Pamukluk Barajı'nın (Tarsus) mühendislik jeolojisi incelemesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 38753
- Danışmanlar: PROF.DR. AZİZ ERTUNÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
193 6. ÖZET Bu inceleme Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim dalında Doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Saha, laboratuvar ve büro çalışmaları 1989-1993 yıllan arasında yapılmıştır. İnceleme, Mersin- Tarsus Projesinin en önemli yapılarından biri olan Pamuktuk Barajının mühendislik açısından yapılabilirliğini ortaya koymayı amaçlamıştır. Bu amaçla, baraj aks yerinin tespiti, tespit edilen baraj aks yerinin jeolojik ve jeoteknik özelliklerinin araştırması, çevre ve göl alanı jeoloji çalışmaları temel sondajlarla yeraltı jeolojisinin ortaya çıkartılması, yerinde deneylerle (insitü) kayaçların mekanik özelliklerinin tespiti sağlanmıştır. İnceleme alanında yer alan Pamukluk Barajı Tarsus ilçesinin 30 km kuzeyinde olup, enerji, sulama ve Mersin ilinin içmesuyu ihtiyacını karşılamak amacı ile tasarlanmıştır (şekil- 1). Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda 57 GW6/yıl enerji üretilecek, 15 000 hektar net arazi sulanacak ve 107 hm3 su Mersin için içmesuyu olarak alınacaktır. Mersin - Tarsus Projesi; Pamukluk Barajı ve HES, Tepeköy barajı, Çiriştepe barajı, iletim tüneli, sulama kanalları, pompa istasyonları, isale kanalların ve arıtma tesislerini kapsar. Baraj yeri ve çevresinde allokton ve otokton konumlu Paleozoyü, Mesozoyik ve Senozoyik yaşlı kayaçlar yeralır. Paleozoyikte; kireçtaşı, kalkşist, şist ne mermerden oluşan Karahamzauşağı formasyonu, Mesozoyikte; allokton konumlu, Demirkazık kireçtaşı, asidik ve bazik özellikte olan yüzey, derinlik ve yan derinlik kayaçlardan ibaret Magmatik kaya kompleksi, radiolarit, kumtaşı - kiltaşı, diyabaz, spilitik bazalt ve büyük çaplı kireçtaşı bloklanndan oluşan Fındık karmaşığı ve ultrabazütkayaçlardan ibaret Mersin ofiyoliti, Senozoyikte; Karasal nitelikli çakıltaşı ve kumandan oluşan Gildirli formasyonu, sığ denizel kumtaşı-çakıltaşı - marn ve killi kireçtap'ndan oluşan Kaplankaya formasyonu, resifal kireçtaşından oluşan Karaisalı formasyona ve kumtaşı- mam'dan meydana gelmiş Güvenç formasyonu ayırtlanmıştır. Mühendislik jeolojisi incelemeleri, baraj aks yerinin tespitinden sonra, sondaj ve galeri çalışmaları, yerinde kaya ve zemin mekaniği deneyleri, laboratuar deneyleri olarak uygulanmış, baraj aks yerindeki kayaçların jeolojik ve jeoteknik özellikleri belirlenmiştir.194 Tüm mühendislik jeolojisi çalışmaları belli bir programla yürütülmüş, saha jeolojisi, yeraltı jeolojisi çalışmaları, laboratuvar çalışmaları ve büro çalışmaları ile 1/25 000 ölçekli baraj yeri ve çevresinin, 1/5 000 ölçekli göl alanının, 1/1 000 ölçekli baraj aks yerinin ayrıntılı jeoloji haritaları hazırlanmıştır. Yerinde deneyler; sondaj kuyularında pressiometre, araştırma galerilerinde ise plaka yükleme deneyi olarak yapılmıştır. 6 Kuyuda yapılan pressiomeöe deneyleri sonucu ana kayanın taşıma gücü ortalama 65 kg/cm2 ve baraj temel genişlenin 50 m, yüksekliğinin 100 m olması halinde zemin emniyet gerilmesinin 20 kg/cm2 olduğu anlaşılmıştır. Plaka yükleme deneyi sonucuna göre ise anakayanın elastik ve deformasyon modülleri belirlenmiştir. Buna göre magmatik kaya kompleksi özelliğinde olan anakayada 3 grup ayırtlanmıştır. Elastik modülü 35 000 kg/cm2 nin üzerinde olan; sağlam kaya, 25 000 kg/cm2 civarında olan; sağlam, az ayrışmış kaya ve 25 000 kg/cm2 nin altında olan; ayrışmış, zayıf özellik sunan kaya olarak tanımlamıştır. Derivasyon tünelinin mühendislik jeolojisi incelemesi sonucu, önelin kaya sınıflaması yapılmış, kaya sınıflamasına göre gerekli destekleme önlemleri belirlenmiştir. Buna göre derivasyon tünelinde 3 yapısal bölge ayırtlamnış ve bu bölgelerde RSR, RMR ve Q sistemlerine göre sınıflama yapılmıştır. Dolusavak güzergahının jeolojik ve jeoteknik incelemesi sonucu, güzergahın kalın yamaç molozu içermesi dolayısıyla duraylılık açısından sorun yaratacağı belirlenmiş, bundan dolayı dolusavak kazılarının yağışsız mevsimde ve 1/1 eğimde (1 yatay, 1 düşey) yapılarak, şev desteklemesi yapılması (istinad duvarı vetoprakarme vb.) önerilmiştir. İnceleme alanı“Türkiye Deprem Bölge Haritası”na göre 4. derece deprem bölgesi içindedir. Mercalli şiddet çizelgesine göre 4. derece deprem VI. 'ya karşılıktır. (EK- 13,Şekü-31) Baraj aks yerinde açtırılan temel sondaj kuyularından 1990 yılından itibaren yeraltısu seviyeleri ölçümü yapılmıştır. Yeraltısu seviyeleri ölçümleri ÇİZELGE-13'de toplu olarak gösterilmiştir. Bu değerler topluca incelendiğinde mevsimlere bağlı olarak sondaj kuyusu içindeki yeraltısuyunda fazla bir değişim olmadığı görülmüştür. Bu durum baraj yerindeki kayaçlann geçirimli olmadıklarını göstermektedir.195 Baraj aks yerinde ve göl alanında herhangi bir su kaynağına rastlanmamıştır. Aks yerinde ve göl alanında yeralan kayaçların tamamı geçirimsiz özelliktedir. Mühendislik jeolojisi çalışmalarına baraj için gerekli doğal yapı gereçleri araştırmaları da dahil edilmiş, bu amaca yönelik olarak geçirimsiz kil, kum - çakıl ve kaya gereç alanları tespit edilmiştir. Yapı gereçleri araştırmaları ve laboratuvar deneyleri sonucunda baraj için gerekli olan gereçlerin kalite ve miktar bakımından uygunluğu belirlenmiştir. Bu inceleme sonucunda barajın 100 m yükseklikte, kaya dolgu tipinde, derivasyon tüneli ve dolusavağın sol yakada olabileceği ortaya çıkartılmıştır.
Özet (Çeviri)
196 7. SUMMARY This study has been prepared as a Ph.D. thesis at Geological Engineering Department, Institute of Technical Sciences of Çukurova University. Field surveys, laboratory and office works related to this study have been completed between 1989- 1993. This study was prepared in order to show feasibility of Pamukluk Dam, which is one of the most important features of Mersin-Tarsus Project. For this purpose, determination of the dam axis site, investigation of geological and geotechnical features, geological investigations of the surrounding area and reservoir, surveys related to underground geology by means of foundation drills, determination of mechanical properties of rocks by performing in-situ tests have been realized. Pamukluk Dam, which is within the project area, is located 30 km north of Tarsus town. It is designed in order to provide energy, irrigation water and drinking water supply for Mersin Province (Figure-2). With the realization of the project, 57 GWh/year energy will be generated, 15000 ha land will be irrigated and 107 hm3 drinking water will be supplied for Mersin Province. Mersin-Tarsus Project covers Pamukluk Dam and HEPP, Tepekoy Dam, Ciristepe Dam, conveyance tunnel, irrigation canals, pump stations, conveyance canals and purification facilities. There are allocthonous and autochthonous, Palaeozoic, MesozoicandSenozoic rocks at the damsite and in the area surrounding it. Karahamzauşağı formation »which is formed from Limestone, chalcschists, schists and marble, is encountered as palaeozoic formation. As Mesozoic, allocthonous Demirkazık limestone, acidic and basic magmatic rock complexes formed from extrusive, intrusive and subintrusive rocks, radiolarit, sandstone-claystone, diabase, spilitic basalt and Fındık melange which is formed from great diameter limestone blocks and Mersin ophiolite which is formed from ultrabasic rocks is encountered. As Senozoic, Gildirli formation which is formed from terrestrial conglomerate and sandstone, Kaplankaya formation which is formed from shallow marine sandstone-conglomerate, marl and clayey limestone, Karaisalı formation formed from reefal limestone and Güvenç formation formed from sandstone- marl have been assigned. Engineering geology surveys include drilling and the exploratory adits works done after the determination of dam axis site, in-situ rock and soil mechanic tests, laboratory tests. By performing these tests, geological and geotechnical properties of the rocks located at the damsite have been determined.197 All engineering geology studies were carried out under a certain programme. By carrying out field geology, underground geology surveys and laboratory tests, the following maps have been prepared; 1/25000 scale maps of the damsite and surrounding area, 1/5000 scale maps of the reservoir area and, 1/1000 scale detailed maps of dam axis area. In-situ tests have been carried out as pressiometer tests in bore hole drills and as plate loading tests in exploration adits. Bearing capacity of the main rock was found to be 75 kg/cm2 according to the pressiometer tests performed in 6 boreholes. It was seen that the factor of safety of foundation will be 20 kg/cm2 in case of a 50 m dam foundation width and a 100 m dam height. Elasticity and deformation modulus of the base rock were determined according to the results of plate loading tests. As a result of these tests, three groups have been assigned for the base rock which is a magmatic rock complex; strong rocks having an elasticity modulus of more than 35000 kg/cm2, strong and less weathered rocks having an elasticity modulus of 25000 kg/cm2 and weak and weathered rocks with their elasticity modulus less than 25000 kg/cm2. Rock classification study of the tunnel has been completed according to the engineering geology study of the diversion tunnels. Necessary supporting measures have been determined based on the results of these study. Three structural regions have been assigned for the diversion tunnel and in these regions classification has been done according to RSR, RMR and Q systems. It was also determined that the spillway route will create stability problems since it has thick scree deposite. These layer were observed as a result of geological and geotechnical surveys. For this reason, it was recommended that the spillway excavations to be done in non-rainy season, giving a side slope of 1/1 and by constructing slope supporting measures such as retaining walls. Study area is located within the fourth degree earthquake region according to the“ Regional Maps of Turkey's Earthquake Zones”. Fourth degree earthquake is similar to sixth degree earthquake of Modified MercalH intensity (MMI). Groundwater level measurements of main bore holes at the damsite are available,198 beginning with 1990. These gage-readings are given with Figure- 10. It is observed that there is not a great seasonal variation in groundwater levels of these boreholes when all these readings are examined. This fact indicates that rocks at the damsite are impermeable. No spring has been observed at the damsite and in the reservoir area. All of the rocks encountered at the damsite and in the reservoir area are impermeable. Natural material surveys have been included to the engineering geology studies and impermeable clay, sand-gravel and rock material areas have been determined. Material sources required for the construction of the dam are found to be adequate in quality and quantity according to the material surveys and laboratory tests carried out. As a result of this study, it was concluded that a rock fill dam of 100 m high can be constructed for this purpose and diversion tunnel and the spillway can be located on the left bank.
Benzer Tezler
- Baraj topuk plağı betonu üzerindeki geçirimlilik potansiyelinin incelenmesi: Pamukluk barajı (Mersin) örneği
Permeability on dam heel plate concrete examination of its potential: Pamukluk dam (Mersin) example
FATMA HAZAL KUZU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiMersin ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KIVANÇ ZORLU ARAS
- Dolu savak dinamik analizi: Pamukluk barajı örneği
The dynamic analysis of spillway: Case study of Pamukluk dam
TUBA AYDIN KAYA
Doktora
Türkçe
2022
İnşaat MühendisliğiSüleyman Demirel Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE DİLEK TAYLAN
- Coğrafi bilgi sistemleri ve coğrafi bilgi sistemlerinin çevresel etki değerlendirmesi uygulamalarında kullanımı
Geographical information systems and its utilization in environmental impact assessment applications
ZEKİ BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Çevre MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ZELİHA SELEK
- Türkiye'de kamu iktisadi teşebbüsleri gelişimi-hukuki yapısı özelleştirme çalışmaları
Başlık çevirisi yok
MİNE ÖZAYDINLIK
- Pamukluk barajı sulama hattındaki yol gövdesi altı yatay sondajlı geçiş uygulamaları
Pamukluk dam irrigation line horizontal drilling construction under road embankment
AHMET HACIİSLAMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat MühendisliğiToros Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇAKIROĞLU