Üniversite yöneticilerinin özerklik destekleyici davranışlar bağlamında çalışanlara karşı tutumlarının self determinasyon teorisi perspektifinden incelenmesi: Akdeniz Üniversitesi örneği
A study on attitudes of university administrators towards employees in the context of autonomysupportive behaviors from the perspective of self determination theory: A study at the Akdeniz University
- Tez No: 399530
- Danışmanlar: PROF. DR. UFUK DURNA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, İşletme, Education and Training, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Üniversite Yöneticilerinin Özerklik Destekleyici Davranışlar Bağlamında Çalışanlara Karşı Tutumlarının Self Determinasyon Teorisi Perspektifinden İncelenmesi: Akdeniz Üniversitesi Örneği isimli bu çalışmanın amacı; self-determinasyon teorisi çerçevesinde üniversite yöneticilerinin ne düzeyde özerklik destekleyici davranışlar sergilediklerini ve çalışanların temel psikolojik ihtiyaçlarından olan özerklik ihtiyacının yöneticilerce ne oranda karşılandığını araştırmaktır. Bu genel amaç çerçevesinde; üniversite yöneticilerinin çalışma ortamında ortaya çıkan iş yeri problemleri sırasında çalışanlara karşı tutumlarının ne düzeyde özerklik destekleyici veya kontrol edici olduğu, üniversite yöneticilerinin çalışanlara karşı tutumlarının muhataplarının akademik veya idari personel oluşuna ve yöneticilerin demografik özelliklerine göre değişip değişmediği araştırılmıştır. Üç bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde; motivasyon, örgüt ve yönetim kavramları açıklanmış, yönetim süreçleri boyunca motivasyon üzerinde durulmuş, yönetim teorilerinin motivasyona bakışları incelenmiş ve kapsam ve süreç açısından motivasyon teorileri ele alınmıştır. İkinci bölümde temel psikolojik ihtiyaçlar ve bir motivasyon yaklaşımı olan self-determinasyon teorisi tanıtılmıştır. Üçüncü bölüm olan araştırma ve bulgular bölümünde ise üniversite yöneticilerinin özerklik destekleyici davranışlar bağlamında çalışanlara karşı tutumları self determinasyon teorisi perspektifinden incelenmiş ve bulgular analiz edilmiştir. Çalışma, tarama yönteminin kullanıldığı betimsel ve nicel bir araştırmadır. Araştırmanın evreni Akdeniz Üniversitesindeki fakültelerde dekanlık, dekan yardımcılığı ve bölüm başkanlığı, meslek yüksek okullarında müdürlük ve müdür yardımcılığı düzeyinde yöneticilik yapan ve sayıları yaklaşık 200 olan akademisyenden oluşmaktadır. Araştırmada örneklem yoluna gidilmemiş hedef kitlenin tamamına veri toplama aracı ulaştırılmış bunlardan dönüş yapan beş farklı fakülteden ve çeşitli meslek yüksek okullarından 116 akademisyen yönetici, çalışma grubunu oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak iki bölümden oluşan bir anket kullanılmıştır. Birinci bölümde katılımcıların fakülte, cinsiyet, kıdem gibi demografik bilgilerine yer verilmiştir. İkinci bölümde yöneticilerin sağladığı özerklik desteğini ölçmek amacıyla self determinasyon teorisinin kuramcıları (Deci, Connell ve Ryan, 1989) tarafından geliştirilmiş ve daha önce geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış İş Yeri Problemleri Tutum Ölçeği (İPTÖ) kullanılmıştır. Ölçeğin güvenilirliği test etmek için ölçeği geliştirenler cronbach alpha yöntemini kullanmışlar ve ölçeğin alpha değerini iki farklı uygulamada 0.70 ve 0.75 olarak hesaplamışlardır. Bizim çalışmamızda ise alpha değeri 0.93 olarak bulunmuştur. Katılımcıların ölçeğe verdikleri puanlar SPSS yardımıyla analiz edilmiştir. Farksızlık testlerinden sağlıklı bulgular elde edebilmek amacıyla ölçeğin alt boyutları Kolmogorov - Simirnov testine tabi tutulmuştur. Bu testin sonuçlarına göre bazı değişken veya boyutlara yönelik testler parametrik (t-Testi ve Anova) testlere bazıları ise parametrik olmayan (Mann Whitney U ve Kruskall Wallis H) testlerine tabi tutulmuştur. Buna göre üniversite yöneticileri hem akademik hem de idari çalışanlara karşı Orta Düzeyde Özerklik Destekleyici davranış sergilemektedirler ve akademik personele sağlanan özerklik desteği genel olarak idari personele sağlanandan daha yüksektir. Katılımcıların cinsiyetleriyle personele karşı Yüksek Düzeyde Kontrol davranışları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Erkeklerin kontrol puanlarının, kadınlara oranla daha yüksek olduğu ancak cinsiyet ile Özerklik Desteği sergileme arasında anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Bunun yanında katılımcıların personele karşı kontrol davranışıyla çalıştıkları fakülteler arasında anlamlı bir farklılık görülmüştür. Fen ve Tıp fakülteleri yöneticilerinin kontrol davranışı sergiledikleri, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi yöneticilerinin diğer fakülte ve meslek yüksek okulu yöneticilerine oranla daha yüksek düzeyde Özerklik Destekleyici davranışta bulundukları saptanmıştır. Bu bulgulara dayanarak, temel psikolojik ihtiyaçlar, motivasyonun içselleştirilmesi ve astlara özerklik desteği sağlama konusunda fakülte ve meslek yüksek okulu yöneticilerine eğitim verilmesi ve astlarına özerklik destekleyici davranışlarda bulunmalarını teşvik etmek amacıyla fakülte ve meslek yüksek okulu yöneticilerine, rektörlük üst yönetimi ve Yüksek Öğretim Kurumu tarafından özerklik desteği sağlanması önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
The objective of this research is to study within the framework of the Self Determination Theory the extent of autonomy-supportive behaviors of university administrators and the extent that the administrators meet the autonomy requirement of employees as one of their basic psychological needs. Under the framework of this general objective, how autonomy-supportive or controlling are the attitudes of university administrators towards the employees in the event of work place problems taking place in the working environment and whether the attitudes of university administrators towards employees varied depending on the fact that the employees are academic or administrative staff and on the demographic properties of administrators are studied. The study consists of three chapters. The first chapter describes the concepts of motivation, organization and administration and deals with motivation throughout the management processes. The views of management theories on motivation are studied and motivation theories are examined with respect to scope and process. The second chapter introduces self-determination theory which is an approach of basic psychological needs and motivation. The third chapter is on research and findings and it deals with the attitudes of university administrators towards employees in the context of autonomy-supportive behaviors from the perspective of self-determination theory. The findings are analyzed in this chapter. The study is a descriptive and quantitative study using screening method. The universe of the study consists of around 200 academicians who work as administrators at the faculties of the Akdeniz University as dean, deputy dean, head of department, and at the vocational higher schools as director and deputy director. Sampling was not used in the study and data collection means was sent to all of the target population whereas the study group consisted of 116 academic administrators from five different faculties and various vocational higher schools who responded. A questionnaire of two parts was used as the data collection tool. The first part included demographic information of participants like faculty, gender and experience. The second part used the Problems at Work (PAW) Scale developed by Deci, Connell and Ryan (1989), the theoreticians of self-determination theory, in order to measure the autonomy support provided by administrators. The validity and reliability works of the concerned scale were already done before by them. The developers of the scale used the cronbach alpha method to test the reliability of the scale and calculated the alpha values of the scale as 0.70 and 0.75 in two different applications. In our study, alpha value was found to be 0.93. The scores of the scale given by the participants were analyzed by SPSS. The sub-dimensions of the scale were subjected to Kolmogorov-Simirnov test in order to obtain healthy findings from the indifference tests. According to the results of this test, tests on some variables or dimensions were subjected to parametric (t-Test and Anova) tests and some to nonparametric (Mann Whitney U and Kruskall Wallis H) tests. Accordingly, university administrators demonstrate Medium Level of Autonomy-Supportive behaviors towards both academic and administrative staff and generally the autonomy support provided to academic personnel is higher than the one that was provided to administrative personnel. A significant difference was found between the genders of participants on their High Level Control Behaviors towards staff. Control scores of men are higher than women however there is no significant difference between gender and autonomy support. In addition, a significant difference was found among the faculties with respect to control behaviors of participants towards staff. Administrators of the Faculty of Science and Faculty of Medicine displayed control behavior while the administrators of the Faculty of Economics and Administrative Sciences had more autonomy supportive behaviors than the administrators of other faculty and vocational high schools. Based on these findings, suggestions were made that trainings should be organized for the administrators of faculties and vocational high schools to provide their subordinates with autonomy support. In addition autonomy support should be provided by the top administration of Rectorate and Higher Education Council to the administrators of faculties and vocational high schools in order to encourage them to display autonomy supportive behavior towards their subordinates.
Benzer Tezler
- Örgütsel destek algısının hizmet kalitesine etkisinde personel güçlendirmenin aracılık rolü: Konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma
The mediating effect of empowerment in the relationship between organizational support perception and service quality: Research on accomodations establishments
AYSEN ERCAN İŞTİN
- Üniversitelerde etik karar verme: Türk ve Amerikalı yöneticiler üzerine bir çalışma
Ethical decision-making in universities: A study on Turkish and American administrators
SERKAN ŞEN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERVET ÖZDEMİR
- Yükseköğretimde şeffaflık ve özerklik algısı: istanbul ili vakıf üniversiteleri örneği
Perception of transparency and autonomy in higher education: An example of foundation universities in Istanbul province
EBRU KADIOĞULLARI
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Okan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HOŞCAN ENSARİ
- Türkiye'de üniversite özerkliğinin mali, akademik ve yönetsel boyutlarıyla devlet ve vakıf üniversiteleri için betimlenmesi
Descibing university autonomy in Turkey for state and foundation university within the financial, academic and governmental dimensions
SEVİM ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. L. IŞIL ÜNAL
- The perceptions of efl instructors and administrators on teacher autonomy: A case study
İngilizce okutmanlarının ve okul yöneticilerinin öğretmen özerkliği üzerine algıları: Bir durum çalışması
TUĞBA YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PERİHAN SAVAŞ