Fuzûlî'nin Sıhhat u Maraz'ı ile Derviş Siyahî'nin Mecma'-ı Tıbb'ında Ahlât-ı Erbaanın İşlenişi
Discussing of Ahlat-ı Erbaa at Fuzuli's Sıhhat u Maraz an Derviş Siyahi's Mecma-ı Tıbb
- Tez No: 411826
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Medical History and Ethics, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Fuzûlî, Derviş Siyâhî-i Lârendevî, Sıhhat u Maraz, Hüsn ü Aşk, Mecmaè-ı Tıbb, Ahlât-ı Erbaa, Mukayese, 16. Yy, 17. Yy, Fuzuli, DervişSiyahi-i Larendevi, Sıhhat u Maraz, Hüsn ü Aşk, Mecmaè-ı Tıbb, Ahlat-ı erbaa, Comparison, 16th Century, 17th Century
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Ahlât-ı erbaa, eski tıpta hekimlerin başvurduğu ve hastalıkların tedavisinde kullanılan dört sıvıya verilen addır. Bu dört sıvı insan vücudunda bulunur ve bunların dengesiz olmasıyla insan vücudunda hastalıklar belirir. Ahlât-ı erbaanın bizim konumuz olmasındaki başlıca sebep edebî eserlerde vuku bulmasındandır. Divan şairlerimizden bazılarının tabip olduklarını ve bu teoriyi eserlerine yansıttıklarını görüyoruz. Fakat bunun dışında tabip olmayıp, ahlât-ı erbaa nazariyesinden haberdar olan ve o alana vakıf olan bazı şairlerimizin de eserlerinde bu nazariyeye ilişkin imgelere rastlamak mümkündür. Biz bu çalışmamızda ahlât-ı erbaanın, Fuzûlî?nin Sıhhat u Maraz?ı ile Derviş Siyâhî?ninMecmaè-ı Tıbb?ında hangi şekilde işlendiğini ortaya koymaya çalıştık. Divan şiirinin en müstesna şairlerinden olan Fuzûlî, Sıhhat u Maraz adlı eseriyle genelde tıp sahasına ilişkin, özelde ise ahlât-ı erbaaya ilişkin bilgilerini büyük bir hünerle ortaya koymuştur. Fuzûlî?nin tabip olup olmadığı konusunda bir tartışma elbette yapılabilir. Fakat bu eserden hareketle tabip olsun olmasın Fuzûlî?nin iyi bir tababet bilgisi bulunduğu söylenebilir. Siyâhî?ninMecmaè-ı Tıbb?ı da yine eski tıbba ilişkin hususiyetlerin belirdiği, manzum olarak kaleme alınmış, sağlam bir tıp eseridir. Bu eserde ahlât-ı erbaaya ilişkin teknik bilgiler ve hastalıkta kullanılan ilaçların nasıl yapıldığı anlatılmıştır. Sıhhat u Maraz tıbba ilişkin bilgiler içermesine karşın oldukça estetik bir hüviyet ihtiva eder. Buna karşılık Mecmaè-ı Tıbb, manzum bir eser olmasına rağmen daha çok teknik ve meslekî bilgiler içerir ve edebî yönü sınırlıdır. Tüm bu bilgilerden hareketle bu çalışmada ismi geçen iki eserin tıpla ilişkisi, edebî ve estetik boyutları karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Ayrıca Mecmaè-ı Tıbb?ıntranskripsiyonlu metnine ve Sıhhat u Maraz?ın tercüme metnine çalışmamız içerisinde yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ahlat-ı erbaa is the name given to the four liquids which doctors applied in the old medicine and which are used in the treatment of illnesses. These four liquids are at the body and with the unbalancing of these; illnesses appear at the human body. The main reason ahlat-erbaa is our subject is that it takes place in literary pieces and works. We see that some of the divan poets are doctors and they reflect this theory to their pieces. However, apart from this, in pieces and works of some poets who are not doctors, who are informed about ahlat-ı erbaa theory and who are aware of that field, it is possible to see images related to this theory. In this study, we tried to search in what way ahlat-ı erbaa has appeared in Fuzuli?sSıhhat u Maraz and Siyahi?sMecmaè-ı Tıbb. Fuzuli, who is one of the most exceptional poets of the divan poetry, has put forward his information related to the field of medicine in general and related to ahlat-ı erbaa in particular with his work named as Sıhhat u Maraz with a great ability. Of course it could be discussed whether Fuzuli was a doctor or not. However, moving from this work, it can be said that Fuzuli has a wide knowledge on medicine no matter he was a doctor or not. Mecmaè-ı Tıbb of Siyahi is also a strong work on medicine in which particulars about medicine are indicated and which was written in verse. In this work, it is told some technical information about ahlat-ı erbaa and how the medicine used in illnesses are made. Sıhhat u Maraz contains a very aesthetical identity even though it contains information related to medicine. Against this, Mecmaè-ı Tıbb contains more technical information though it is written in verse and its literary side is limited. Setting off from all of this information, the relation of these two Works mentioned in the study with medicine has been taken at hand comparing their literary and aesthetical dimensions. Besides, it has been given place to the transcripted text of Mecmaè-ı Tıbb and translated text of Sıhhat u Maraz in our study.
Benzer Tezler
- Fuzûlî'nin 'Sıhhat u Maraz' adlı eserinin tasavvufî açıdan tahlili
The analysis of Fuzûlî's book titled 'Sıhhat u Maraz' in terms of the sufizm
GÜL BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KÜÇÜK
- Cerîde-i İlmiyye'deki fetva ve ecvibe-i şer‛iyyelerin İslam aile hukuku bağlamında incelenmesi
Examination of fatwas and legal opinions in Ceride-i Ilmiyye in the context of Islamic law
HİLAL SOLAKOĞLU
- Fuzûlî'nin Leylâ vü Mecnûn mesnevisinde anlatı söylemi ve köken incelemesi (-Nizâmî'den Fuzûlî'ye- yeniden yazılan Leylâ ve Mecnûn mesnevileri bağlamında)
Analysis of narrative discourse and origins in Fuzûlî's Leylâ vü Mecnûn (In the context of rewritten Leylâ and Mecnûn masnavis from Nizâmî to Fuzûlî)
BURHAN CAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE YILDIZ
- Fuzûlî'nin Leylâ ile Mecnûn mesnevisinin nesne ilişkisi kuramında incelenmesi
Analysis of Fuzûlî's masnavi 'Leylâ and Mecnûn' with object relations theory
NAZİME BAKIRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıYozgat Bozok ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA FİDAN
- Fuzûlî'nin Türkçe divanında insan psikolojisi unsurları
Elements of human psychology in Fuzûlî's Turkish divan
ZAFER KARAFİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MUVAFFAK EFLATUN