Türkçe alıntı sözcüklerde vurgu görünümleri
Word stress in Turkish loan words
- Tez No: 393401
- Danışmanlar: PROF. DR. HACER İCLAL ERGENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Bu çalışmada, Türkçe'ye başka dillerden girmiş sözcüklerin sergiledikleri vurgu görünümleri incelenmiştir. Çalışmada, söz konusu sözcüklerin Türkçenin vurgu örüntüsüne ne ölçüde uyum sağladığı ve hangi nedenlere ve ölçütlere bağlı olarak uyumun gerçekleştiği araştırılmıştır. 18 farklı dilden Türkçe'ye giren toplam 11.351 sözcük bu çalışmanın temelini oluşturmuştur. Sözcüklerin özgün dildeki ve Türkçe'deki vurgu görünümlerini belirlemek ve karşılaştırmak amacıyla, anadili konuşurlarından alınan geribildirimlerin yanı sıra, yazılı ve sesli sözlüklerden ve PRAAT konuşma çözümleyicisinden yararlanılmıştır. Sonuçlar göstermiştir ki, Türkçe'deki alıntı sözcüklerin%83,3'lük bölümü, geldiği dilin vurgu özelliklerini yitirip, Türkçenin vurgu örüntüsüne uyum sağlamıştır. Vurgunun yeniden atanma sürecinde, özgün dilin etkisinin yanı sıra, dilin sesbilimsel, biçimbilimsel, sözdizimsel ve anlambilimsel düzlemleri önemli ölçüde bir rol üstlenmektedir. Ses ve seslem sayısı, seslem yapısı, artı ve eksi özellik taşıyan biçimbirimler, sözcüğün anlamı, türü, kullanım sıklığı ve dil içindeki işletimi gibi olguların, vurgu atanmasında birer ölçüt olduğu belirlenmiş ve bu etmenlerin arasında bir hiyerarşik yapılanmanın söz konusu olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada, ayrıca, alanyazında vurgu ataması üzerine yapılan çalışmalarda yaygın olarak kullanılan sesbilim temelli kuramlardan Üretici Sesbilim ve Özerkparça kuramının daha geçerli çözümlemeleri sunmalarına karşın, aykırı görünümlerin de var olduğu gözlemlenmiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Sözcük Vurgusu, Sesbilim, Alıntı Sözcük, Bürünbilim
Özet (Çeviri)
This study examines the assignment of word stress in Turkish words which were loaned from different languages. The analysis investigates under what circumstances these words adapt to the stress pattern of the Turkish language and points out which instruments trigger the so-called adaptation. Based on a total of 11.351 words which entered Turkish from 18 different languages, this study determines what stress patterns Turkish loan words display both in Turkish and their original languages. Feedback provided by native speakers, written and audio-dictionaries, and PRAAT, a speech analysis software, were used for the analysis. Results of the research indicate that a vast majority, 83.3%, of the Turkish loan words, lost their original stress properties and adapted to the Turkish stress pattern. In the process of reassignment of the stress, as well as the impacts the original languages pose, the components of the language faculty such as phonology, morphology, syntax and semantics also play a major role. Moreover, the analysis concluded that: the number of sounds and syllables, syllable weight, morphemes which bear positive and negative features, word types, meaning and the frequency of word use are the hierarchically organized instruments which determine the place of stress in a word. Finally, this study concludes that theories which have been commonly referred to in the field of phonology such as Generative Phonology and Autosegmental Theory are effective in determining stress patterns and propose valid solutions, however, they do not account for every case. KEYWORDS: Word Stress, Phonology, Loanword Phonology, Prosody
Benzer Tezler
- Aspect verbal en grec Istanbouliote: modele de description fonctionnaliste
Başlık çevirisi yok
EMİNE YAVAŞGEL
Yüksek Lisans
Fransızca
1993
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NÜKHET GÜZ
- Çağdaş sanatta göndermeler: Modern ve postmodern sanat ayrımında temellük ve gönderme kavramlarına yönelik bir inceleme
References in contemporary art: An examination on the concepts of appropriation and reference in the difference of modern and postmodern art
CEM DEMİR
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2022
Güzel SanatlarÇukurova ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. BİRNUR ERALDEMİR
- Samed Vurgun'un şiirlerinde yapı ve izlek
Structure and theme in Samed Vurgun's poems
YAVUZ SİNAN ULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MİTAT DURMUŞ
- Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)
Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)
A. TURGAY KURULTAY
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF.DR. ŞARA SAYIN
- Kırgız Türkçesi'nde ünsüzler ve ünsüz olayları
The study and fuction of consonants in Khirgiz Turkish
MEHMET ÖZEREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN