Modern İran sinemasında İran edebiyatının izleri
The effects of Iranian literature on the Modern Iranian cinema
- Tez No: 383391
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GAZİ OSMAN ÖZGÜDENLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 325
Özet
Dünya genelinde akademik seviyede yapılan değerlendirmelerde, İran sinemasının dünya sinema festivallerinde elde ettiği başarıların nedenleri, çeşitli konulara bağlanır. Bu bağlamda kitaplar ve makaleler yazılmış ve sempozyumlar düzenlenmiştir. Bununla birlikte söz konusu etkinliklerin çoğu, tematik bakıştan uzak, özellikle kültürel yaklaşımın dışında şematik nedenleri dikkate almışlardır. Genel olarak bu tipik yazarlar, İran sinemasının elde ettiği başarıları, devrimden kaynaklanan toplumsal sorunlara ve baskılara, sembolik bir sinemasal dil ortaya koymasına, bazen de hafif bir şekilde taşıdığı sanatsal değerlere bağlarlar. Bu faktörlerin arasında, unutulmuş ve dikkate değer bir başka faktör vardır; İran edebiyatı. İran edebiyatı dolaylı ve dolaysız şekilde, İranlı sinema yönetmenlerinin düşüncelerinin altyapısını oluşturmaktadır. İran edebiyatı, sinemanın önemli bir düşünce kaynağıdır. İran sinemasının önde gelen isimlerine ait filmleri araştırdığımızda, Hâfız, Mevlana, Hayyâm, Sadi, gibi klasik İran şairlerinin yanı sıra Sohrab Sepehrî, Füruğ Ferruhzâd, Nima Yuşic gibi modern şairlerin izlerini de görebiliriz. İran'da sinema yönetmenleri, İran halkıyla İran edebiyatı arasındaki ilişkinin farkındadırlar ve bu potansiyelden faydalanmak isterler. Geçmişten günümüze edebiyat, özellikle de şiirle yakından ilgilenen İran halkı, bütün toplumsal ve kişisel hayatlarında ondan faydalanmışlardır. Aslında sinema yönetmenleri, edebiyatın çeşitli kapasitelerini kullanarak çektikleri filmleri -içerik açısından- zenginleştirmek de isterler. Bu bağlamda yönetmenleri iki guruba ayırabiliriz. Birinci gurup, kendileri yazar veya şair olup aynı zamanda film çeken yönetmenlerdir. İkinci gurup ise İran edebiyatından etkilenerek film çeken yönetmenlerdir. Bu çalışmada klasik ve modern İran edebiyatının, modern İran sinemasını nasıl etkilediği konusu ele alınmış ve örneklerle birlikte açıklanmaya çalışılmıştır. Bu etkinin, İran sinemasını nasıl zenginleştirdiği izah edilmiş ve böylece dünya çapında kazanılan büyük başarıların sebepleri de açığa kavuşturulmuştur. Modern İran sinemasından bahsettiğimizde, onun modern döneminin nasıl başladığı, hangi aşamalardan geçtiği ve hangi sorunları yaşadığı gibi konuları göz ardı edemeyiz. Bu nedenle birinci bölümde bu konu ele alınmış ve İran'da gerçekleşen modernleşme sürecinin çeşitli alanlarına kısaca değinilmiştir. Bu anlamda modern başlığı altında bütün değişimler ve gelişimler, olumlu ve olumsuz yankılar dikkate alınacak kadar önemlidir. Tezin ikinci bölümünde İran'ın klasik ve modern edebiyatı ve şiiri ele alınmış ve onun taşıdığı anlamlar ve kavramlar açığa kavuşturulmuştur. Ayrıca belli başlı şairlerin hayatı, düşünce sistemleri, eserlerinin özellikleri ve taşıdıkları evrensel anlamlar izah edilerek, sinemacılara nasıl zemin hazırladıkları da değerlendirilmiştir. İkinci bölümün ortalarından itibaren, uyarlama sinema kavramı ele alınmış ve açıklandıktan sonra İran sinemasından örnekler verilmiştir. Ayrıca İran sinemasındaki türler de ele alınarak izah olunmuştur. Son bölümde, İbrahim Gülistan, Fürûğ-i Ferruhzâd, Muhsin Mahmelbâf, Behram Beyzayî, Abbas Kiyâ-rustemi, Dâryûş Mehrcuî, Emîr Nâderî, Sohrȃb Şehid-sȃlis, Mecid Mecidî, Ebu'l-Fazl Celilî, Mesud Kimyaî ve Rahşân Benî-itimâd gibi yönetmenler ele alınmış ve onların İran edebiyatıyla olan bağlantıları değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In academic surveys in the world, many reasons are mentioned about the success of Iran's cinema in film festivals. Many books and articles are written about this issue. After reading these, we notice that most of these reasons are schematic but they lack thematic explanations. Generally authors of these works believe that the success of Iran's Cinema in the world have only political, social and artistic reasons. But with a little research we can get to know that one of the reasons in the success of Iran cinema is the artists' use of the resources of literature of Iran. With a bit of research we can be sure that this success is dependant on the artist' use of Hafez, Molana, Khayyam, Saadi and modern poets like Sohrab Sepehri and Forough Farokhzad. The directors of Iran's cinema, paying attention that people of Iran are sensitive and interested in classic stories and poems, have made use of this potential and have made their works rich. One group write poems and sayings and stories. The scond group are not writers or poets but they are under the influence of these works. In this work it will be proved how the poems and epic stories and classic stories along whit modern literature and how these works make the mental backgrounds of directors of Iranian Cinema and make these works unique in the world. To achieve this goal first there will be a glance at the begining of the modernity in Iran and the problems arising from it in Iran. Then we will have a preliminary introducation to Iranian modern and classic literature and in the end there will be a reference to those cinematic works which are under the influence of Iranian literature. And in the rest there will be an analysis of the adaptation cinema and different varieties of Iraninan cinema. Finally the works of some distinguished artists like Ibrahim Golestan, Fouroog Farokhzad, Mohsen Makhmalbaf, Bahram Beysayi, Abbas Kia Rostami, Dariush Mehr Jouyee, Majid Majidi and Rakhshan Bani Etemad will be analysed as case studies.
Benzer Tezler
- Göstergelerarası çeviri: İran sinemasına uyarlanan edebî eserler üzerine bir inceleme
Intersemiotic translation: An examination on literary works adapted to Iranian cinema
AYSEL YILDIZ EROL
Doktora
Türkçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ÖZ
DOÇ. DR. ABDÜSSELAM BİLGEN
- Bellek bağlamında İran sinemasında kadın
Women in Iranian cinema in the context of memory
DİLEK ULUSAL
Doktora
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıGazi ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET CAN DOĞAN
- Siyasal İslam sineması örneğinde İran sineması
Iranian cinema as an example of political İslamic cinema
SABİRE SOYTOK
Doktora
Türkçe
2007
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiFilm Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. OĞUZ MAKAL
- Siyasal İslam sineması örneğinde İran sineması
Iranian cinema as an example of political Islamic cinema
SABİRE BATUR
Doktora
Türkçe
2007
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ MAKAL
- İran yeni dalga akımı temelinde Asghar Farhadi filmlerinin analizi
Analysis of Asghar Farhadi movies on the basis of Iranian new wave cinema
MELİKE GÜNHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİME NEŞE KAPLAN İLHAN