Erzurum şehir atmosferindeki polisiklik aromatik hidrokarboların kaynaklarının pmf yöntemi kullanılarak incelenmesi
The investigation of sources of polycycli̇c aromati̇c hydrocarbons i̇n Erzurum city atmosphere by usi̇ng pmf method
- Tez No: 392160
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HANEFİ BAYRAKTAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Bilimleri ve Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Bu çalışmada Erzurum şehir merkezi atmosferinde bulunan Polisiklik Aromatik Hidrokarbon(PAH)'ların kaynaklarının Pozitif Matris Faktorizasyon (PMF) yöntemi kullanılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Erzurum kent merkezinde ilk kez 02.03.2008 15.02.2009 tarihleri arasında kış ve yaz periyotlarını kapsayacak şekilde; aktif örnekleme yöntemi kullanılarak örneklenmiş ve analizi yapılmış 57 adet atmosferik 18 PAH bileşen konsantrasyonları kullanılmış ve elde edilen bulgular detaylı irdelenmiştir. Alınan örnekler uygun ön işlemler uygulandıktan sonra, Gaz Kromatografi-Kütle Spektrometrisi (GC-MS) cihazında analiz edilmiştir. Örneklenen 57 adet atmosferik 18 PAH bileşiği EPA PMF 5.0 versiyonu genel reseptör modelinin giriş verilerini oluşturmuştur. Gerekli işlemler gerçekleştirildikten sonra model çalıştırılmıştır. Optimum bir modelleme yapabilmek amacıyla 3 ila 7 faktörlü çözümler incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda 5 faktörlü sonuçların en optimum sonuç olduğu belirlenmiştir. PMF yöntemi kullanılarak yapılan inceleme sonucunda Erzurum şehir merkezi atmosferinde 5 baskın PAH kaynağı olduğu belirlenmiştir. Bu kaynaklar, Doğalgaz Yanması, Trafik Emisyon, Karışık Kaynak, Yağ Yanması ve Kömür ve Odun Yanmasıdır. Çalışma sonucunda Erzurum şehir merkezi atmosferinde 5 baskın PAH kaynağının yüzdesel dağılımları belirlenmiştir. En baskın kaynak %32,91 ile Doğalgaz kaynağı olurken; Trafik emisyonu %27,82, Karışık Kaynak %17,73, Yağ Yanması %13,85 ve Odun Kömür Yanması %7,69 değere sahiptir.
Özet (Çeviri)
In this study, the sources of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAH)'s in the atmosphere of Erzurum city center has been investigated by using Positive Matrix Factorization (PMF) method. The atmospheric concentrations of PAH's in Erzurum city center were for the first time sampled and analyzed by using active sampler and GC-MS between the dates 02.03.2008 - 15.02.2009 to cover the winter and summer periods. 57 pieces of atmospheric concentrations of 18 PAH components were used in the modeling studies and the results were discussed in detail. After the samplers has been applied appropriate pretreatment, they analyzed by using GC-MS. 57 pieces of atmospheric concentrations of 18 PAH components has created input data of the general receptor model EPA PMF version 5.0. The model has run after the required processes are performed. In order to make optimal modeling; 3 to 7 factor solutions has been investigated. As a result of the examinations, It has been determined that the results of the 5 factor are optimal. As a result of examination using PMF method; it has determined that there are five dominant sources of PAHs in the city center of Erzurum atmosphere. These resources are Combustion of Coal and Wood, Combustion of Natural Gas, Traffic Emission, Combustion of Oil and Mixed Source. In addition; it has been determined percentage distribution of five dominant sources of PAHs. The most prominent source is Combustion of Natural Gas with value of 32.91%. Traffic Emission value is 27,82%, Mixed Source value is 17,73%, Combustion of Oil value is 13,85% and Combustion of Coal and Wood value is 7,69%.
Benzer Tezler
- Kar yüzeyli örnekleyici kullanılarak atmosferik iz elementlerin kuru çökelme miktarının tesbiti
Determination dry deposition of atmospheric trace elements using sampler with snow surface
ALİYE AKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Çevre MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. F. SEZER TURALIOĞLU
- Erzurum İli atmosferindeki polenlerin araştırılması
The Research of atmospheric pollens in Erzurum
SEHER BALOĞLU
- Erzurum'da pasif örnekleme yöntemiyle alansal hava kalitesinin tahmini
The estimation of the air quality of Erzurum with the passive sampler
ÖZLEM KOCAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Çevre MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZER TURALIOĞLU
- Erzurum atmosferinde çökelme tayini ve değerlendirilmesi
The Determination of deposition in Erzurum atmosphere and evaluation
HANEFİ BAYRAKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Çevre MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEZER TURALIOĞLU
- Erzurum atmosfrinde ikincil partiküllerin karakterizasyonu
Characterization of secondary particles in Erzurum atmosphere
ALİYE DOLAR
Doktora
Türkçe
2022
Çevre MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜN YILDIZ