Uşak çeşmeleri
Uşak fountains
- Tez No: 381346
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLSEN BAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
“Uşak Çeşmeleri”konulu Yüksek Lisans tezi kapsamında Uşak il merkezinde tespit edilen 30 çeşme örneği incelenmiştir. Bu çeşmelerden 15'i cephe çeşmesi, 10'u köşe çeşmesi ve 5'i meydan çeşmesidir. Çeşme örneklerinin bir tanesi 18. yüzyıl, 20 tanesi 19. yüzyıl ve 9 tanesi ise 20. yüzyılın başına aittir. Çeşmelerin 9 tanesinin kitabesi bulunmakta olup, 21 tanesinin kitabesi mevcut değildir. Çeşmeler ağırlıklı olarak 19. yüzyılın sonlarına aittir. Çeşmelerin daha çok 20. yüzyılda yapılmış olmaları, Osmanlı Klasik Dönem çeşme tasarımının dışına çıkılmamasına mani olmamıştır. Çeşmeler; ortada kitabesi olan nişi çevreleyen bir kemer, ayna taşında bir musluk, musluktan akan suyun biriktirdiği bir yalak, yalağın iki yanında dinlenme taşı formunda cephe düzenine sahiptir. Cephe gerisinde uzanan su haznesi ve genellikle düz dam ya da kırma çatı ile tamamlanan örtü sistemi yoğun olarak görülür. Çeşmelerin cephelerinde yoğun bir bezeme görülmez. Birkaç örnekte devşirme malzeme kullanılarak süsleme yapılsa da, Klasik Dönem Osmanlı süsleme unsurları kullanılmamıştır. Çeşmelerde daha çok, kullanılan malzemenin ritmik veya düzensiz olarak sıralanmasıyla yapılan cephe süslemeleri kullanılmıştır. Sade çeşmelerin yanı sıra iki cepheli, büyük depolu ve ebatlarıyla dikkat çeken çeşme örnekleri de bulunur. Çeşme cephelerinde kullanılan kemerler hemen göze çarpmaktadır. Uşak çeşmelerinde kullanılan kemerler: sivri kemer, yuvarlak kemer, basık sivri kemer, basık kemer, düz atkı kemer, kaş kemer, parabolik kemer ve yalancı kemer olmak üzere sekiz kemer çeşidi kullanılmıştır. Kemerlerde kullanılan malzeme ile süsleme yapılmasına pek rastlanmaz. Uşak Çeşmelerinde kullanılan malzeme: taş, tuğla ve mermerdir. Yoğun olarak kesme taş kullanılmış; tuğla malzeme ise süsleme amaçlı ya da mimaride yardımcı malzeme olarak görev almıştır. Ancak Karga Çeşmesi'nin tamamında tuğla malzeme kullanılmıştır. Mermer malzeme ise daha çok ayna taşı, yalak, kitabe ve dinlenme taşlarında görülmektedir. Anahtar Kelimeler 1. Uşak 2. Çeşmeler 3. Çeşme Tipolojisi 4. Çeşme Malzemeleri 5. Çeşme Süslemeleri
Özet (Çeviri)
Our master thesis is about The Fountains in Uşak and includes 30 fountains in center of Uşak that established by us. We examined 15 of them are fountains of frontal; 10 of them are fountains of corner, and 5 of them are fountains of square. One of the fountains is dated for 18 th century, 20 of fountains are dated for 19 th century and 9 of fountains are dated for period of beginning of 20 th century. 9 of fountains have inscriptions but 21 of them haven't. Most of Uşak's fountains are dated period of end of 19 th century; in spite of all of the fountains were built by Ottoman Classical style. The fountains have an inscriptions which have a Niche and an arch surrounds the Niche. There is an tap on the fountains mirror-stone and a trough under the tap for collecting the water. This fountain has a front style that formed resting-stone on the side of trough. We usually see a water-tank that it longs behind the front of fountain and a flat or a semerdam roof. We can't see too much adornments on the front of fountains. Only, we can see some adornments that were made by ancient Stones which used second times. But, these adornments don't include Ottoman Classical Period. They usually were used the materials as ritmic and disorder in row on the front of fountains as adornment. There are some simple structure fountains and by the side of some fountains have two fronts big tanks and dimensions. The striking arches types that used on front of fountains are like these: Sharp-pointed arch, round arch, pressed down sharp-pointed arch, pressed down arch, flat scarf arch, eyebrow arch, parabolic arch and counterfeit arch. We usually can't see the materials of arch as adornments on the fountains. The materials that used on Uşak fountains are like these. Stone, marble, brick. It was used too much cut-stone but, the brick materials are used as adornment or as helping element for architectural. But, only Karga Fountain completely was built by brick material. And the mirror stone, trough, inscription and resting Stone of fountain were built by marble. Key Words 1. Uşak 2. Fountains 3. Fountains typology 4. Fountains materials 5. Fountains embellishment
Benzer Tezler
- Hydrogeological characterization of the northern part of the Kışladağ Gold-Mine, Uşak, Turkey
Kışladağ Altın Madeninin kuzey bölümünün hidrojeolojik karakterizasyonu, Uşak, Türkiye
EGEMEN FIRAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Bölümü
PROF. DR. HASAN YAZICIGİL
- Bursa merkezdeki Osmanlı dönemine ait şadırvan ve çeşmelerdeki süsleme unsurları
Decoration elements in the water tanks with a fountain and fountains in the Ottoman period in the center of Bursa
BETÜL TUNABOYLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıUşak ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN AKDAĞ
- Aydınoğlu Beyliği mimarisinde yazı
Writing in the architecture of Aydınoğlu Beylik
MEHMET KAMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
El SanatlarıUşak ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN AKDAĞ
- Uşak-Banaz-Sivaslı arasında kalan bölgenin jeoloji mineroloji ve petrografisi
Geology, mineralogy and petrography of surrounding area of Uşak-Banaz-Sivaslı
ŞEMSETTİN CARAN
Doktora
Türkçe
1999
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BİLGİN