by the governors sent by the Ilkhanate. Additionally, while some Turkish seigniories emerged in Anatolian regions far from the invasion, there were some rebellions in Anatolia; both against the Mongol rulers and the state monarchs. On the other hand, it is seen that no dynasty members were seated on the Seljuk throne following Giyaseddin Masood II's death in 1308. The last governor appointed to Anatolia was Sheikh Hassan of Celayir. As his deputy, Alaeddin Eretna joined Mameluke State, Anatolia was saved from Mongol rule. This study consists the period from 1225 when Mongol invasion was seen as a threat for Turkey Seljuk State until 1335 when the Ilkhanate broke up. The transformation of the Turkey Seljuk State first into a vassal then into a province of the Mongols was evaluated in this study.

Benzer Tezler

  1. Menteşeoğulları Beyliği, Akdeniz dünyası ve Osmanlı Beyliği: Devletlerarası ilişkilerin gelişimi

    Menteşeoğullari Principality, Mediterranean world and Ottoman Principality: Development of inter-state relations

    ALPEREN ARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KEMAL RAMAZAN HAYKIRAN

  2. Baycu Noyan ve askeri faaliyetleri

    His Baiju Noyan and military activities

    OKAN YALÇIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihSinop Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DOÇ.DR.MUSTAFA ŞAHİN

  3. Türkiye Selçukluları'nda iktisadî hayat

    Economic life in The Seljuks of Türkiye

    MUSTAFA ÖZMEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    EkonomiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYDIN USTA

  4. Türkiye Selçukluları döneminde Ahilerin devlet ve toplum ilişkileri

    State and society relations of Ahis in the period of Turkish Seljuk

    OSMAN SAVAŞ ÇETİNER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    TarihKırşehir Ahi Evran Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RIFAT İLHAN ÇELİK

  5. Türkler tarafından fethinden Moğol istilasına kadar Malatya

    Malatya from the conquest by Turks to Mongol invasion

    MURAT ZENGİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Tarihİstanbul Üniversitesi

    Tarih Bölümü

    PROF. ABDÜLKERİM ÖZAYDIN