Tarihi çevrelerde afet risk yönetimi için bir model önerisi
Proposal for a disaster risk management model for historic settlements
- Tez No: 411562
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP GÜL ÜNAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 452
Özet
Bu çalışma; tarihi çevreleri tehdit eden afet risklerinin azaltılabilmesi amacıyla bu çevrelere yönelik; afet öncesi hazırlık aşamasında, afet sonrası müdahale- aşamasında ve sonrasında iyileştirme aşamasında alınması gerekli önlemlerin, yasal, yönetsel düzenlemelerin, planlamaların ve bunları uygulayacak kuruluşlara yönelik eğitim, yetki ve uygulamaların tanımlandığı bir afet risk yönetim modeli hazırlamaktır. Tez kapsamında hazırlanan TAÇAY Tarihi Çevrelerde Afet Risk Yönetim Modeli, taşınmaz eserler ve bu yapıların yoğunluklu olarak bulunduğu tarihi çevreleri etkileyebilecek olan doğa ve insan kaynaklı risk faktörlerine karşı afet risk yönetiminin; zarar azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme aşamalarında devreye girmesi gereken sistemleri tanımlamıştır. Çalışma, altı kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda, dünya çapında ve ülkemiz özelinde istatistikî bilgiler derlenerek doğal ve insan kaynaklı tehlikeler ve etki dereceleri belirlenmiş, çalışmanın yoğunlaşacağı tehlike unsurları tespit edilmiştir. İkinci kısımda; Dünyada bu konuyla ilgili çalışmaların tarihsel gelişimi, risk alanlarını belirleme yöntemleri, yönetim programları ve şemaları, eğitim programları, tespit yöntemleri, veritabanı oluşturma yöntemleri ve sistemleri araştırılmıştır. Bu çalışmalar örneklerle, kronolojik sıra ile anlatılmış, hangi olaylardan sonra ne gibi değişiklik ve düzenlemeler yapıldığı irdelenmiştir. Bu kısımda ayrıca Türkiye'de afet risk yönetiminin tarihsel gelişimi, bu konudaki yasal ve kurumsal düzenlemeler, eğitim çalışmaları, mevcut envanter sistemi ve bu konuda yapılan çalışmalar, kültür mirasının sigortalanması konuları, ayrıntılı olarak incelenmiştir. Üçüncü kısım, TAÇAY: Tarihi Çevrelerde Afet Risk Yönetimi Modeli önerisidir. TAÇAY, tarihi çevrelerde afet risk yönetimi için gereklilikler ve mevcut uygulamalardaki eksikler, yukarıda verilen çalışmaların da yardımıyla tespit edilerek tez kapsamında oluşturulmuştur. Tarihi çevrelerde afet risk yönetimi ile ilgili temel yaklaşımlar afet risk yönetim sistemi ve öneriler içermektedir. Bu model; Veri Yapılarının Oluşturulması, Risklerin Hesaplanması, Risklerin Yönetilmesi ve Doğrulama Duyarlılık Analizi Modüllerinden oluşmaktadır. Beşinci kısımda, Model TAÇAY, örnek olarak seçilen Zeyrek Dünya Mirası Koruma Alanı üzerinde denenmiş ve doğrulanmıştır. Model TAÇAY'ın yapısı gereği, bu alanda uygulanmasını ve afet risk yönetimini kolaylaştırabilecek bazı yasal ve yönetsel öneriler de getirilmiştir. Son kısımda ise çalışmanın sonuçları değerlendirilmiştir. Model TAÇAY; Tarihi Çevrelerde Afet Risk Yönetimi için gerekli mekanizmayı kurgulatmakta, bu mekanizmayı düzenli olarak test edip kullanıcılarına hem öğretmekte hem de geri bildirimlerle iyileştirip değişikliklere uyum sağlatmaktadır. Ayrıca önerdiği yöntemle afet öncesi hazırlık ve afet sırası ve sonrası evrelerde hızlı veri toplatıp risk ve hasar derecelendirmesini yaptırmaktadır. Afet Öncesi Hazırlık, Afet Sırası ve Afet Sonrası Müdahale ve sonrası dönemlerde tarihi çevrelere ve yapılara yönelik risklerin yönetilmesi için gerekli stratejik, taktik ve operasyonel unsurlar tasarlamıştır. Afet yönetimini tarihi çevreler ve yapılar açısından tüm aşamaları ile ele alan, bütüncül ve sistematik bir yaklaşım öneren, çeşitli bölgelerde uygulanabilecek esnek bir çerçeve içinde sunulan bir modeldir. Tarihi Çevrelerde incinebilirlik ve hasarların tespitinin farklı parametreler ve ölçütlere göre yapılması gerektiğini ortaya koyarak bunun için bir yöntem önermektedir. Türkiye açısından ele alınırsa; Model TAÇAY, tarihi çevre ve yapılara yönelik parçalı ve çok başlı yapılanmanın yerine; ulusal afet risk yönetimi sistemi içinde, ayrı bir sistem olarak işleyen ancak genel afet risk yönetimi sistemine entegre olmuş, bu sistemi oluşturan yapılar içinde eşgüdüm ve işbirliği içinde hareket eden bir mekanizma kurgusu önermektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is preparing a model for disaster risk management to be applied in historic settlements; where necessary precautions, legal and administrative arrangements, planning, and training, authorization and implementations are defined for those institutions who will implement these before disaster- preparation and mitigation phase, after disaster-intervention phase and after these during restoration phase; aiming to mitigate risks in the settlements. TAÇAY Disaster Risk Management Model for Historical Settlements has been prepared within thesis proposal, and it defines systems which will answer the requirements of phases of Disaster Continuum; mitigation, preparation, intervention and restoration phases of disaster risk management, against natural and man-made risk factors that would affect built artifacts and historical settlements where these types of buildings are frequent. The study is composed of six sections. The first section defines natural and man-made dangers and events and their degree of effect based on data collected worldwide, and for Turkey, determining the risks to be focused on. The second section gives the historical background of disaster management, investigates preparation methods of risk profiles, administrative programmes and schemes, training programmes, survey methods, database methods and systems in the world. This historical background was given in chronological order, and with event examples, analysing what changes had occurred and what rearrangements have been made in the disaster management systems after every event. This section also investigates the historical background of disaster management in Turkey, along with detailed research on legal and administrative changes in this fields, trainings, existing inventory system and studies about it, insurance of cultural heritage. Third section is the proposal of TAÇAY Disaster Risk Management Model for Historic Settlements. TAÇAY has been designed within the context of the thesis, by detecting requirements for disaster risk management and defects in current implementations, making use of the data given in the previous sections as well. This model is composed of four Modules; Establishment of Data Structures, Calculation of Risks, Management of Risks, and Verification and Sensitivity Analysis. In the fifth section, Model TAÇAY has been tried and verified in a site selected as a sample; Zeyrek World Heritage Protection Zone. Model TAÇAY has also produced some legal and administrative proposals which would enhance the application of the model, as its structure has been defined to do so. The last section discusses the results of the study. Model TAÇAY helps construction of the required mechanism in historic settlements. It regularly tests this mechanism, providing that both users learn the mechanism, and that through feedbacks, the mechanism constantly changes; enhancing itself and adapting to changes. Furthermore, the system that the model suggests helps collection of data through quick survey, during preparation phase pre disaster, and search and rescue phase during and straight after disaster. This data is used for risk and damage assessment and gradation. The Model has designed the strategic, tactical and operational factors required for disaster management in historic settlements through all three phases of disaster cycle. The model handles disaster management in accordance to the requirements of historic settlements, with all its phases. It suggests an integrated and systematic approach. It is presented within a flexible framework, so that it can be applied to different historic settlements, and it can be plugged-in to various disaster management systems. The model puts forward that damage and vulnerability assessments should be carried out with different parameters and criteria than that of new settlements, and suggests a new method for this. If the problem is handled in terms of Turkey, instead of a fragmented structure concerning historic settlements and cultural heritage where there are many unrelated organisations are involved, Model TAÇAY suggests a mechanism which can act independently, yet functions fully integrated within the valid disaster management system, and which functions in coordination and cooperation with the structures that forms this greater system.
Benzer Tezler
- Kentsel kültür mirasına yönelik risk azaltımı için bir yönetim modeli önerisi: İstanbul-Büyükada örneği
A management model for risk mitigation for urban cultural heritage: Istanbul-Büyükada case study
EVREN UZER VON BUSCH
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Türkiye'de kentsel dönüşüm uygulamaları için matematiksel bir model önerisi
A mathematical model suggestion for urban transformation in Turkey
HALİL İBRAHİM POLAT
- Kültürel miras alanlarında afet yönetimi: İznik örneği
Disaster management in cultural heritage areas: Case of Iznik
SİNEM OKTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkBursa Uludağ ÜniversitesiYapı Bilgisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER TAŞ
- Effects of building collapse direction and bridge functionality on road networks following an earthquake
Bina yıkılma yönlerinin ve köprü hasarlarının deprem sonrasında yol ağlarına etkisi
BETÜL ERGÜN KONUKCU
Doktora
İngilizce
2016
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED ŞAHİN
DOÇ. DR. HİMMET KARAMAN
- Sosyokültürel sürdürülebilirlik kavramı ve kendini koruyan kent olgusu: Ankara Saraçoğlu mahallesi örneği
Sociocultural sustainability idea and self-protecting city phenomenon: Ankara Saracoglu neighborhood case
MELTEM GÖKÇE PEHLİVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELTEM YILMAZ