Geri Dön

Kentsel kalitenin geliştirilmesi bağlamında stratejik bir yaklaşım; kentsel tasarım rehberi kavramsal model önerisi

A strategic approach in the context of developing urban quality; the conceptual model proposal of urban design guideline

PDF İndir

  1. Tez No: 406300
  2. Yazar: MELİKE ORHAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÇİĞDEM POLATOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Kentsel Kalite, Kentsel Tasarım Kontrolleri, Kentsel Tasarım Rehberleri, Kentsel Mekân Tasarım Bileşenleri, (Kentsel Mekânda) Tasarım Problemleri, Urban Quality, Urban Design Controls, Urban Design Guidelines, Urban Space Design Components, (In Urban Space) Design Problems
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 230

Özet

Kentler, önce sanayi devrimi, İkinci Dünya Savaşı, sonrasında 1960-70'lerde kentselleşmeye ilginin artması ve 1980'ler de dünya da yaşanan ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı küreselleşme süreci etkisiyle oluşan hızlı değişimlere maruz kalmıştır. Her kentin bu değişim, gelişim ve sonucunda beliren dönüşümlere yanıtı farklı düzeylerde olmuş ve bazı kentler uyum sağlarken pek çoğu kentleşmenin sonuçlarını iyi yönetememiştir. Kentleşme olarak ifade edilen bu süreçte ortaya çıkan sorunlar-olgular, etkilerini kentsel mekânlarda hissettirmeye başlamıştır. Kentsel mekânların, sahip olduğu ya da olması gereken temel yapısal kimlikleri, uyum sürecinin yerine getiremediği durumlarda bozulmalara ve sağlıksızlaşmaya yol açmıştır. Kentsel tasarım yaklaşımları hızla değişirken, büyük kentlerde mevcut kent parçalarının yeniden oluşumu ve üretimi konusunda planlamalar yapılmaya başlanmıştır. Günümüzde kentleri tehdit eden yeni küresel dinamiklerin yarattığı değişim olgusu çeşitli toplumların ekonomik, sosyal ve kültürel yaşam biçimlerini etkilerken, aynı zamanda yaşam alanlarımız olan kentlerimize yansımaktadır. Yeni gelişmeler, boyut ve ölçek açısından kentsel mekânların ve mimarinin biçimlenmesinde, kentsel kalite oluşumunda etkin olmaktadır. Küreselleşme sürecinde söz konusu değişimlerin günümüz insanının gündelik yaşayışına getirdiği yeni yaşam biçimleri, beraberinde kentlerin fiziksel-mekânsal düzenine de yeni bir yapılanma ve değişen/başkalaşan/yeni kimlikler getirmektedir. Kentsel mekânları oluşturan tüm tasarım bileşeleri, bu bileşenlerin birbiri ile uyumluluğu, uygulama yöntemleri, planlama sürecinin en zayıf evreleri arasında yer almaya başlamıştır. Bu sebeple, sorunların-çözümlerin-önerilerin daha bütüncül, bölge bazında ele alınması gereklidir. Bir kent parçasında/kentsel alanda, yapılar için alınacak kararlar hem çevresindeki binalara hem de kente ilişkin kurallar, sınırlamalar içermelidir. Kentlerin fiziki yapısındaki işlevsel ve estetik bozukluklar, kentsel bütünlüğün ve kimliğin kayboluşu fiziki çevrenin düzenlenmesinde kentsel tasarım kontrollerinin kullanımını gündeme getirmiştir. Yapılı çevrenin düzenlenmesinde, değişim ve gelişimin yönlendirilmesinde kentsel tasarım ve uygulama araçları bir gereklilik olmaya başlamıştır. Kentsel tasarım rehberlerinin kullanımı ile bölgesel planlamadan mimari tasarıma kadar olan, yani, üst ölçek ile alt ölçek arasındaki ilişkiyi gösteren“bütünleşmiş tasarım süreci”rahatça ifade edilebilmektedir. Tasarımlarda parça-bütün ilişkisi kurulabilmektedir ve kent ölçeğinde mekânsal algı yanında, bina ölçeğinde de mekânsal algı sağlanabilmektedir. Kentsel mekân kalitesinin sağlanabilmesi, mekânsal gelişim ve yönlendirme, ancak doğru kentsel tasarım rehber uygulamalarının kullanımı ve“Kentin DNA”sını bozmadan yapılacak müdahaleler ile gerçekleşebilmektedir. Günümüzde, planlama sisteminin modernleştirilmesi ve mekânsal gelişmenin yönlendirilmesinde stratejik ve çağdaş planlama yaklaşımları çerçevesinde, kentsel tasarım uygulama araçları ile kentsel kontrolün sağlanması ve problemlerin çözülmesi söz konusudur. Kentsel tasarım rehberleri, planlama-tasarım ilişkisine bütüncül bir yaklaşım içinde, kentle mekânsal birlikteliğin sağlanmasında, disiplinler arası plan-proje diyalektiğinin kurulmasında etkili olmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde; Literatür Özeti, Tezin Amacı ve Hipotez açıklanmıştır. İkinci bölümde; literatürde yer alan genel kavramları netleştirmek üzere kalite kavramı, kentsel mekân kavramı ve kentsel mekânda kalite parametreleri açıklanarak, bunlarla ilişkili göstergelere yer verilmiştir. Üçüncü bölüm kapsamında tez konusu ile ilgili önemli iki tanım ve alt başlıkları ele alınmıştır. İlk olarak kentsel tasarım kavramı üzerine olan tartışmalar ortaya konulmuş, kapsamı açıklanmıştır. Daha sonra başarılı bir kentsel mekânın yaratılmasındaki geçmiş uygulamaların daha iyi algılanması açısından kentsel tasarımın ortaya çıkışı ve tarih içerisindeki gelişim süreci, yeni yaklaşımlar ve diğer disiplinlerle ilişkisi açıklanmıştır. Başarılı kentsel tasarım modeli oluşturmada önemli rol oynayan kentsel tasarım ilkeleri tanımlanmıştır. İkinci olarak ise, kentsel tasarım uygulama araçlarının tanımı ve“kentsel tasarım rehberleri”ni kapsayan sınıflandırılması yapılmış, kentsel tasarım süreci içindeki yeri ve kullanım alanları ortaya konmuştur. Dördüncü bölümde; kentsel tasarım rehberlerinin tanımı, ortaya çıkış süreci ve gelişimi açıklanmıştır. Özellikleri, ilke ve hedefleri, ölçütleri belirtilmiş, bu konudaki tartışmalar ve kapsamı ortaya konulmuştur. Bir kentsel tasarım kontrol aracı olarak“kentsel tasarım rehberleri”nin sahip olması gereken tüm özellikleri, sınıflandırılması, uygulama ölçekleri ve mekânsal kullanım alanları belirlenmiştir. Son olarak, tez kapsamında önemle üzerinde durulan, günümüz kentlerinin problemi olan,“mekânsal gelişim ve değişimin yönlendirilerek, kentsel mekân kalitesinin sağlanması”yönünde rehber kullanımının rolü tanımlanmıştır. Beşinci bölümde; diğer bölümlerde yapılan tez amacına yönelik literatür araştırmalarından kentsel tasarım ve kontrolleri konusuyla ilgili olan, literatürün temelini oluşturan kuramcıların çalışmalarından elde edilen bilgilerle, farklı ölçeklerdeki kent ya da kentsel alan için hazırlanan kentsel tasarım rehberleri incelenerek örnek uygulamalar üzerinden analizleri yapılmış, tasarım ölçütleri, bileşenleri, konuları sınıflandırılmış ve analiz sonuçlarının karşılaştırmalı değerlendirilmesi yapılmıştır. Son olarak altıncı bölüm de ise; bir önceki bölümde sınıflandırılması yapılıp, çizelge halinde sunulan“farklı uygulama ölçeklerinde hazırlanan kentsel tasarım rehberleri ”nin analiz sonuçları değerlendirilerek, örnek alan“Metropol ölçeğinde”oluşturulacak kentsel tasarım rehberlerinin tasarım konuları, sorunlar ve çözüm olacak tasarım ölçütleri/önerileri belirlenmiştir. Bu ölçütler en yüksek düzeyde kent, mekân ve yaşam kalitesi sunabilecek şekilde sınıflandırılmış, bu bağlamda kentsel tasarım rehberi çerçeve model önerisi yapılmıştır. Sonuç olarak, tez çalışması, kentleri tehdit eden küresel dinamiklerin yarattığı negatif etkileri en aza indirgemek ve yaşam alanlarımız olan kentsel mekânlarda tasarımsal yoksunluklar, kimliksizleşme, karmaşa, kalite yoksunluğu vb. hızla artan problemlerin, doğru kentsel tasarım uygulama süreçleri ve kontrolleri ile çözülebileceğini göstermiştir. Farklı disiplinlerin ortak çalışması aracılığıyla, kentler üzerinde aynı tasarım dilinin konuşulmasıyla ve kullanıcılarının/kentlilerin ekonomik, sosyal ve kültürel yaşam biçimlerini tanıyarak doğru şekilde yapılan tasarım çalışmalarının kentsel kalitenin ve kentsel sadakatin sağlanması açısından çok önemli olduğu görülmüştür. Bunun elde edilebilmesi için kent ya da kent parçası için hedefleri net bir şekilde belirlenmiş, işlev bölgeleri (tarihi alanlar, rekreasyon alanları, karma işlevler vb.) ve fiziksel verileri doğru saptanmış olarak hazırlanacak kentsel tasarım rehberlerinin, tasarım kontrolü olarak kullanılması gerektiği saptanmıştır.

Özet (Çeviri)

Cities, first the industrial revolution, the Second World War, and the interest of urbanization at 1960-70 and after 1980's are also after the economic collapse in the world, has been subject to rapid changes occurring in the globalizationprocess reveals the social and technological development. However, this change in each city, the development and the transformation has been the response of the different levels that appear in the results and although some cities could manage their results in harmony, while some could not manage the urbanization. The effects at urban areas began to feel problems - facts that arise in this process expressed as urbanization. Urban spaces of the basic structural identity is or should have, the deterioration in the stituation fails to fulfill the harmonization process and lead to unhealtiness. Rapidly changing urban design approaches, regeneration of the existing city parts and the production in big cities was on the agenda. Todays new global dynamics of change which threatening the cities created by a variety of community economic phenomenon, which affects social and cultural life Forms, which are also reflected our living space in our cities. New developments, urban spaces in terms of size and scale and in the Formation of architecture, is active in the formation of urban quality. The process of globalization of modern man, the changes brought about new Forms of life in the everyday lives, along with a new restructuring and changing/metamorphic/brings new identities to the physical-spatial layout of the city. All design elements that make up the urban spaces, the compatibility of these elements, the application processes began to take place between the weakest stages of the planning process. Therefore, problems–solutions–proposals should have taken into considerations more integrated regarding to the regions. Part of a city/urban area, as well as the decisions to be taken for structures and rules for buildings around the city should include limitations. Functional and aesthetic defects in the physical structure of the city has made the use of urban design controls the regulation of urban integrity and identity of the disappearance of the physical environment on the agenda. Regulating the built environment, urban design and implementation tools in guiding change and development has become a necessity. The use of urban design guidelines and architectural design up to the regional planning, that is, showing the relationship between the upper scale and subscale“integrated design process”can be freely expressed. Design in the meronymy can be established and in addition to spatial perception at the urban scale, spatial perception of scale for buildings can be achieved. To ensure the quality of urban space, spatial development and orientation, but the use of the correct application of urban design guidelines and“city DNA”can be achieved by interventions to be made without disturbing. Today, the modernization of the planning system and in the framework of strategic and contemporary approach in guiding the spatial development planning, urban design implementation tools with the provision of urban control, and promised to solve the problem. Urban design guidelines within the framework of an integrated approach to planning-design relationship, ensuring the spatial association with the city, is effective in the establishment of inter-disciplinary project plan dialectics. In this context, the first part of the study; Summary of literature, describes the purpose and hypothesis of the thesis. In the second part; The concept of urban quality and urban space and urban space quality parameters to clarify the general concepts in the literature have tried to put forward and are given the indicators associated with them. Within the context of the third part of the thesis topic has been studied on two important definitions and related sub-headings. The scope is explained firstly put forward discussions on urban design concept. Then, a successful urban space behind the creation of better detection of the emergence of urban design in terms of past experience and practices in the history and development process, new approaches are described in relation to other disciplines. Successful urban design principles and design implementation tools play an important role in the creation of urban design model are described. Secondly, the definition of urban design implementation tools,“urban design guidelines”which covers the classification made its place in the urban design process and application areas have been identified. In the fourth chapter; The definition of urban design guideline describes the emergence and development process. Characteristics, principles and objectives, criteria are specified, has been put forward for discussion on this issue is described the scope. Urban design as a control tool“urban design guidelines”all the features you need to have the classification, are defined application areas and spatial scales. Finally, within the thesis emphasized today that the problems of the city,“directed spatial development and change, ensuring the quality of urban space,”the role of the user in the direction of contacts have been identified. In the fifth chapter; the literature for the thesis aim done in other sections and those involved in urban design and control issues, literature, which Formed the basis theorists with inFormation obtained from studies examining urban design guidelines prepared for the cities or urban areas of different sizes, were analyzed through best practices, design criteria, components and subjects classified and evaluation was made of comparative analysis. Finally, in the sixth chapter; made the classification in the previous section, presented in tabular Form“urban design guidelines prepared in different application scales,”evaluating the results of the analysis, the sample space“Metropol at the urban scale”design issues of urban design guidelines to create, design criteria will be problems and solutions/suggestions were determined. These criteria include the city at the highest level, by studying the classification so as to provide the space and quality of life, a frame is made in the context of urban quality of urban design guidelines recommend models. As a result, thesis, to reduce the negative effects which threatening the cities caused by küresel dynamics and design deprivation in urban areas, which areas of our life, Deindividuation, confusion, lack of quality and so on, increasing problems showed true urban design can be solved by the application processes and controls. Through the joint efforts of different disciplines, the talk of the same design language on cities, users/citizens of economic, social and cultural life Forms correctly done design work by recognizing the urban quality and in terms of the provision of urban loyalty has been shown to be very important. The target for the city or part of the city to obtain this clearly defined, the function of the regions (historic areas, recreation areas, hash function, etc.) and physical data of urban design guidelines to be prepared as determined correctly, has been found to be used as a design control.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    856629

    Kent içi deniz yolu toplu taşımacılığının geliştirilmesi için iskele merkezli entegrasyon modeli denemesi: İstanbul - Bostancı İskelesi örneği

    Ferry port-centered transportation model trial for improvement of urban sea public transportation: Bostancı Ferry port sample

    CEYHUN İLSEVER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    UlaşımMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KEVSER İSMET ÜSTÜNDAĞ

  2. Tez No

    185613

    Kentel kamusal mekanda değer yaratma yaklaşımında katılımcı bir model önerisi

    A Proposal of participatory model in approach for adding value in urban public spaces

    ELİF KORKMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜZİN KONUK

  3. Tez No

    848451

    Assessing the impacts of urban land use/land cover change on soil ecosystem services

    Kentsel arazi kullanımı/arazi örtüsü değişiminin toprak ekosistem servisleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi

    MELTEM DELİBAŞ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AZİME TEZER

  4. Tez No

    709919

    Dilemmas and hopes attributed to Büyükada as a creative city

    Yaratıcı bir şehir olarak Büyükada'nın ikilemleri ve umutları

    MAHSA SAFAEI

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FAZİLET YURDANUR DÜLGEROĞLU

  5. Tez No

    756144

    Smart city concept and urban planning: Geographical analysis of the smart city index and implications for Turkish context

    Akıllı kent kavramı ve kent planlama: Akıllı kent indeksinin coğrafi çözümlemesi ve Türkiye bağlamına ilişkin çıkarsamalar

    KABEER SALEH TIJJANI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YASEMİN SARIKAYA LEVENT

Geri Dön