Eski Türkçede ölçü
Measurement of old Turkic
- Tez No: 380086
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜLENT GÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Bu çalışmada, öncelikle Eski Türkçe döneme ait çeşitli eserler taranmıştır. İnceleme neticesinde elde edilen ölçü ile ilgili veriler tespit edilmiş ve bunlar kendi arasında belli konu başlıkları hâlinde tasnif edilmiştir. Anlamsal ve dil bilgisel açıdan ölçü ifadesi taşıyan terimler ve terim dışı ifadeler, yapılar bulunmuş ve metinlerde geçtiği şekliyle transkriptlerine sâdık kalınarak örneklendirilmiştir. Başlıklar hâlinde ortaya konan ölçü terimleri ve ölçü değeri taşıyan yapılar ile farklı sahalarda ve farklı dinî inanışlarda olan Eski Türklerin ekonomik ve sosyal hayatı algılayışı ortaya konmaya çalışılmış, buna dikkat çekilmiştir. Bu amaçla sadece sayısal değer ifade eden sabit ölçü terimleri değil, Eski Türklerin yararlandığı diğer ölçü unsurlarına değinilmiştir. Genel ölçü adları ve ölçme ile ilgili fiillerin yanı sıra benzetmeye dayalı deyim aktarmalı yapılar, antropometrik ve adet bildiren ölçü terimleri bu kapsamda önem arz eden ana başlıklar olarak tezde üzerinde durulan konulardır. Köktürkçe, Budist ve Maniheist çevreye ait Uygurca metinler ile İslamî çevre ilk Türkçe eserlerin taranması sonucu tespit edilen ölçü birimleri çeşitli etimolojik sözlüklerde de incelenmiştir. Tarama ve derleme sözlüklerine bakılarak terimlerin Batı Türkçesinde ve günümüz Türkiye Türkçesinde yaşayıp yaşamadığı yahut hâlâ kullanımda olup olmadığı araştırılmıştır. Anahtar Sözcükler Köktürkçe, Eski Uygurca, Karahanlı Türkçesi, Ölçü Terimleri, Anlam Bilimsel Yaklaşım, Dil Bilgisel Yaklaşım.
Özet (Çeviri)
In this study, various works from the old Turkish period are analysed. Then the obtained data about the measurement have been identified and classified under specific topics among themselves. The semantical and grammatical words which carry out meaning of measurement and non-semantic terms and structures are found and exemplified with fidelity to their original forms from the transcripts. By putting the measurement words and structures as titles, this study tries to put forward and draw attention to the understanding of economical and the social life of Old Turkish people. For this purpose, instead of focusing on the fixed numeric terms; this study mentions the other measurement terms which Old Turkish people used. As well as names of general measurement and verbs about measurement; indirect idiom analogy, anthropometric and quantity terms are given importance and higlighted as main topics. The measurement words, which are identified as a result of examining runic Turkic and Uigur texts from Buddhist, Manichean environment and first examples of Turkish - Islamic environment, are also analyzed with the help of several etymologic dictionaries. By looking at analysis and compilation dictionaries, it is investigated if these terms are still exists and still used in Western Turkish and present day Turkey Turkish. Keywords Runic Turkic, Old Uigur Turkic, Qarakhanid Turkic, Measurement Terms, Semantic Approach, Grammatical Approach
Benzer Tezler
- Eski Türkçede çatı ekli fiillerin semantiği
Semantics of voice verbs in Old Turkish
KERİME ÇALIŞ
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Türkçede yinelemeler ve öncelemeler
Repetition and foregrounding in old Turkic
HAKAN GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIZ
- Eski Türkçe metinlerde sıfatların eşdizimliliği
Collocation of adjectives in old Turkish texts
MUSTAFA AĞCA
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE ÖZKAN NALBANT
- Uygur şiveleri sözlüğü (S'den Y'ye kadar transkripsiyonlu metin)
Dictionary of modern Uighur language dialects (from S to Y transcripted text)
OKAN KONT
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ÖLMEZ
Y.DOÇ.DR. NECMİ AKYALÇIN