Tekstil işçilerinin sınıf bilinçlerine etnik, dini ve toplumsal cinsiyet kimliklerinin etkisi: İstanbul örneği
The effect of ethnic, religious and gender identities of textile workers to their class consciousness: Sample of Istanbul
- Tez No: 394983
- Danışmanlar: DOÇ. DR. PINAR ENNELİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Tekstil, Sınıf, Sınıf Bilinci, Etnisite, Din, Toplumsal Cinsiyet, Kimlik, Textile, Class, Class Consciousness, Ethnicity, Religion, Gender, Identity
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Bu tezin amacı İstanbul'da çalışan tekstil işçilerinin sınıf bilinçlerinin oluşumuna etnik, dini ve toplumsal cinsiyet kimliklerinin etkisini incelemektir. Günümüzde sınıf konusunda yapılan çalışmalarda sınıfın salt ekonomiye dayandırılarak açıklanması eksik bulunmakta ve sınıfın, üyelerinin etnik, dini ve toplumsal cinsiyet kimlikleri, yaş, eğitim durumu vs. gibi daha birçok faktörden oluşan kompleks bir yapıya sahip olduğu ortaya konulmaktadır. Nitekim üretim araçlarına sahip olma durumlarına göre Marks'ın, toplumun proletarya ve burjuvazi olarak ikiye ayrıldığını iddia ederek ortaya koyduğu sınıf kavramı zamanla Weber tarafından sosyal statü ve partinin de eklenmesiyle daha geniş kapsamda ele alınmış ve sınıf konusuna farklı bir boyut kazandırılmıştır. Bu durum sınıf konusunda yeterli bilgiye ulaşabilmek için kavramın çok boyutlu bir şekilde ele alınması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Bu anlamda insanların doğdukları andan itibaren etnik, dini ve toplumsal cinsiyet kimliklerine göre bir sınıfa yerleştirildikleri düşüncesinden yola çıkılmış, sınıf ve sınıf bilinci kavramlarının teorik ve deskriptif bir açıklamasından ziyade uygulamalı bir şekilde sınıfın diğer boyutları olan etnik, dini ve toplumsal cinsiyet kimlikleri ile birlikte ele alınarak tekstil işçilerinin sınıf bilinci düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Öncelikli olarak işçilerin kendilerini hangi sınıf pozisyonunda gördükleri belirlenmiştir. Sonrasında ise işçilerin etnik, dini ve toplumsal cinsiyet kimliklerinin sınıf pozisyonlarını belirlerken ne derece etkili olduğu incelenmiştir. Dolayısıyla etnik kimlikler bakımından oldukça zengin bir yapıda olan ve tekstil sektöründe ilk sırada yer alan İstanbul araştırmanın gerçekleştirilebilmesi için en ideal evreni sunmuştur. Araştırmanın örneklemini ise İstanbul ilindeki tekstil çalışanlarının binde üç temsili ile 508 işçi oluşturmuştur. Çalışmada çoklu inceleme tekniği kullanılmıştır. İlk olarak nicel araştırma yöntemi olan anket çalışması uygulanmıştır. Toplumsal cinsiyet kimliklerinin de temel olarak ele alındığı çalışmada kadın ve erkek dağılımının orantılı olması sağlanmaya çalışılmış ve toplam 218 kadın ve 290 erkek işçi ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket çalışması sırasında gönüllü olan 15 işçi ile de derinlemesine mülakat tekniği uygulanmıştır. Anket ve görüşme çalışmalarının değerlendirilmesinin ardından 5 adet odak grup çalışması uygulanmıştır. Böylelikle anket çalışmasının sınırlı kaldığı noktalarda elde edilen bulgular görüşme ve odak grup çalışmalarının sonuçları ile desteklenmeye çalışılmıştır. Bu tezin ana savı ise tekstil işçilerinin Marksist anlamda üretim ilişkileri üzerinden tanımlanan sınıf bilinçlerinin düşük olmasına rağmen diğer kimliklerinin özelikle dini kimliğin sınıf bilinç düzeylerinin oluşumunda etkili olduğudur.
Özet (Çeviri)
The aim of this thesis is to analyze the effect of ethnic, religious and gender identities of textile workers working in Istanbul on their class consciousness formation. In the studies made on class nowadays, making a description of class just by basing it on economy is found to be deficient and it is put forward that class has a complex structure which is formed by such a lot of factors including its members' ethnic, religious and gender identities and age and educational situation. As a matter of fact, the term class that was supposed to be shaped by people's owning means of production by Marx was handled in-depth and was gained a different dimension including statue and politics by Weber. This proves that it is necessary to handle the topic class in a multifaceted way to gain efficient information. In this sense, starting from the idea that people are placed to an economic class related with their ethnic, religious and gender identities class consciousness is analyzed by handling together ethnic, religious and gender identities the other sides of class avoiding just giving theoretical or descriptive background of class and class consciousness. Firstly, in which class position workers see themselves was determined. Then, to what degree workers' ethnic, religious and gender identities affects them while determining their class positions was searched. At this aspect Istanbul, which is quite rich in terms of ethnic identities and comes first in textile, presents an ideal universe. The sample of the research consists of 508 workers with the representation of three per mille of textile workers in Istanbul. And, multi-research technique was applied in the study. Firstly, a questionnaire which is a quantitative research technique was applied. As gender is one of the main point for the study subject the number of women and men was equated and 218 women and 290 men were volunteered to take part in. During the application of questionnaire 15 voluntary workers were interviewed. After evaluation of the questionnaire and interviews results, five focus group studies were done. Therefore the data obtained from the research was supported by the results of interviews and focus group studies where questionnaires remained limited. The main argument of thesis is that while textile workers' class consciousness described on the basis of Marxist relations of production is low, other identities especially religious identities of them affect their class consciousness.
Benzer Tezler
- The class experience and everyday resistance of workshop workers of 'Yeni İstanbul Çarşısı'
'Yeni İstanbul Çarşısı' atölye işçilerinin sınıf deneyimi ve günlük direnişi
YASEMİN ANTİK
Doktora
İngilizce
2024
Siyasal Bilimlerİstanbul Bilgi ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER TURAN
- Atölyelerden fabrikalara Gaziantep'te tekstil işçilerinin işçileşme dinamikleri
Labourisation dynamics of textile workers in Gaziantep:From workshops to factories
ELİF TUĞBA ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERNA GÜLER MÜFTÜOĞLU
- Niğde'de sosyal hareketlilik ve 'Sınıf atlama'
Social mobility and 'Skipping class' in Niğde
ÖZLEM ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHADIR NUROL
- Türkiye'de işçilerin özyönetim deneyimi: Diren Kazova Kooperatifi ve Özgür Kazova Tekstil Kolektifi
The experience of workers' self-management in Turkey: Resist Kazova Cooperative and Free Kazova Textile Collective
BERK METE
- İş güvencesizliği karşısında işçilerin kolektif tepkileri
The collective reactions of workers towards to job insecurity
ESER SANDIKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriKocaeli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BETÜL URHAN