Türk siyasi düşünce hayatında Ahmet Hamdi Tanpınar ve romanlarına bakış
A review on Ahmet Hamdi Tanpınar and his novels in Turkish political thought life
- Tez No: 381812
- Danışmanlar: PROF. DR. NEŞE ÖZDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı, Türk İnkılap Tarihi, History, Turkish Language and Literature, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Türkiye Tanzimat Fermanı ile Batılı düşünce akımlarının etkisine girmiş ve bunun ilk yansımaları edebiyatta olmuştur. Özellikle de Türk romanı, Cumhuriyet'in kurulmasından sonra da uzun bir süre Türkiye'de siyasi ve toplumsal meselelerini tartışmanın yeri olmuştur. Ahmet Hamdi Tanpınar da Türk siyasi düşünce hayatında romanlarıyla önemli bir yer edinmiştir. Türkiye'nin 1839'dan beri geçirdiği Batılılaşma süreci üzerine düşünmüş, bu süreci bir medeniyet değiştirme meselesi olarak görmüştür. Medeniyet değiştirmesinin toplumda ve bireyde yarattığı ikilikleri, bunalımları romanlarında işlemiştir. Hayatı boyunca II. Abdülhamit saltanatından, 27 Mayıs 1960 darbesine kadar Türkiye'nin siyasi tarihindeki birçok olaya tanıklık eden Ahmet Hamdi, Türk düşünce hayatında kültürel muhafazakârlığın öncülerinden Yahya Kemal'in öğrencisidir. Tanpınar, onun fikirlerinden, tarih ve kültür anlayışından, Bergson felsefesine olan yakınlığından etkilenmiştir. Tanpınar, eserlerinde kullandığı dil, Batılılaşma meselesine yaşadığı dönemin resmi ideolojisinden farklı yaklaşımı ve Osmanlı geçmişine yaptığı vurgularla hocası Yahya Kemal'in izinde bir muhafazakâr düşünce adamı olarak kabul görmüştür. Hayatta olduğu süre içinde eserleri, biraz da bu algı nedeniyle, fazla ilgi görmemiştir. Fakat ölümünden sonra, özellikle Türkiye'nin değişen düşünce iklimiyle, Ahmet Hamdi Tanpınar ismi yeniden gündeme gelmiş, eserleri tekrar basılmaya başlanmıştır. 1970'lerden 2000'li yıllara uzanan süreçte Türk siyasi düşünce hayatında Batılılaşma, modernleşme, muhafazakârlık gibi tartışmalarda Ahmet Hamdi bir başvuru kaynağı olmuş, adeta yeniden keşfedilmiştir. Bu tartışmaların neticesinde Tanpınar'la ilgili muhafazakârlık algısı da sorgulanmaya başlanmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk siyasi düşünce hayatında hem Doğu, hem de Batı medeniyetine dair zengin bilgi birikimine sahip, ülkenin sorunlarına faklı bir gözle bakabilmeyi başarabilmiş nadir isimlerden biridir. Bu sebeple Türkiye'nin Tanzimat'tan itibaren yaşadığı toplumsal, siyasi ve kültürel meseleleri anlamak bakımından Ahmet Hamdi Tanpınar'ı tanımak, onun eserlerini okumak önemlidir.
Özet (Çeviri)
After the Imperial Edict of Reorganization (1839), Turkey was influenced by Western movements of thought and first reflections of this can be observed in Turkish literature. The Turkish novel, particularly, was the ground for discussions about the political and social problems of Turkey, for a long time including the late Ottoman and the early Republican era. With his novels, Ahmet Hamdi Tanpınar had a significant place in the Turkish political thinking. Considering the Westernization process of Turkey which took place since 1839, he perceived it as a matter of civilization shifting. In his novels, he looked into the dilemmas and depressions of the society and the individual, which were caused by civilization shifting. Ahmet Hamdi, who had witnessed various events in Turkish political history during his life from the rule of II. Abdülhamit until coup d'etat in 27th May 1960, was the student of Yahya Kemal, who was one of the pioneers of cultural conservatism in the Turkish thinking. Tanpınar has been affected by his ideas, his comprehension of history and culture, and his closeness to Bergson's philosophy. Due to the language he employed in his writings, his approach to the Westernization which was different from that of official ideology, and his remarks about the Ottoman past, Tanpınar was perceived as a thinker who was a follower of Yahya Kemal. Partly because of this perception, his writings did not draw much attention during his lifetime. However, after his death, especially due to the change of the climate of the thinking in Turkey, his name was recalled, his writings were printed again. From 1970s to 2000s, Ahmet Hamdi has been explored anew and became a source of reference in the discussions on Westernization, modernization, conservatism in Turkish political thinking. As a result of this, the perception that he had a conservatist stance has been questioned. Ahmet Hamdi Tanpınar, who had extensive knowledge on both Eastern and Western civilizations and who could achieve to look into the problems of the country from a different point of view,is one of the exceptional figures in Turkish political thinking. Therefore, his ideas and writings should be examined for a better understanding of the political and cultural problems that Turkey faced since the Imperial Edict of Reorganization.
Benzer Tezler
- S. Ahmet Arvasî'nin millet ve milliyetçilik anlayışı
S. Ahmet Arvasî's national and nationalism concept
HAMDİ ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiKastamonu ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENGİZ ÇUHADAR
- Hüseyin Cavid'in piyeslerinde sosyal meseleler
Social issues in the plays of Hüseyin Cavid
BÜŞRA ÜNAL MERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHDİ GENCELİ
- Ahmet Hamdi Başar'ın kalkınma ve devletçilik anlayışı
The perception of progres and estatism of Ahmet Hamdi Başar
YÜKSEL BAHÇECİ
- 15. yüzyıl klasik Türk şiirinin poetikası
Poetics of XVth century classical Turkish poetry
MEHMET FATİH ÇAVUŞ
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÜLEÇ
- Türk gazetesinde edebî faaliyetler üzerine bir inceleme
A study on literary activities in newspaper Türk
SONBAHAR AKAYDİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERVET TİKEN