Modernleşme ve kadın bedeni bağlamında Türkiye'de başörtüsü sorunu
The headscarf problem in Turkey within the context of modernization and female body
- Tez No: 416096
- Danışmanlar: DOÇ. İNCİ ÖZKAN KERESTECİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Sosyoloji, Political Science, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 353
Özet
ÖZ Bu çalışma başörtüsü sorununa dair tüm bakış açılarını, farklı tarafları özellikle modernleşme ve beden algısı üzerinden bir araya getirmeyi denemektedir. Modernizmin Türkiye'de yarattığı kırılmanın etkilerinin hayatın her alanında görüldüğünü söylemek yanlış olmayacaktır. Bütün ötekileştirmelerde olduğu gibi ötekileştirilenler ve ötekileştiren ayrımı bir süre sonra yok olmakta, bu ayrımın nasıl başladığı önemini kaybetmekte, adalet, hakkaniyet, yaşam hakkına saygı, empati, demokrasi gibi değerler iki taraf için de önemini kaybetmekte; tüm bunlar yerlerini tarafgirlik, dışlayıcılık, yaşam haklarını kısıtlama ve ayrımcılığa bırakmaktadır. Geçmişi neredeyse Tanzimat dönemine uzansa da başörtüsü ve örtünme kavramı 1980 ve 2000'lerden sonra şekil değiştirmiş kimi zaman siyasal, kimi zaman ideolojik tartışmalara konu olmuştur. Aynı zamanda başörtüsü takan kadınların kamusal alanda görünürlük talep etmeleri ve bunu özgürlük, eşitlik ve hak kavramları ile birlikte değerlendirmeleri, kadınları nesneleştiren anlayışlar bağlamında gündemde yer almaya başlamıştır. Özellikle 1980 sonrası Kemalist/İslamcı ikiliği olarak tezahür eden Modern/Geleneksel ikiliği öncelikle Kemalist kadın kimliği ve hareketi bağlamında ele alınmıştır. Kemalist kadınların örgütlü bir biçimde taraf olduğu başörtüsü meselesi, Kemalist kadın kimliğinin bileşenleri, Kemalist kadın hareketinin sosyo-siyasi niteliği ve ideolojik içeriği göz önüne alınarak değerlendirmeler yapılmıştır. Daha sonra İslamcılığın yükselişinde kadın kimliğinin merkezi öneminden hareketle 1980'lerden itibaren oluşan kamusal/özel alan gerilimlerinin bugünün başörtülü kadınlarını ve İslami hareketi hangi kavramlar ve ilişkiler üzerinden etkilediği incelenmiştir. Bu bağlamda İslami kadın aktörlerin modernlik, İslamcılık, sekülerlik, toplumsal cinsiyet, demokratikleşme ve çoğulculukla etkileşimleri gözlemlenerek hareketin dönüşümünün bu kavramlar üzerinden gösterilmesi amaçlanmıştır. Gelenekle iç içe geçmiş İslami cinsiyet kodlarının eleştirisi, özel alandaki cinsiyet kalıplarının kamusal alandaki sürekliliği ve İslami kolektif kimliğin kadınlar üzerindeki temsil özelliği sorgulanmaya çalışılmıştır. Üçüncü olarak Solu sol yapan temel değerler göz önüne alınarak, bu eksenden ayrılmamaya çalışan ve sol felsefi görüşle emekten, eşitlikten ve özgürlükten yana olan Türkiye solunun başörtüsü konusunda düştüğü çelişki irdelenmiştir. Zira Türkiye'de Siyasal İslam'ın ve İslami canlanmanın ivmesini kırmanın ertelenemeyeceği düşünülse de, sol düşünceye göre, başörtüsü minimal düzeyde bir özgürlük sorunu değil kökü çağlar öncesine dayanan bir iktidar sorunudur. Konu son olarak feminizmin beden tartışmalarıyla ve giyinme kuramlarıyla ilişkilendirilerek bu eski çatışmanın toplumsal cinsiyet tarafını da hesaba katan bir bakış geliştirmenin yolu aranmaktadır. Böylece basmakalıp ikili karşıtlıklar aşılmaya çalışılmış ve bu çalışmada özel bir odak noktası oluşturulmuştur. Bedene dair konulardan yola çıkarak daha kapsamlı bir feminist kuram ve zorlayıcı bir feminist politika geliştirme ihtiyacı da bu çalışmanın sonucunda bir vurgu olarak ortaya çıkar.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT This study is trying to bring together all viewpoints and different parties on the headscarf issue, especially through the modernization and body perception. It will not be incorrect to defend that modernism in Turkey have created the effect of break-up into every area of life. Such as in all othering, the difference between marginalized side and marginalizing side tends to disappear after a period of time, the inception of the distinction loses its importance; justice, equity, respect for right to life, empathy, values such as democracy are losing their importance for both sides, these are replaced with partiality, exclusion,limitations of right to life and discrimination. Although its history have prolonged almost to the Tanzimat reform era, the concept of headscarf, women's scarf and cover changed their way in the 1980s and 2000s, headscarf has been sometimes the subject of political debates and sometimes ideological debates. At the same time, public visibility demands of women wearing headscarves and their evaluation of this with the concepts of freedom, equality and right, have began to take place on the agenda, as in the context of objectification of women. Especially after 1980, modern / traditional dichotomy, appeared as the Kemalist / Islamic duality, has been discussed primarily in the context of the Kemalist female identity and movements. Headscarf issue which Kemalist women in an organized manner is a party , is evaluated by regarding the components of the Kemalist female identity, socio-political nature of the Kemalist women's movement and the ideological content. In accordance with the central importance of women's identity in the rise of Islamism, the tension between public and private spheres, escalated ever since 1980s and how Islamic concepts and relations have affected today's women in headscarves and Islamic movement, are discussed. In this context, by observing interactions of Islamic women actors with the modernity, Islamism, secularism, gender, democratization and pluralism, the transformation of the movement is intended to be presented in terms of these concepts. The critique of Islamic gender codes intertwined with tradition, the continuity of private sphere's gender stereotypes in the public sphere and the representation of Islamic collective identity on women are tried to be analized. Thirdly considering the fundamental values that make left wing what left wing is, and taking into account that left wing tries not to leave its center line and is the side of labor, equality and freedom with its left philosophical view, the contradictions of Turkey's left wing about headscarf is discussed. Although, it is thought that the gaining acceleration of the political Islam in Turkey and the Islamic revival can not be postponed , according to left point of view, headscarf issue isn't a problem of freedom at a minimal level, but is a ruling problem, based to ages ago. In conclusion associating the subject to the body discussions and dressing theories of feminism, a solution that can develop a new point of view which takes into account the gender side of this old conflict, is tried to be found . By this way, the stereotypical binary oppositions are attempted to be overcome and a particular focal point is created in this study. Based on issues related to body, the emphasis of the need of developing a more comprehensive feminist theory and a more compelling feminist politics comes out as a result of this study.
Benzer Tezler
- 2015 sonrası kadınların başörtüsünü çıkarma pratikleri üzerine bir araştırma
A research on the unveiling practices of women after 2015
ZEYNEP GÜL PARLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal BilimlerHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHU SUMBAS YAVAŞOĞLU
- Türkiye tarihinin üç farklı döneminde üç kadın yazarın eserlerinde kadın imgesi
Image of woman in the li̇teral work of three female authors in the three different era of Turkey's hi̇story
GİZEM ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SosyolojiGazi ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BELMA TOKUROĞLU
- İki İslamcı kadın dergisinde ?kadın imgesi?: Kadın ve aile ile bizim aile dergileri
Woman image in two Islamic women?s magazines: Kadin ve aile and bizim aile magazines
GÜLBANA ÇEKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖMÜR DİLEK ERDAL
- Peyami Safa ve Halide Edip Adıvar' ın romanlarında toplumsal cinsiyet
Gender in novels of Peyami Safa and Halide Edip Adıvar
TÜRKAN ERDOĞAN
- Kültürel farklılık bağlamında namus ve bekaret algısı 'Uluslararası ve Türkiyeli Öğrenciler Karşılaştırması'
Cultural differens with in the context of sence of honor and virginity 'Comparison of International and Students from Turkey
NESİBE ÖZTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜŞERREF YARDIM