Geri Dön

Bilişsel, duygusal, dürtüsel ve sosyal alanlardaki benlik kontrolünün benlik kaynaklarının tüketilmesi üzerindeki etkileri

The impacts of cogni̇ti̇ve, emoti̇onal, impulsi̇ve and soci̇al spheres of self - control on ego depleti̇on effect

PDF İndir

  1. Tez No: 399600
  2. Yazar: GONCA ÇİFFİLİZ KINAY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ ŞAHİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 202

Özet

Benlik Kontrolünde Dayanma Gücü Modeli çerçevesindeki bu araştırmanın ilk çalışmasında benlik kaynaklarının tükenmesi temel etkisinin sınanması; ikinci çalışmasında ise bilişsel, duygusal, dürtüsel ve sosyal alanlardaki görevlerin bağımlı görev performansı üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu iki çalışmanın sonuçlarına açıklama getirilebilmesi amacıyla, üçüncü çalışmada görev zorluğunun etkisi ile birlikte bu etkide benlik yapıları ile güdüsel etkenlerin rolü incelenmiştir. Birinci çalışmada, ikili görev paradigması kullanılmış, 36 katılımcıya arka arkaya iki görev sunulmuş ve bu görevlerden ilkinin (bağımsız görev) benlik kontrolü içerip içermemesinin ikinci görev (bağımlı görev) performansı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Elde edilen bulgular, alanyazındaki çoğu çalışmanın aksine kontrol koşulundaki katılımcıların anlamlı ve belirgin şekilde deney koşulundaki katılımcılardan daha düşük performans gösterdiklerini ortaya koymuştur. İkinci çalışma ise 87 katılımcı ile bilişsel, duygusal, dürtüsel ve sosyal alanlardaki benlik kontrolü görevlerinin kontrol koşuluyla ve birbirleriyle karşılaştırılmasını içermektedir. Bulgular, farklı alanlardaki bağımsız benlik kontrolü görevlerinin kontrol koşulundan ve birbirlerinden anlamlı olarak farklı düzeyde bağımlı görev performansına yol açmadıklarını göstermiştir. Üçüncü çalışmada, görevin zorluğunun performans üzerindeki etkisi ve benlik yapıları ile farklı güdülenme boyutlarının bu etkideki rolü incelenmiştir. Bunun için asıl çalışmada kullanılacak olan güdülenme ölçeklerinin psikometrik özelliklerinin incelendiği ve asıl çalışmada kullanılacak görev zorluğu düzeylerinin değerlendirildiği iki ön çalışma yürütülmüştür. Asıl çalışmada ise 80 katılımcı ile bağımsız görevin zorluk düzeylerinin performans üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ayrıca bu etkide benlik yapıları ile güdülenme boyutlarının rolleri, 3 (Kontrol-Kolay Görev-Zor Görev) x 2 (Bağımsız Benlik Yapısı: Düşük-Yüksek ya da Karşılıklı İlişkisel Benlik Yapısı: Düşük-Yüksek) x 2 (Güdüsel Eğilim Boyutları: Düşük-Yüksek) faktörlü desen ile incelenmiştir. Bulgular, diğer iki çalışmanın sonuçlarına benzer şekilde, bağımsız görevin zorluk düzeylerinin kontrol koşulundan ve birbirlerinden anlamlı olarak farklı düzeyde bağımlı görev performansı ortaya çıkarmadıklarını göstermiştir. Ayrıca bu etkide benlik yapıları ve güdüsel etkenlerin rolüne ilişkin incelemenin sonuçları, ilişkisel benlik yapısı ile belirli güdülenme boyutlarının tek başına performans üzerinde belirleyici olduğunu; görev zorluğu ile bağımsız benlik yapısının birlikte performansı belirlediğini, yani kolay görev koşulunda kontrol koşulu ve zor görev koşuluna göre bireyselliğin düşük olmasının performansı olumlu etkilediğini göstermiştir. Genel olarak değerlendirildiğinde, yapılan üç çalışmanın sonuçları da Benlik Kontrolünde Dayanma Gücü Modeli'nin benlik kaynaklarının tükenmesine ilişkin varsayımını desteklememiştir. Son yıllarda alanyazında da öne sürülen benzer görüş ve bulgularla birlikte düşünüldüğünde, söz konusu sürecin açıklanmasında güdülenme ve kültürel eğilimler gibi faktörlerin katkılarının da göz önünde bulundurulmasının önemini ortaya koymuştur.

Özet (Çeviri)

In the present research, based on the Strength Model of Self-Control, the primary purpose was to test the main effect of ego depletion –within the first study-, which was later followed by the second study in which the aim was to investigate the effects of cognitive, emotional, impulsive and social spheres of self-control on the performance of exerting control in the dependent task. Later, in order to provide an explanation for the results of the first two studies a further third study was conducted in which the aim was to examine the effect of task difficulty and the role of self-construals and motivational factors upon the mentioned effect. In the first study, dual-task paradigm was used. 36 participants were given two effort exertion tasks one in sequential order. The first one was the independent task and the following one was the dependent task. The effect of the independent task on the performance of the following dependent task was measured. According to the results, the participants in the control condition performed significantly worse than the participants in the experimental condition unlike the most of the studies in the literature. The second study, conducted with 87 participants, embodied a comparison of the independent tasks in the spheres of cognitive, emotional, impulsive and social self-control both with the control condition and with one another. The findings derived from the study showed that the independent self-control task in different spheres didn't differ significantly from the control condition and each other according to the dependent task performance. In the third study the effect of task difficulty and the role of self-construals and motivational factors upon the mentioned effect was investigated. Two preliminary studies were held in order to assess the psychometrics properties of motivation scales and to evaluate the levels of independent task difficulty which were used in the main study. In the main study, a comparison was made, with 80 participants, between two different levels of independent task difficulty and their individual comparisons with the control condition. The roles of self-construals and motivation were also examined on the exertion of self-control performance as well as the task difficulty effect, with 3 (Control-Easy Task-Difficult Task) x 2 (Independent Self-Construal: Low vs. High or Interdependent Self-Construal: Low vs. High) x 2 (Motivational Factors: Low vs. High) factorial design. The results revealed that, similar to the first two studies, the easy and difficult independent self-control tasks didn't differ significantly from the control condition and one another according to the dependent task performance. Furthermore, the results about the roles of self-construals and motivation as well as the task difficulty effect on self-control performance revealed that the main effects of interdependent self-construal and some of the motivation factors were significantly effective on performance. Besides, it was observed that the performance was affected by the interaction effect of task complexity and independent self-construal. Accordingly it was discovered that the independent self-construal had been more effective in the easy task than the difficult one and the control condition. Moreover, it was found out that the interaction effect of task difficulty and some motivation factors were also significantly effective on the performance. Consequently, the results indicated that the expected ego depletion effect defined by Strength Model of Self-Control was not obtained in none of the three studies. Moreover it seems important that the ego depletion effect should be discussed with motivational and cultural tendencies besides according to the recent literature a similar perspective is offered.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    875734

    Mod Modeli temelli çevrimiçi grupla psikolojik danışmanın beliren yetişkinlerin şema modları ve psikolojik ihtiyaç doyum düzeylerine etkisinin incelenmesi

    Investigation of the effect of Mode Model-based online group counseling on the schema modes and satisfaction levels of psychological needs of emerging adults

    ECE EKEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikolojiEge Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DİLEK YELDA KAĞNICI

  2. Tez No

    650442

    Adölesanların dikkat, iştah ve beslenme durumlarının incelenmesi

    Examination of adolescents' attention, appetite and nutritional status

    FATMA NUR ÇELEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Beslenme ve DiyetetikBaşkent Üniversitesi

    Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNEM BAYRAM

  3. Tez No

    903977

    Z kuşağının kişilik özellikleri ile dürtüsel satın alma davranışı arasındaki ilişki

    The relationship between personality characteristics and impulse buying behavior of generation

    BEGÜM AKCEBE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Reklamcılıkİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DURSUN GÖKDAĞ

  4. Tez No

    321138

    Ruminative processes as a unifying function of dysregulated behaviors: An exploration of the emotional cascades

    Ruminatif süreçlerin düzenlenemeyen davranışlar üzerindeki etkisi: Duygusal çağlayan modelinin testi

    EZGİ TUNA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    PsikolojiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZLEM BOZO İRKİN

  5. Tez No

    773232

    COVID-19 pandemi süreci çevrimiçi alışverişlerde tüketicilerin dürtüsel satın alma eğilimi ve satın alma sonrası bilişsel uyumsuzluk ilişkisi üzerine bir araştırma

    A research on the relationship of consumers impulsive buying tendencies and post-purchase cognitive dissonance during the COVID-19 pandemic process in online shopping

    SİMGE ANIL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Halk Sağlığıİstanbul Üniversitesi

    Tedarik Zinciri Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMRAH CENGİZ

Geri Dön