Adil dünya inancı ve sezgisel ahlak: Mağdur ve suçlu bağlamında adaletsizlik
Just world belief and intuitionist morality: İnjustice in the context of victim and perpetrator
- Tez No: 417846
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SEVİM CESUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Adil Dünya İnancı Kuramını literatürde ilk kez ahlaki duygularla beraber ele almaya çalışan ve mağdur ve suçlu kavramını birlikte inceleyen bu çalışma temel olarak Adil Dünya İnancı Kuramının mağduru değersizleştirme iddiasını ele almıştır. Ahlaki duyguların, karar verme süreci içerisinde birincil rol oynadığı ve bu sürecin kültürel olarak değişim gösterdiğini öne süren Sosyal Sezgi Modeli üzerinden ilerlenmiştir. Araştırmanın birinci amacı, ahlaki duyguları Adil Dünya İnancı Kuramının mağdur ve suçlu değersizleştirme iddası üzerinde incelemektir. İkinci amacı ise Adil Dünya İnancı Kuramının sonuç odaklı bir kuram olduğu iddiasını, sonucu manipüle ederek incelemektir. Ötekini-kınama duyguları olan iğrenme ve kızgınlığı adaletsizlik kurgusu ile birleştirmek amaçlanmıştır. Bu sebeple, ensest ve ihanet temasının kullanıldığı iki ahlaki içerikli hikâye ile Adil Dünya İnancıyla karşılaştırmak için Correia ve arkadaşlarının (2002) kullandığı kaza hikayesi kullanılmıştır. Araştırmanın; hikâyenin içeriği ve sonucu olmak üzere toplam iki bağımsız değişkeni vardır ve bunun mağdur/suçlu değerlendirmelerine etkisini incelemektedir. Araştırmanın birincil beklentisi, içerikler vasıtasıyla harekete geçirilmesi planlanan duyguların mağdur/suçlu değerlendirmelerinde etkisini pozitif (suçlu için negatif) yönde görmektir. İkincil beklentisi ise içeriğin yarattığı etkinin, sonucun etkisinin önüne geçmesidir. Araştırma 203 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, enseste tanık olan mağdurun en çok uzaklaşma gösterilmesine rağmen en pozitif değerlendirilen mağdur olduğunu göstermiştir. Fazla antipati gösterilen suçlun ensest ilişkiye giren ve kaza yapan olmuş, en çok uzaklaşma gösterilen suçlu ise ihanet eden ve ensest ilişkiye giren olmuştur. Hikayenin sonucunun iyi ve kötü sonla bitmesi en çok enseste tanık olan mağdurun pozitif değerlendirilmesinde etkili çıkmıştır. Ayrıca, enseste tanık olan mağdur hariç kötü son ile biten senaryolarda mağdur daha sempatik algılanmış ve uzaklaşma gösterilmemiştir. Bu bulgular, Adil Dünya İnancı Kuramının önermesine ters düşmektedir. Bu çalışmanın sonuçları, ahlaki duyguların mağdur değersizleştirme sürecinde etkili olabileceğini ve ileriye yönelik çalışılması gerektiğini öne sürmektedir. Anahtar Kelimeler : Adil dünya inancı, sosyal sezgi modeli, ahlaki duygular, ahlaki etikler, sonucun etkisi
Özet (Çeviri)
Just World Belief Theory suggests victim derrogation is a kind of defense mechanism to believe in a just world. The current study is the first study which aimed to investigate Just World Belief with moral emotions. Social Intuitionist Model highlights the primary role of moral emotions and its cultural variation on morality. The first aim of the study is investigating the claims of Just World Belief with the role of emotions on victim and perpetrator evaluations. The second aim of the study is examining the outcome effect on victim and perpetrator evaluations to see whether Just World Belief is an outcome-based theory or not. The study was designed to examine the influences of disgust and anger on injustice. Therefore, incest and betrayal were used and compared with the accident story taken by the Correia et al.'s (2002) Just World Belief study. Independent variables of the study are; content and outcome and dependent variable of the study is victim/perpetrator evaluations. The study was conducted with 203 undergraduate students. Results demonstrated that victim who witnessed the incest was most avoidant but most favorable (disgust effect). Most derrogated was the taboo violator; incest perpetrator and driver but most avoidant one was who betrayed and incest perpetrator. The good outcome made the incest victim more favorable but bad outcome made vice versa. Furthermore, bad outcome made betrayal and accident victims more favorable and less avoidant. These findings contradicted with some claims of Just World Belief. This study suggested the basic claims of Just World Belief is based on an autonomy ethic which is fundamental in the West. Consequently, this study showed influences of moral emotions on victim evaluations and suggested to be investigated by further studies. Key Words : Just world belief, social intuitionist model, moral emotions, moral ethics, outcome effect
Benzer Tezler
- Çift süreç teorisi ve adil dünya inancının travma üzerindeki etkisi
The impact of dual process theory and belief in a just world on trauma
MERVE BÜŞRA ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GAYE SALTUKOĞLU
- Just world belief and its relation to psychological well-being
Adil Dünya inancı ve psikolojik hoşnutlukla ilişkisi
GALMA JAHIC
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
PsikolojiBoğaziçi ÜniversitesiSosyal Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİANE SUNAR
- Adil dünya inancı ve algılanan kontrol eksikliğinin Suriyeli göçmenlere yönelik yardım etme davranışı üzerindeki etkisi
The role of belief in a just world and lack of perceived control on helping Syrian immigrants
BETÜL KANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASEMİN ABAYHAN
- Adil dünya inançları ve sosyal aksiyomların, depresyon ve umutsuzluk düzeylerine etkileri
The effects of just world beliefs and social axioms on depression and hopelessness level
ŞULE SAĞLAM
- Kurum bakımından reşit olarak ayrılan bireylerin adil dünya inancı ve sosyal karşılaştırma düzeylerinin öznel iyi oluşları üzerindeki etkisi
The impact of the belief in a just world and social comparison levels of the individuals, who have left the institutional care when they reached the lawful age, on their subjective well-being
MERVE BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEBİLE ÖZMEN