Adana halk inançlarında eski Türk inanışlarının izleri karşılaştırma-inceleme
Traces of old Turkish beliefs in folk beliefs of Adana comparison-analysis
- Tez No: 417589
- Danışmanlar: PROF. DR. ERMAN ARTUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Sociology, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İnançlar, halk, eski Türk dini, Türk dünyası, Adana
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 724
Özet
Yüzyıllardan beri, ata yurttan dünyamızın dört bir yanına, bir sel gibi çağlayarak akıp gelen Türk kültürü, geçtiği yerleri etkilediği gibi bu yerlerden de etkilenmiştir. Böylelikle dünya coğrafyasının birçok yerine izini bırakmakla kalmamış bu yerlerin izlerini de kendi bünyesine taşımıştır. Bu çalışmada, Adana yöresindeki halk kültürünün önemli bir ayağını teşkil eden halk inançlarının eski Türk inanışlarıyla, Türk dünyası ve Anadolu sahasındaki inanışlarla bağını tespit etmek, tarihi süreç içinde söz konusu inanışlarda yaşanan değişim ve dönüşümü ortaya koymak, kayıt altına almak, benzer çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır. Çalışmamız sekiz bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümü oluşturan giriş bölümünde araştırma konusunun sınırları, amacı, yöntemi, konuyla ilgili çeşitli terim ve kavramlar hakkında bilgi verildikten sonra bölgenin tarihi, coğrafi, ekonomik ve sosyo-kültürel özellikleri ile birlikte Türkiye'de ve Adana'da halk inanışlarıyla ilgili yapılan çalışmalar ortaya konulmuştur. İkinci bölümde Türk halk inançlarına kaynaklık etmesi bağlamında İslâmiyet öncesi inanç sistemlerine genel bir bakış yapılmıştır. Üçüncü bölümde, Türk halk inançlarına kaynaklık etmesi bağlamında Türk mitolojisinde teogonik, kozmogonik, antropogonik ve eskatolojik kültlere teorik bir bakış yapılarak Türk mitolojisinde yer alan kültleri; tanrıların, evrenin, insanın yaratılışı ve dünyanın sonu ile ilgili inanışlardan yola çıkılarak değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde, Türk dünyası ve Anadolu'daki doğum, evlenme ve ölüm gibi geçiş dönemleriyle ilgili eski ve yeni inanışlar yazılı kaynaklardan taranmıştır. Adana'daki sözlü kaynaklardan derlenerek tespit edilen geçiş dönemi inançları benzerlik ve farklılık bağlamında incelenerek değerlendirilmiştir. Beşinci bölümde Adana halk kültüründe kandiller, kutsal aylar, dini ve milli bayramlar, törenler ve bunlarla ilgili inanışlar işlenerek değerlendirilmiştir. Altıncı bölümde, Adana halk kültüründeki halk sağaltmacılığı ve bununla ilgili inanışlar; yedinci bölümde ise geriye kalan halk inançları yine Türk dünyası, Anadolu ve Adana bazında incelenerek değerlendirilmiştir. Çalışmamız sonuç, sözlü bilgi kaynakları, kaynakça, genel ağ kaynakları, fotoğraflar, özgeçmiş ile sona ermektedir.
Özet (Çeviri)
Turkish culture, for centuries, has spread all over the world from its main land and it has both influenced and affected those cultures by interaction. Therefore, while it has left its marks to a wide geography, it has received many patterns from these cultures into its presence. This research aims to evaluate the link between the folk beliefs which composes a significant part of domestic culture in Adana and old Turkish beliefs, Turkish world and Anatolian region; to present and record the transformations and changes in those beliefs and to contribute similar research in this field. This research consists of eight parts. The first part provides an introduction to the general framework of the research, objectives, methods, relevant terms and concepts related with the research subject and then provides information about the historical, socio cultural, economical and geographical characteristics of the region and introduces the previous research conducted in the field of folk beliefs in Turkey and Adana. In the second part pre Islamic period was briefly presented in terms of its role as one of the major sources of Turkish folk beliefs. In third part as a source of Turkish people's beliefs, the teogonic, cosmogonic, antrophogonic and eschatological cults of Turkish mythology were theoretically evaluated and the cults that appeared in Turkish mythology assessed starting from the beliefs related with creation of gods, universe and people as well as the end of the world. In the fourth part, the beliefs in Turkish world and Anatolia related with transitional periods such as marriage and death were scanned from written sources. The beliefs linking to transitional periods which have been determined and compiled through verbal sources in Adana were analyzed and evaluated in terms of differences and similarities among them. In fifth part candles, holly months, religious and national celebration days and ceremonies in folk culture of Adana and beliefs related with these issues were reclaimed. The sixth part analyzes the folk remedies in Adana folk culture and beliefs about it; and the seventh part assesses the rest of the folk beliefs regarding to the context of Turkish world, Anatolia and Adana. This research comes to an end through a conclusion, verbal information sources, references, general network resources, photographs and the curriculum vitae of the author.
Benzer Tezler
- Ardahan yöresi Damal örneğinde eski Türk inanışlarının izleri
Traces of ancient Turkish beliefs in the example of Damal district of Ardahan region
KADİRCAN TOPKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Giresun ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. SELİM KARAKAŞ
- Nevşehir-Hacıbektaş ilçesi alevi-bektaşi inanç sisteminde eski Türk inançlarının izleri
Traces of ancient Turkish beliefs in Nevşehir Hacibektaş district alevi – bektashi belief system
FATMA KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇERİBAŞ
- Adana ili Karaisalı ilçesi halk kültüründe halk inançları, bayramlar ve törenler
People's beliefs festivals and ceremonies of Karaisali town in Adana
OSMAN GÖÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Çukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERMAN ARTUN
- Alevi inançlarında hayvan mitolojisi ve tabusu
Animal mythology and table in flame beliefs
SUNA TUBA ÖCALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞRUL BALABAN