Otizm ve özgül öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların sağlıklı kardeşlerinin psikolojik uyumu, kardeş ilişkileri ve algıladıkları anne kabul-reddi
Psychological adjusment, sibling relationships and perceived maternal acception-rejection of siblings of children with autism and specific learning disability
- Tez No: 413772
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLSEN ERDEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: KardeĢler, KardeĢ ĠliĢkileri, Ebeveyn Kabul-Red Kuramı, Psikolojik Uyum, Otizm, Özgül Öğrenme Güçlüğü, Siblings, Sibling Relationship, Parental Acceptance-Rejection Theory, Psychological Adjustment, Autism, Specific Learning Disability
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Engelli kardeşe sahip bir çocuğu, kardeşinin tanısı ve bu tanının gerektirdiği bakım, kardeşine ebeveynleri tarafından ayrılan fazla zaman ve çaba, kardeşinin davranışları ve ebeveynlerine ilişkin algıladığı kabul-red önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bu bağlamda otizm ve özgül öğrenme güçlüğü tanısı olan kardeşe sahip çocuklarda psikolojik uyum, anneye ilişkin algılanan kabul-red ve kardeşlerle olan ilişkilerin incelenmesi ilgili alanyazına katkı sağlarken aynı zamanda bu değişkenlerin ilişkisinin yönü ve gücü hakkında bilgi verebilir. Bu araştırmanın temel amacı otizm ve özgül öğrenme güçlüğü tanısı bulunan çocukların, herhangi bir gelişimsel, psikiyatrik, nörolojik bozukluğu bulunmayan sağlıklı kardeşlerinin psikolojik uyumu, kardeş ilişkileri ve annelerine ilişkin algıladıkları kabul–red düzeyinin incelenmesidir. Bu araştırma, mevcut durumu sorgulayan betimsel bir araştırmadır. İlişkisel tarama modeline dayanarak bu araştırma gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların tamamı amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen, Ankara ve İzmir illerinde yaşayan, ya engelli bir kardeşe (otizm ya da özgül öğrenme güçlüğü teşhisi olan) ya da sağlıklı kardeşe sahip 9-17 yaş arası 138 katılımcıdan oluşmaktadır. Veriler, Çocuk/Ergen Ebeveyn Kabul-Red/ Kontrol Ölçeği Anne Formu, Çocuk Kişilik Değerlendirme Ölçeği ve Kardeş İlişkileri Anketi aracılığıyla toplanmıştır ve verilerin çözümlemeleri SPSS 14.00 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Verilerin analizinde çok yönlü varyans analizi (MANOVA), Pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Ölçeklerin uygulanması 40-45 dakika arasında değişmiştir. Katılımcıların cinsiyetlerine göre kızların annelerini daha reddedici olarak algıladıkları,erkeklerin psikolojik uyumlarında düşmanlık ve olumsuz öz yeterliği anlamlı biçimde daha yoğun yaşadıkları ve kardeşleri ile ilişkilerini de daha çatışmalı olarak niteledikleri bulunmuştur. Katılımcıların kardeşlerinin tanı durumuna göre anne kabulünde sıcaklık, ihmal, kontrol boyutu anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Ayrıca, katılımcıların kardeşlerinin tanı durumuna göre kardeş ilişkilerindeki sıcaklıkları, rekabet etmeleri, kendilerini konumlandırmaları ve çatışma yaşama durumları anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Bu çalışma, klinik alanda engelli çocukların kardeşleriyle ilgili yapılacak kardeş çalışma gruplarına yönelik, kardeşlerin nelere ihtiyaç duyduğunu belirlemesi bakımından geliştirilecek programlar ve yerel veri sağlaması bakımından katkı sağlayabilecek bir çalışma olarak düşünülebilir.
Özet (Çeviri)
The children who have siblings with disabilities can be affected by their siblings' diagnosis, care requires for the diagnosis, time and effort of parents that is spent for the disabled siblings. Also children can be affected by siblings' behaviors. In regard to this context, it has been investigated maternal acceptance and rejection perception, sibling relationships, and psychological adjustment of children who have siblings with learning difficulties and autism. By doing this research, it is aimed to both contribute related literature and revealed the direction and strength of correlations between mentioned variables. The main purpose of this study is to examine sibling relationships, psychological adjustment and perception of maternal acceptance and rejection of healthy children who have siblings with disabilities and children with no developmental disabilities whose siblings have.This descriptive study examines existing situation and relied on relational screening model. The sample of the study was consisted of children who are between the age 9-17, living in Ankara and İzmir were recruited to the study. All participants have either a sibling with disability (Autism or Learning Difficulties) or a healthy sibling. The data was collected by via Parental Acceptance Rejection Questionnaire/Control form, Personality Assessment Questionnaire for children, and Sibling Relationship Questionnaire. Participants answered the questionnaires approximately in 40-45 minutes. All analyses were carried out using SPSS version 14.0. In the analyses, a two-way MANOVA, Pearson Correlational Analysis and regression analyses were used. It was found that girs reported perceiving more rejection from their mothers than boys, boys reported more hostility and negative self competence than girls. Boys had more conflicted relationships with their siblings than girls. It has been found a significant difference between sibling diagnosis (autism/learning difficulties) and perceived warmth in maternal acceptance, neglect and control. Finally, it has been revealed that according to the diagnosis of siblings, perceived warmth between siblings, competence, having conflicting situations significantly differ. This study can be useful for applied purposes as well as having a value in terms of theoretical explanations. For clinical area, it can be instructive when assessing needs of children with sister or brother with disabilities and/or developing sibling study groups. It also serves as a local data resource.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği/ hiperaktivite bozukluğu, öğrenme bozukluğu ve otistik spektrum bozukluğu tanılı çocukların yaş ve cinsiyet açısından eşlenmiş sağlıklı kardeşlerinde sözel olmayan iletişim becerileri, empati düzeyleri, çevresel belirteçleri ile ilişkilerinin araştırılması: kontrollü bir araştırma
Evaluation of nonverbal communication skills, empathy levels and their relationships with peripheral markers in age and gender matched healty siblings of children in attention deficit hyperactivity disorder, learning disability and autism spectrum disorder: a controlled study
NURAN DEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
PsikiyatriAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ EVREN TUFAN
- Otizm veya özgül öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların annelerinde, tükenmişlik belirtileri ile başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analyzing the relation between coping strategies and burnout symptoms of mothers having autistic children and children with specific learning disability.
ZEYNEP BÜŞRA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ATİLLA TEKİN
- Özgül öğrenme güçlüğü, otizm veya zihinsel yetersizlik tanısı almış çocukların annelerinin depresyon ve anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of depression and anxiety levels in mothers of children diagnosed with specific learning disabilities, autism or intellectual disabilities
YASEMİN ALBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Ticaret ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE İLERİSOY
- Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin evlilik kalitesinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: İstanbul ili örneği
Investigation of the marriage quality of mothers with children with special needs in terms of some demographic variables: The case of istanbul province
DİDEM ERKOYUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Sağlığıİstanbul Aydın ÜniversitesiAile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU GÜDÜCÜ
- Engelli bireylere verilen temel pastacılık eğitimi ve çıktıları
Basic pastry training and outputs given to disabled individuals
NURİYE DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıGaziantep ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA YALINIZ