İslam dininde teâvün kavramı ve toplum üzerindeki etkileri
The concept of teâvün inthe religion of İslam and its influences on the society
- Tez No: 413823
- Danışmanlar: PROF. DR. MESUT OKUMUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
“Yardım etmek”anlamında avn kökünden türeyen teâvün ve muâvene kavramları“yardımlaşma”mânasında en sık rastlanan kelimelerdendir.“Birine yardımcı olup yükünü sırtlama, yükünü paylaşma”anlamında zahr kökünden türeyen tezâhür ve müzâhere“birbirine destek olmak, yardımlaşmak”, zâhir ve zahîr de“yardım eden”demektir.“Yardım etmek”mânasına gelen bir başka kelime de nasrdır. Kur'an'da“avn”(عون) kökündeki kullanımı altı ayette geçmektedir. Teâvün kelimesi Maide suresi 2. ayette karşılıklı yardımlaşma şeklinde kullanılmaktadır. Yardımlaşmanın neler üzerinde yapılması gerektiği de bildirilmektedir. Af üzere yardımlaşmalı intikam üzere yardımlaşılmamalıdır. Kur'ân'ı Kerîm'de“İyilik ve takvâda yardımlaşın, kötülük ve düşmanlık yolunda yardımlaşmayın”buyrulmak suretiyle câhiliye asabiyetinin beslediği, hiçbir ahlâkî ölçüsü olmayan kabileci dayanışma ve yardımlaşma türevlerini yok saymıştır. İyiliğin özünde sevgi, saygı, sempati ve güzellik bulunur. Kötülüğün tabiatında ise karamsarlık, hırçınlık, düşmanlık ve çirkinlik bulunur. İyilik insanların birbirine yaklaşmasına sebep olurken, kötülük de birbirinden uzaklaşmasına sebep olur. Birr kelimesi“İyilik, erdemlilik, ihsan etmek, İtaat etmek ve doğruluk”gibi anlamlara gelir. Birr her türlü hayrın adıdır. Hz Peygamber“Birr (iyilik, sıla) ahlâk güzelliğidir. İsm (günah ve günaha sebep olan şeyler) ise, kalbini gıcıklayan ve insanların bilmesini hoş görmediğin şeylerdir”buyurmaktadır. Takvâ kelimesi,“veka”fiilinden gelir. Veka: 'Korundu, kendini zararlı, acı ve eziyet veren şeylerden sakındı' demektir. Kavram olarak, kuvvetli bir himayeye girerek korunmak, nefsi günahlardan korumak demektir. Takva her türlü şerri terk etmektir. İslam dini yardımlaşmanın kapsamını oldukça geniş bir boyutta değerlendirerek insanlara/varlıklara infak ve yardım etmekten, tatlı söz ve güler yüzle davranmaya kadar her şeyi iyilik kapsamına almıştır. Hiçbir iyilikte bulunamayan bir müslümanın, eli ve dili ile başkalarına zarar vermemesi bile iyilik (sadaka) sayılmıştır. Maide suresinde“birr”ve“takva”birlikte zikredilmiştir. Çünkü“birr”takvaya iletir. Müslümanlara kendi aralarında“birr”ve“takva”da yardımlaşmaları emredilmektedir. Teavün salih amel işlemeyi kolaylaştırır. Aynı ayette“ism”ve“udvan”ın yasaklanmış olması önce emredilmiş olan“birr”in uygulanması için gereklidir. Sözlükte“günah, günaha verilen ceza, şarap, kumar”anlamlarına ge¬len ism kelimesi terim olarak,“İşleyene ceza gerektiren, insanı hayır ve sevaptan alıkoyan fiil veya bundan doğan sorumluluk”şeklinde tanımlanır. İsm zenb manasında olup günah demektir.“İsm”kul ile insanlar ve Allah arasındaki tüm günahları ifade eder. Hz. Peygamber“ism”başkaları tarafından bilinmesi istenilmeyen şeyler olduğunu bildirmiştir;“İsm, insanlar sana tekrar tekrar fetva verse de, içinde iz bırakan ve göğsünde dolaşan şeydir”ve“başkalarının muttali olmasını istemediğin şeydir buyurmuştur. Udvan ise Allah'ın belirlediği sınırları aşmaktır. Udvan kelimesiyle zulmün ve günahların tamamından nehyedilme vardır. Maddi anlamda yardımlaşmanın başında zekat gelmektedir. Sözlükte artmak, çoğalmak, temizlemek, bereket gibi manalara gelen zekât, terim olarak dini ölçülere göre zengin sayılan müslümanların, malının belli bir kısmını, belli bir zaman sonra, zekat verilebilecek kimselere vermesi demektir. Zekât, sosyal bir yardımlaşma olması hasebiyle toplum fertlerinin birbirlerine şefkat, sevgi ve saygı bağları ile bağlanmasını sağlar. Yardımlaşmayı etkileyen bazı unsurlar vardır. Bunların başında nefs ve şeytan gelmektedir. Bunlardan bir tanesi de acıma duygusunun etkisidir. Düşkünlere yardım etmek, yoksullara bakmak ve hastaların derdine derman aramak gönülleri yakınlaştırır. Yüce Allah Kur'an'da bu konuda şöyle buyurmuştur: ”Mü'minlere kanatlarını ger, tevazu ve şefkat göster.“ Acıma duygusu insanları merhametli olmaya sevk etmektedir. İslam'da yardımlaşmanın birçok çeşidi vardır. Yardımlaşmayı maddi ve manevi olarak ikiye ayırabiliriz. Maddi yardımın başında zekat ve sadaka gelmektedir. Manevi yardım ise anne babaya, akraba ve komşularla, yetimlerle, kimsesiz kimselerle ilgilenmek, onların sıkıntılarını paylaşmaktır. Emri altında çalışanlara iyi ve güzel muamele etmek de manevi yardım kapsamındadır. İnsanlar birbirlerine dua ile de yardım etmeliler. Hz. Peygamber mü'minlerin birbirine arkalarından dua etmelerini istemiş ; ”Hiçbir dua; iki kişinin birbirine arkalarından haberleri olmaksızın yaptıkları dua kadar kabul yönünden hızlı değildir" demiştir. Maddi yardımlaşmanın birçok faydası vardır. Zekât, insanı hırs ve cimrilik gibi kötü huylardan korur, yerine cömertlik, iyilik, merhamet ve hayırseverlik gibi güzel huyları yerleştirir. İnsanı iyilik yapmaya alıştırır. Sadaka insanları musibetlerden korur. İnsanların arasında sevgi ve muhabbet oluşmasını sağlar. Hased ve düşmanlıklar azalır. Yardımlaşma aile içinde görerek ve yaşayarak öğrenilmesi gereken bir olgudur. Aile içinde birbirine yardım etmeyen çocukların büyüdüğünde başkalarına yardım etmesi beklenmez.
Özet (Çeviri)
Teâvün and muâvene notions derived from avn root that means“to help”are the most frequently come across words with the meaning of“cooperation”. tezâhür and müzâhere means“to help each other, cooperate”, zâhir and zahîr means“one who helps”, are derived from root“zahr”which means“to help someone and shoulder his load, sharing one's load”. Another word that means“to help”is nasr. In Quran, usage from“avn”(عون) root are found in six verses. The word Teâvün was used in the form of mutual cooperation in Maide sura second verse. It was also reported that what should be cooperated on. Forgiveness should be cooperated on, revenge should not be cooperated on.1 Tribal cooperation and solidarity which is fed by Jahiliyya and does not accept any ethical measure, are declined in Holy Quran by ordering;“Cooperate for amenity and taqwa (self consciousness), do not cooperate for iniquity and hostility”. Love, respect, sympathy and beauty are found in the entity of amenity. Pessimism, bad temper, hostility and ugliness in the nature of iniquity. Amenity helps people to come together and iniquity causes people to move away from each other. The word“Birr”means“amenity, virtuousness, to bestow, to obey and fidelity”.1 Birr is the name of all charities. Prophet Mohammad orders“Birr (amenity, sıla) is the excellence of morality. İsm (sin and things causes sin) is the things that tickles your heart and you wouldn't tolerate people to know”.3 The word Taqwa comes from the“veka”verb. Veka:“preserved, avoided itself from things that are harmful, giving pain and persecution”. It means protection by being under strong patronage, protect itself from sins, as a notion. Taqwa is quitting any kind of wickedness.1 The religion of İslam included everything from consuming and helping to humans/entities, to behaving with endearment and a smiling face, as amenity. Even, not harming to others by hands and words of a Muslim who is not a beneficent, is counted as amenity (sadaka) In Maide Sura,“birr”and“taqwa”were mentioned together. Because“birr”forwards to taqwa. Muslims are ordered to be cooperating with each other for“birr”and“taqwa”. Teavun eases the processing of good deed. In the same verse, prohibition of“ism”and“udvan”is necessary for the application of“birr”which was previously ordered. The word ism, meaning“sin, penalty for sin, wine, gamble”in the dictionary, is defined as a term“action or responsibility of this action that requires penalty to the performer, avoiding person from charity and good deed”. İsm meaning zenb and it means sin.1“İsm”expresses all of the sins between vassal with humans and Allah.2 Prophet Mohammed reported“ism”as things that are not wanted to be known by others and ordered;“İsm, is the thing that trails inside and pokes around your chest even if people gives fetva again and again”. and“the thing that you don't want others to be aware of”. Udvan is going beyond the borders defined by Allah. 5 Prohibition of all of the sins and persecution exists in the word“udvan”. Zekat comes in the first place forthe materialistic aspect of cooperation. Zekat, meaning“to increase, to multiply, to clean, bereket”, is defined as a term“granting of defined amount of property of a muslim who is rich according to religious measures, after a defined period of time, to people that can be granted with Zekat”. Since zekat is a social aid, individuals of the society are connected to each other with compassion, love and respect. There are some occasions affecting cooperation. Evil and“nefs”comes in the first place. One of these is the effect of pain sensation. Helping to alms, caring poor and looking for cure for the ill makes heart approach each other. Supreme Allah orders in Quran:“Take Mu'mins under your wings, show modesty and compassion”.1 Pain sensation routes humans to be merciful. There is a variety of cooperation in Islam. Cooperation can be divided to two as materialistic and moral. Zekat and sadaka comes in the first place for materialistic cooperation. Moral cooperation is dealing with mother, father, relatives, neighbors, orphans and desolates and sharing their adversities. Behaving good to people working under command is also in the extent of moral cooperation. People shall also help each other by praying. Prophet Mohammed ordered to Mu'mins to pray after each other and said;“No pray; as fast as the pray that two persons pray after each other without knowing, in the aspect of sanction”. There are a lot of profits of materialistic cooperation. Zekat, protects the person from the bad habits like ambition and stinginess, instead sets good habits like generosity, amenity, compassion and charity. Accustoms person to do favor. Sadaka protects people from disasters. Provides love and affection in the society amongst individuals. Jealousy and hostility decreases. Cooperation is a fact that should be learned by visual and practical application. Children who do not help each other in the family cannot be expected to help others when they are grown.
Benzer Tezler
- Ebü'l-Muîn en-Nesefî'de Burhan-ı Temânû'
Ebü'l-Muîn en-Nesefî'de Burhan-ı Temânû'
ŞEYMA NUR DİREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ALPER
- İslam öncesi şiirlerle mukayeseli Kur'ân-ı Kerîm'in Arap şiirine etkisi. (İslam'ın başlangıcından Emevi Dönemin'in sonuna kadar)
The effect of The Holy Qur'an in The Arab poetry compared with the pre- islamic poems (From the era the beginning of Islam until the end of The Umayyad Period)
BELAL ALFANI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HALİL ÇİÇEK
- Kütüb-ü Tis'a da evlilik öncesi sürece dair rivayetlerin hadis tekniği açısından değerlendirilmesi
Evaluation of the narrations concerning the pre-marriage process to Kütüb-ü Tis in terms of hadith technique
MEHMET ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinYozgat Bozok ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF AKGÜL
- Mu'tezile'nin nübüvvet savunması
The Mu'tezile's defendtion of the prophethood
MİKAİL İPEK
Doktora
Türkçe
2020
DinErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN AKTEPE
- Türkiye'de katılım bankacılığı: Mevcut durum, tartışmalar ve öneriler
Particaption banking in Turkey: Current situation, discussions and recommendations
TURAN ÇİDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BankacılıkSivas Cumhuriyet Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS EMRE BİROL