Abdurehim Ötkür'ün 'İz' romanının şahıs kadrosu üzerinde karşılaştırmalı bir inceleme
A comparative study on characters in the Abdurehim Otkur's 'İz' novel
- Tez No: 378597
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET TEMİZKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Adburehim Ötkür, Hilal Görününce, Sevinç Çokum, Kumul Çiftçiler Ayaklanması, Adburehim Ötkür, Hilal Görününce, Sevinç Çokum, Kumul Farmers Rebel
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
İz romanı hem Abdurehim Ötkür'ün yazın hayatında hem de Uygur modern edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Uygur Türklerinin Çin zulmü altında ezilmeleri ve isyan etmelerini anlatan tarihî roman, temelde zengin-fakir çatışmasına dayanmaktadır. Aynı şekilde Rus zulmü altında ezilen Kırım Türklerinin, Kırım Harbi sırasında yaşadıklarını anlatan Hilal Görününce romanında da zengin-fakir çatışması yer almaktadır. Bu çalışma Marksist kuram çerçevesinde İz ve Hilal Görününce romanlarındaki şahıs kadrosunun karşılaştırmalı incelemesini kapsamaktadır. Çalışma dâhilinde alıntılanan kısımların estetik aktarması da yapılmıştır. Ayrıca Modern Uygur Edebiyatı, Abdurehim Ötkür ve İz romanı hakkında edebiyat alanında Türkiye'de yapılmış çalışmaların sayısının az olması, bu konuyu ele almamızda önemli bir sebeptir. Çalışmamızın giriş bölümünde tarihî roman türü, İz romanı, Doğu Türkistan'ın siyasi tarihinde Kumul Çiftçiler Ayaklanması ve inceleme yöntemi hakkında bilgi verdik. Birinci bölümde modern Uygur Edebiyatı hakkında genel bir bilgi verip roman yazarı Abdurehim Ötkür'ün hayatı, edebi kişiliği ve eserlerini tanıttık. İkinci bölümde; İz romanının şahıs kadrosunu esas alarak, Marksist Eleştiri Kuramının ışığında bir sınıflandırma yaptık. Böylece“ezenler”ve“ezilenler”olarak iki ana başlık ortaya çıktı.“Ezenler”başlığı altında yöneticileri, beyleri, beyzadeleri, askerleri ve din adamlarını ele aldık. Bunlar; genel olarak çıkarları doğrultusunda hareket eden, para ve itibar kazanmayı hedef seçmiş, bu yolda her türlü ahlaksızlığı yapabilecek insanlardır. Parası ve gücü olmayan insanlara eziyet ederler. Kendilerinden güçlü olanlara ise yalakalık etmek ortak özellikleridir.“Ezilenler”başlığı altında ise köylüleri ve devrimcileri ele aldık. Bölgedeki neredeyse tek geçim kaynağının hayvancılık olması sebebiyle ezilen sınıfı meslek gruplarına göre ayırmak mümkün olamadı. Devrimcileri ise silahlı mücadeleye katıldıkları için farklı bir başlıkta ele almayı uygun gördük. Nitekim ezilen bütün köylüler silahlı mücadeleye katılmamıştır. Ezilen köylü sınıfa ve devrimcilere baktığımızda ise hemen hepsinin genel olarak iş gücü sebebiyle sömürüldüğünü görürüz. Şahın hayvanlarına karşılıksız olarak bakmanın haricinde, kimi köle olarak inşaatlarda zorla çalıştırılır, kimi ise haksız yere hapse atılıp mahkûm edilir. Devrimciler içerisinde erkekler, kadınlar ve aydınları ayrı başlıklar altında değerlendirdik. Nitekim kadınları Marksist feminist eleştiri yönteminin ölçütlerini kullanarak yorumlamayı seçtik. Aydınlar ise ikisinden farklı olmak üzere ele alınmıştır. Devrimciler içerisinde cesaretiyle ön plana çıkan birçok roman kişisi vardır. Bu durum da silahlı mücadelenin olmazsa olmazlarındandır. Ancak son derece saf ve iyi niyetli olan bu insanların yumuşak tabiatları sebebiyle çokça zarar gördükleri de romanda vurgulanan noktalardan biridir. Nitekim İz, sömürülenin kazandığı, mutlu sonla biten bir roman değildir. Gerçek hadiselerin konu edilmesi sebebiyle sömüren sınıfın zaferiyle son bulur. Ezilen devrimci sınıf öldürülerek ve sindirilerek isyan bastırılır. Çalışmamız genel bir değerlendirmenin yapıldığı sonuç kısmından sonra bibliyografya ile tamamlanmaktadır. Çalışmamızın Uygur Modern Edebiyat sahasında yapılacak çalışmalar için yarar sağlamasını temenni ediyoruz.
Özet (Çeviri)
The novel 'İz' occupies an important place both in Abdurehim Otkur's professional carrier as a writer and modern Uygur literature. The historical novel which narrates the Uygur Turks' persecution under Chinese rule and their rebel against them is mainly based on the conflict between the rich and the poor. The same thing may be said about the novel 'Hilal Görününce' which addresses the conflict between the rich and the poor concerning Crimea Turks' persecution under Russian rule during the Crimea War. This study encompasses the comparative study of personage staff in novels 'İz' and 'Hilal Görününce' within Marxist theory framework. Within the study also aesthetic transfer of the quoted parts has been made. The lack of studies about modern Uygur Literature, Abdurehim Otkur and the novel 'İz' in Turkey was the crucial cause for our decision of addressing this topic. We tried to provide information about the historical novel as a type of novels, İz novel, Kumul Farmers Rebel in the political history of Eastern Turkistan and about our investigation methods. In first section after general information about modern Uygur Literature we introduced life, literate personality and works of novel writer Abdurahim Otkur. In the second section we firstly touched the functions of Marxist Criticism theory and after that we tried to make a classification of personage staff of İz novel in light of Marxist Criticism Theory. So, there appeared two main headings as the 'oppressors' and the 'oppressed'. We studied the governors, lords, princes, soldiers and the clergy under the heading 'Oppressors'. These; are generally the people who act for their own interests, who target only for their own money and esteem and the people who are capable of doing any immoralities for these purposes. They usually torture the people who don't have any money or power. But bootlicking in front of those who are more powerful than themselves is their common characteristic feature. And we studied the peasants and the revolutionaries under the heading 'Oppressed'. As almost the sole subsistence for the region was cattle breeding it was impossible for us to classify the 'oppressed' for their occupational groups. We considered it appropriate to study the revolutionaries under a separate heading for their participation in armed struggle. In fact, not all the oppressed peasants participated in armed struggle. And when we take a closer insight to peasants and the revolutionaries we may see that, generally almost all of them are being exploited for their workforce. Except looking after the cattle of Shah unpaid, we may see some of them being forced to work on constructions as slaves, others being sentenced unjustly and put in jail. We evaluated the men, women and intellectuals among revolutionaries in separate headings. In fact, we decided to interpret the women using the criteria of Marxist feminist criticism methods. And the intellectuals have been studied separately from both. There are numerous novel characters coming forth for their courage among the revolutionaries. And this circumstance is essential necessity of armed struggle. But, the fact of these people's being harmed for the cause of their being extremely pure and good willed is one of the highlighted points in the novel. In fact, 'İz' is not the novel which ends with the happy ending where the exploited are the winners. As a result of the narration of real events the novel ends with the victory of the exploiters. The revolution is pressed down by assassination and assimilation of oppressed revolutionary class. Our study is completed with the chosen bibliography after a general evaluation and conclusion parts. We hope that, our study will contribute in the studies in the discipline of Modern Uygur Literature that will be carried out in future.
Benzer Tezler
- Abdurrahim Ötkür'ün 'İz' romanı (inceleme-metin-aktarma-dizin)
Abdurrahim Ötkür and his novel ?iz? (analysis-text-translation-index)
ÖZGÜR AY
Doktora
Türkçe
2007
DilbilimEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜRER GÜLSEVİN
- Abdurehim Ötkür'ün Kaşgar Gecesi Destanı'nın bağlam sözlüğü (1-4'üncü Bölümler)
The contextual dictionary of Abdurehim Otkur's The Legend of Qashgar Night (Chapters 1,2,3,4)
AYŞE GÜL GÖKBINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KARAMAN
- Abdurehim Ötkür'ün Kaşgar Gecesi Destanı'nın bağlam sözlüğü (9, 10, 11. ve Hatime Bölümü)
The contextual dictionary of Abdurehim Otkur's The Legend of Qashgar Night (Chapters 9, 10, 11, Hatime)
MİNE AYAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KARAMAN
- Abdurehim Ötkür'ün Kaşgar Gecesi Destanı'nın bağlam sözlüğü (5,6,7 ve 8.bölüm)
The contextual dictionary of Abdurehim Otkur's The Legend of Qashgar Night (Chapters 5, 6, 7 and 8)
ŞULE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KARAMAN