1980 öncesinde İstanbul'da tarihi sayfiye alanlarında kentsel ve mekânsal değişim süreci
Transition process of urban resort areas in Istanbul before 1980
- Tez No: 414227
- Danışmanlar: PROF. DR. CAN ŞAKİR BİNAN, PROF. DR. İCLAL SEMA DİNÇER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: İstanbul, the concept of“sayfiye”, resort area, 19th century, 20th century, the historical maps of İstanbul, suburbanization
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 601
Özet
İki kıtanın birbirine bağlandığı özel bir coğrafyada bulunan İstanbul kenti, binlerce yıllık kültür mirasıyla dünyada çok önemli bir konuma sahiptir. İstanbul kenti, yüzyıllardır farklı yaşam alışkanlıklarına ve kültürlere ev sahipliği yapmış, bu kültürlerin ve yaşam alışkanlıklarının şehre bıraktığı yapılar ile Dünya Miras Listesi'ne girmiştir. Yazlık ev ya da şehre yakın kır kesimi anlamlarına gelen“sayfiye”, İstanbul'da Bizans Dönemi'nden başlayarak görülen ve 1980'lere kadar varlığını sürdüren bir yaşam geleneğidir.“Sayfiye”geleneği sadece İstanbul'a özgü bir yaşam geleneği olmasa da, yaşandığı kentin coğrafi konumu ve halkının kültürel özellikleri sayfiye geleneğini etkilemiş,“sayfiye”olgusu her kültür tarafından farklı biçimde yorumlanmış,“sayfiye”geleneğinin toplumsal yaşam pratiklerine ve fiziki mekâna yansımasında kentler arasında benzerlikler olmakla birlikte farklılıklar da ortaya çıkmıştır. Bu tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır: Tezin giriş bölümünde, tezin amaç ve gerekçesi açıklanmış, kapsamı tanımlanmış, tez yapılırken kullanılan araştırma ve inceleme yöntemleri anlatılmıştır. Ayrıca bu bölümde, tezin bilimsel literatürde sağlayacağı katkı da açıklanmıştır. Tezin ikinci bölümünde, tezin araştırma süreci anlatılmış, araştırma sürecinde ulaşılan belgeler gruplanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen belgeler, yazılı ve görsel belgeler başlığı altında ele alınarak açıklanmış, görsel belgeler başlığı altında İstanbul'un tarihi sayfiye bölgelerine ait haritaların sınıflanması, haritaların özellikleri ve harita okuma yöntemleri ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, sayfiye olgusu ve sayfiye yaşamı anlatılmıştır. Bu bölümde, sayfiye kavramı tanımlanmış ve bu bağlamda turizm-sayfiye ilişkisine değinilmiştir. Turizm olgusuyla ilgili ve İstanbul'daki sayfiye olgusuyla ilgili terminoloji açıklandıktan sonra, sayfiye olgusunun dünyadaki ve İstanbul'daki tarihi gelişim süreci anlatılmıştır. Bu bölümde son olarak da, İstanbul'da 395-1851, 1851-1914 ve 1914-1980 dönemleri için sayfiye yaşamının özellikleri tanımlanmıştır. Dördüncü bölüm İstanbul'daki sayfiye alanlarının gelişim ve değişim süreçleriyle ilgilidir. Bu bölümde öncelikle 395-1851 arasında İstanbul'daki sayfiye alanlarının gelişim süreçleri genel olarak incelenmiş, özellikle Osmanlı Dönemi'nde gelişen sayfiye bölgeleri olan Haliç ve Boğaziçi'nin gelişim süreçleri ayrıntılı olarak anlatılmıştır. İkinci olarak, İstanbul'daki sayfiye bölgelerinin geliştiği en önemli dönem olan 1850-1914 arasında sayfiye alanlarının gelişim süreçleri ve bu süreci etkileyen faktörler açıklanmış, bu dönem içinde sayfiye bölgesi olarak kullanılan Haliç ve Kâğıthane, Boğaziçi, Üsküdar-Çamlıca, Kadıköy-Bostancı ve Adalar bölgeleri ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Sayfiye bölgelerinin İstanbul'daki gelişimini tamamladığı son dönem, 1914-1980 yılları arasında sayfiye alanları ve bu alanların dönüşümü incelenerek, bu dönemin sayfiye alanları olan Boğaziçi, Kadıköy-Tuzla, Bakırköy-Florya ve Adalar bölgeleri anlatılmıştır. Son olarak da, İstanbul'un tarihi sayfiye alanlarındaki işlevlerden, sayfiye olgusu açısından önemli olduğu düşünülen işlevler ele alınmıştır. Tezin sonuç bölümünde ise, tezin bundan önceki dört bölümünde verilen bilgiler için genel bir değerlendirme yapılmış ve ulaşılan sonuçlar açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
In view The city of Istanbul, which is located in a special position uniting two continents, is a very important place in the world with its cultural heritage dating back thousands of years. For centuries, the city has been hosting very different life habits and cultures, and the structures left to the city by such cultures and customs have been included in the World Heritage List.“Sayfiye”which means a summer house or recreational countryside close to a city is a life tradition that emerged in Istanbul in the Byzantine Era for the first time and continued until 1980s. Although this tradition was not special to Istanbul, the position of the city and the cultural characteristics of its community influenced the tradition and the concept of“sayfiye”was interpreted differently by each culture, and some differences emerged between cities despite similarities regarding the social practices of this tradition and its reflections in the physical space. This thesis study consists of five parts: In the introduction part, the purpose and basis of the thesis are explained, its scope is defined, and the research and analysis methods used in the course of the thesis are discussed. The contribution that the thesis will make to the scientific literature is also explained in this part. In the second part of the thesis, the research process of the thesis is discussed, and the documents accessed in this process are grouped. The documents obtained as a result of this research are addressed under the heading of written and visual documents and, under the heading of visual documents, maps showing the historical recreational areas of Istanbul are classified, information is provided on the characteristics of these maps, and on map reading methods. In the third part, the concept of sayfiye and recreational life are discussed. In this part, the concept is defined and a reference is made to the relationship between tourism and recreational areas in this context. After the discussion of the terminology relating to the concept of tourism and to the concept of sayfiye in Istanbul, light is shed on the historical developmental process of this concept in the world and in Istanbul. Lastly, in this part, characteristics of the recreational life in Istanbul between the years of 395-1850, 1851-1914 and 1914-1980 are described. The fourth part is about the development and change process of the recreational areas in Istanbul. Firstly, an overview of the developmental processes of the recreational areas in Istanbul between 395-1851 is given, and the developmental processes of the Golden Horn and Bosporus, which were the developing recreational areas especially in the Ottoman Empire, are detailed. Secondly, the developmental processes of recreational areas between 1851 and 1914, which was the most important period regarding the development of recreational areas in Istanbul, and the factors influencing this process are explained, and the Golden Horn, Kağıthane, Bosporus, Üsküdar-Çamlıca, Kadıköy-Bostancı and the Princes' Islands, which were used as recreational areas in that period, are depicted in detail. Recreational areas and their transformation between the years of 1914 and 1980, which was the final period during which recreational areas Istanbul completed their development, and the recreational areas of this period including Bosporus, Kadıköy-Tuzla, Bakırköy-Florya and the Princes' Islands are described. Lastly, those among the functions of the historical recreational areas of Istanbul which are considered to be important in terms of the concept of sayfiye are addressed. In conclusion part of the thesis, a general evaluation is made regarding the information provided in the previous four parts, the conclusions reached are explained.
Benzer Tezler
- İstanbul'da kiralık konutlar için ödenebilirlik analizi
Affordability analysis on rental housing in Istanbul
SAFİYE ÖZGE SUBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKİYE ŞENCE TÜRK
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Validebağ Korusu doğal sit alanının tarihi sit olarak tanınması ve korunması için öneriler
Recommendations for the recognition and conservation of Validebağ Grove natural site as a historical site
KÜBRA YÜCEL KARABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- Kadıköy Moda semtinin tarihi ve kentsel sit olarak tanımlanması ve korunması için öneriler
Identification of Moda district as historic and urban heritage site and conservation proposals
TANLA ATUN ATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
- Koruma ve planlama anlayışlarının değişimi: İstanbul Tarihi yarımada'da 2005-2012 planları karşılaştırması
Changes in the concepts of conservation and planning: Comparison of 2005-2012 plans in Istanbul Historical peninsula
SELDA YILDIRIM BURMA
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PROF. DR. İCLAL DİNÇER