Basamak patlatmaları için tasarım nomogramlarının geliştirilmesi
Development of design nomograms for bench blasting
- Tez No: 392711
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ALİ HİNDİSTAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maden Mühendisliği ve Madencilik, Mining Engineering and Mining
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Yerüstü madencilik faaliyetlerinde gerek örtü malzemesinin gerekse de cevherin kaldırılması için uygulanan en yaygın yöntem mekanik kazıdır. Bu malzemelerin iş makinaları ile doğrudan kazılması nadiren mümkün olmakla birlikte genellikle kazı öncesi patlatma yapılması gerekmektedir. Patlatma işleminin ana amacı, kaya kütlelerinden nakli planlanan malzemenin uygun parçalanma ile ayrılmasını sağlamaktır. Bu sayede iş makinaları ile kazılması ve taşınması mümkün olmayan büyük kaya kütleleri patlatma uygulaması ile kazılabilir ve taşınabilir koşullara getirilmektedir. Dolayısıyla yerüstü madencilik faaliyetlerinde uygulanan basamak patlatmalarında en önemli amaç uygun özellikte kazı malzemesinin sağlanmasıdır. Bu sayede kazı ve nakliye maliyetlerinin optimizasyonu mümkün olmakla birlikte cevherin zenginleştirilmesi aşamasında gerekli boyut küçültme (öğütme) işlemleri açısından da ekonomiklik sağladığı muhakkaktır. Bu tez çalışmasında JKSimBlast yazılımı yardımıyla, farklı özelliklere sahip kaya kütleleri için patlatma sonuçları değerlendirilerek birincil patlatma tasarımlarında kullanılabilecek grafikler çizilmiştir. Genel olarak patlatma tasarımları iki detaya; elde edilmek istenen parça boyutuna ve patlatma maliyetine göre yapılır. Bu anlamda istenilen sonuçlara en uygun bir patlatma tasarımının yapılması deneme yanılma yöntemi ile mümkündür. Şöyle ki; başlangıçta kaya özelliklerine göre teorik çalışma ile bir tasarım yapılır ve uygulanır. Uygulamadan elde edilen sonuçların değerlendirilmesi ile tasarımda gerekli düzeltmeler yapılır ve bu şekilde amaca en uygun tasarım parametreleri elde edilir. İlk tasarımdan son tasarıma kadar olan süreç ne kadar uzarsa, para ve zaman kaybı o kadar fazla olur. Bu süreci kısa tutmak ilk patlatma tasarımının çok dikkatli yapılması ile mümkündür. Bu çalışmada, tasarımcıya yardımcı olmak amacıyla, ilk tasarımında kullanabileceği grafiklerin çizilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç için kullanılan bir yazılımda farklı ortam şartları tanımlanarak çok sayıda patlatma denemeleri yapılmıştır. Bu farklı ortamlar patlatma sonucuna etki eden en önemli değişkenlere farklı değerler atanması ile yapılmıştır. Bu çalışmada; kaya türü, süreksizlik şekli, delik çapı ve yük mesafesi önemli değişkenler olarak dikkate alınmıştır. Farklı kaya ortamlarını tanımlayan kombinasyonlar oluşturmak amacıyla 4 farklı kaya türü, 6 faklı süreksizlik tanımı, 4 farklı delik çapı ve en az 3 farklı yük mesafesi kullanılmıştır. Bunların her birine farklı değerler verilerek, farklı patlatma tasarımları yapılmıştır. Farklı kombinasyonların her biri için elde edilen sonuçlar kullanılarak, basamak patlatma tasarımına yardımcı olabilecek nomogramlar geliştirilmiştir. Yapılan tüm patlatma denemeleri sonucunda özgül şarjın 0,2 ile 1,6 kgANFO/m3 arasında değiştiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Mechanical excavation is the most widely used method to remove both overburden material and ore at surface mining activities. In spite of the direct excavation of these materials by heavy duty machines is rarely possible, blasting before excavation is commonly applied. The main purpose of blasting process is to disperse the planned amount of suitably fragmented material from the rock mass to haulage. Thus the huge rock masses which are not possible to dig and transport by duty machines are suited to diggable and transportable conditions by blasting application. Therefore the most important aim of bench blasting applications at surface mining is to provide suitable material for digging. There is no doubt that a good fragmentation provides the economy in size reduction (milling) during mineral beneficiation process as well as the possibility to optimize digging and transporting costs. In this thesis study, design nomograms can be used in the primary blasting designs are developed by the help of JKSimBlast software. In general, blasting operations aim two major outcomes; to obtain desired fragmentation and blasting cost. To obtain the most suitable blasting design for the results is only possible by trial and error method. Such that a blasting round design is primarily done by theoretical study and it is applied in practice. Then the results of this first application are evaluated and necessary adjustments are done in design parameters. This process is repeated until the most suitable design parameters are obtained for optimum fragmentation. The consumption of money and time increases as the period of trial and error lengthens out. This period of time can be decreased by studying the first trial very carefully. In this study, it is aimed to develop some charts which may be useful for the designer to do the initial design work. Numerous blasting tirals are conducted for different rock mass conditions which are defined by using an appropriate software. The different conditions are defined by changing the values of the parameters which are selected as the most effective on the results. In this study, rock type, discontinuity condition, hole diameter and burden are effective parameters taken into consideration. Four different rock types, six different discontinuity conditions, four different hole diameters and minimum three different burdens are used to define different rock mass conditions. Numerous different blasting cases are generated by changing the value of one parameter at each run. Thus the charts which might be useful for bench blasting designs are obtained by using the data obtained from these blasting trials. From the results of all runs conducted, it is found that the specific charge changes between 0.2 and 1.6 kg.ANFO/m3 of rock.
Benzer Tezler
- Açık ocak patlatmalarında parçalanma boyutunun belirlenmesinde bilgisayar yazılımlarının kullanımı
Fragmentation on quarry blasting size determination using computer software
SELMA YONAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Maden Mühendisliği ve MadencilikAfyon Kocatepe ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İRFAN CELAL ENGİN
- 3.Boğaz Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu projesinde yapılan patlatmalı kazılardan kaynaklanan titreşimlerin ölçülmesi ve çevresel etkilerinin değerlendirilmesi
Analysis of environmental effects and vibration induced by cautious blasting during the excavation of 3rd Bosphorus Bridge and Northern Marmara Motorway
BARIŞ GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Jeoloji MühendisliğiOkan Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ KAHRİMAN
- Çatalca yöresi akyol taşocağında patlatmadan kaynaklanan titreşim etkilerinin araştırılması
The Investigation of ground vibrations induced by bench blasting at akyol quarry at çatalca region in turkey
DENİZ ADIGÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ KAHRİMAN
- Bir kırmataş işletmesinde birim maliyeti etkileyen faaliyetlerin etki derecelerinin belirlenmesi
Determining the effect degrees of activities affecting unit cost in a quarry plant
ARİF ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİYAZİ BİLİM
- Yerleşim birimlerinde yapılacak temel kazılarında mini basamak patlatma sisteminin uygulanabilirliği
Applicability of mini bench blasting system in the foundation excavation unit of settlements
YÜCEL KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ÜMİT ÖZER