Geri Dön

Ortaokul Türkçe ders kitaplarında metafor

Metaphors in secondary school Turkish course books

PDF İndir

  1. Tez No: 381129
  2. Yazar: FATMA GÜLİN USTAOĞLU
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKKAYA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türkçe Öğretmenliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 119

Özet

Dil, bir milletin tarihine, geleneklerine, duygu ve düşüncelerine sahip çıkan ve de onları gelecek nesillere aktarmasını sağlayan en önemli iletişim aracıdır. Türk dili anlama ve anlatma yönünden zengin özellik ve yöntemlere sahip bir dildir. Anlama ve anlatımda başvurduğu en önemli yöntemlerden biri de ''metafor''lardır. Metaforlar, insanın çevresini ve olayları anlamlandırmasını sağlayan, anlamsız görünenlerden deneyimlerinin de yardımıyla anlam çıkarmasına yardımcı olan bir formdur. Anlamlandırma sürecinde büyük etkisi olan metafor sadece dilde değil, düşünce ve eylemlerimizde de etkilidir. Soyut fikirlerin somutlaştırılmasında, anlaşılması zor olanın kolay hâle getirilmesinde ve bilinenden bilinmeyene ulaşılmasında metafor en önemli yardımcılardandır. Türkçe dersi anlama ve anlatma becerilerini kapsayan bir derstir. Bu anlamlandırma ve anlatımlarda soyut kavramlara yönelme özellikle ortaokul düzeyinde gerçekleşmeye başladığı için bazı zorluklar yaşanabilir. Bu zorlukların aşılması için dilin tüm kuralları ve anlama-anlatma teknikleri Türkçe dersinde öğretilmeye çalışılır. Bu öğretim en sağlıklı şekilde Türkçe ders kitaplarının yardımıyla yapılabilir. Bu yüzden de Türkçe ders kitaplarında yer alan metinler öğrencilerin dil, düşünce ve eylemlerini etkiler. Bu çalışma ile ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metaforlu söyleyişlerin anlama ve anlatma becerilerindeki rolü ve kullanım sıklığı incelenip belirli kategoriler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışmamızda öncelikle metaforun kapsamına giren söz sanatları ve metafor ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Daha sonra Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerdeki metaforlu söyleyişler tablolar halinde sunulmuştur. İlk tabloda söz sanatlarına bağlı olarak ortaya çıkan metaforlar değerlendirilmiştir. Buna göre metaforlu söyleyiş örneğine en çok 6. sınıf metinlerinde rastlanılmıştır. 6. sınıf konuları içinde ''sözcükte anlam'' konusu yer alır. Bu yüzden bu sonuç doğal ve tutarlı bir sonuçtur. Sınıfların geneline bakıldığında metaforlu söyleyiş kapsamında en çok ''istiare/eğretileme'' sanatından yararlanılmıştır. Türkçede ''metafor''un sözcük karşılığı olarak genellikle ''istiare'' kullanılır. Bu sonuç bunu desteklemektedir. Metinlerde istiare dışında teşbih, mecaz, mecaz-ı mürsel, deyim, teşhis gibi farklı söz sanatlarına bağlı metaforlu söyleyişler de mevcuttur. Diğer tabloda kategorilere göre metaforlu söyleyiş örneklerine yer verilmiştir. Bu kategoriler ''insan, hayvan, doğa, duygu, nesne/eşya, yer, şekil ve diğer'' olmak üzere ''sekiz''e ayrılmıştır. Metaforlu söyleyiş örneği en çok ''doğa'' kategorisindedir. 5. sınıflarda ''Sağlık ve Çevre''; 6, 7 ve 8. sınıflarda ''Doğa ve Evren'' temalarının yer alması bu sonuçta etkilidir. Metaforlu söyleyişler somut ve soyutluk açısından da değerlendirilmiş olup soyutluk üzerinden oluşturulan metaforlu söyleyişlere en çok 8. sınıf metinlerinde rastlanılmıştır. Bu öğrencilerin zihinsel gelişimine uygun bir sonuçtur. Türkçe ders kitaplarında metaforlu söyleyişlere daha sık yer verilmelidir. Metaforlu söyleyişler öğrencilerin zihinsel ve dilsel gelişimi için gerekli ve yararlıdır.

Özet (Çeviri)

Language is the most important means of communication which protects the history, traditions, emotions, and thoughts of a nation and transfers them to the next generations. The Turkish language has rich properties and methods with respect to comprehension and production. One of the most important methods used for comprehension and production is the use of“metaphors”. Metaphors are forms which enable humans to make sense of their environments and events around them and infer meaning with the help of their seemingly meaningless experiences. Metaphors, which have a big effect on the sense-making process, are not only influential in language but also in our thoughts and actions. In the concretization of abstract ideas, simplification of the complicated, and reaching the known from the unknown, metaphors are one of the most important facilitators. Turkish lessons incorporate the teaching of comprehension and production skills. Because the first encounters with and use of abstract concepts for the development of such skills begin to emerge particularly in the secondary school level, certain difficulties may be experienced. To resolve these diffulties, teachers try to teach all the rules of the language and comprehension-production techniques in Turkish lessons. This teaching can be done most effectively with the use of Turkish coursebooks. Therefore, the texts in Turkish coursebooks affect learners' language, thoughts, and actions. This study investigates the role of the metaphorical uses in Turkish coursebooks in the development of comprehension and production skills and the frequency of such metaphorical uses within certain categories. In our study, we first discuss the figures of speech which can be analyzed under the category of metaphors and information about metaphors. Later, metaphorical expressions found in the texts in Turkish course books were presented in tables. In the first table, metaphors, which emerge in relation to figures of speech, were analyzed. Metaphorical expressions were the most common in 6th graders' course books. 6th grade curriculum incorporates the concept of“word meaning”. Therefore, this result was epxected and consistent. When the grade levels were taken into consideration in general,“istiare/eğretileme”was found to be the most frequent metaphorical expression. In Turkish,“istiare”is used as the lexical counterpart of“metaphor”. The results supported this finding. In the texts, apart from“istiare”, metaphorical expressions related to differnet figures of speech such as“teşbih, mecaz, mecaz-ı mürsel, deyim, teşhis”were found. In the other table, metaphorical expressions were given as they appear in categories. These categories were comprised of 8 components, namely“human, animal, nature, emotion, object/thing, place, shape, and others”. Examples of metaphorical expressions were mostly about the“nature”category. The fact that the themes of“health and nature”and“nature and universe”appeared in the 5th and the 6th, 7th and 8th graders respectively had an effect on this result. Metaphorical expressions were also analyzed in terms of concreteness and abstractness and abstract metaphorical expressions were most common in 8th grader texts. This finding was appropriate when the cognitive development of this group of childern is taken into consideration. Metaphorical expressions should find more place in Turkish course books. Metaphorical expressions are necessary and beneficial for students' cognitive and language development.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    446069

    Ortaokul ders kitaplarındaki değerlerin göstergebilimsel açıdan incelenmesi

    Analyse of values in textbooks of secondary schools by semi̇oti̇cal vi̇ew

    ÜBEYDULLAH PİLATİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimDicle Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BEHÇET ORAL

  2. Tez No

    486046

    Ortaokul öğrencilerinin beyin göçü kavramına ilişkin algılarının incelenmesi

    A study of perceptions of the secondary school students regarding the brain drain conception

    CENNET GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Sosyal Bilgiler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TURHAN ÇETİN

  3. Tez No

    450145

    Ortaokul öğrencilerinin afete ve afet hazırlıklarına ilişkin algılarının incelenmesi

    A study on the perceptions of secondary school students on disasters and disaster preparedness

    ŞEYMA ÖZELMACI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ADEM ÖCAL

  4. Tez No

    357106

    Ortaokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet

    Gender in middle school Turkish coursebooks

    EMİNE KİTİŞ ÇINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve ÖğretimPamukkale Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DERYA YAYLI

  5. Tez No

    688397

    Ortaokul Türkçe ders kitaplarında görsel okuryazarlık uygulamaları

    Visual literacy practices in secondary school Turkish textbooks

    OKAN DENİZ KARACA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimBaşkent Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET DEMİR

Geri Dön