Bir mimari tasarım sürecinin aktör ağ teorisi ile okunması
Reading an architectural design process with actor network theory
- Tez No: 421036
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SAİT ALİ KÖKNAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
'Bir Mimari Tasarım Sürecinin Aktör Ağ Teorisi ile Okunması' başlığını taşıyan bu tez çalışmasında, modern felsefenin nesnel/öznel, olgu/değer, maddesel/zihinsel ve işlev/anlam gibi konularında oluşturulan ayrımlarını aşmaya yönelik Aktör Ağ Teorisi kavramsal çerçevesi ile bir mimari ürün üzerinden okuma yapılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, Tasarım çalışmalarında 'insan-özneyi her şeyin merkezi ve ölçüsü haline getiren', paradigmanın aksine, insanlar ( human) ile insan-olmayanlar (non-human) arasında yapılan ayrımın sorguya açılarak tasarım kavrayışımıza ilişkin farklı bir bakış açısının olanaklılığı Aktör Ağ Teorisi kavramları üzerinden tartışmaya açılmıştır. Tez çalışmasının“Aktör Ağ Teorisi”başlığını taşıyan ikinci bölümü, Fransız sosyolog ve kuramcı Bruno Latour'un 'ikili 'ya da 'çatallı' işleyişini tanımlamak için söz (word)/ dünya (world) kavramlarını ele alır. Aktör-Ağ Teorisi bağlamında geliştirilen 'aktör' (actor)/ 'aktant'(actant), Aracılar/Arabulucular (Intermediaries &Mediators), Çeviriler (Translations) ve Kara kutu kavramları ikinci bölüm de irdelenmeye çalışılmıştır. Bu bölüm, her ne kadar yeni bir söz söylemese de, Aktör Ağ Teorisi (AAT) ortaya koyduğu kavramın anlaşılması açısından önemlidir. Tez çalışmasının“AAT Tasarım Etkinliği Yaklaşımı”başlığını taşıyan üçüncü bölüm Aktör Ağ Teorisi (AAT) tasarım kavramı bağlamında işlev/anlam ve özne/nesne ayrımlarının nasıl minimize edilebileceğini ve nasıl farklı bir bakış açısını geliştirdiğini anlamaya odaklanmıştır. Aktör Ağ Teorisi (AAT) tasarım perspektifi ile işlev/anlam ayrımı ve özne/nesne ayrımı üzerinden tartışmaya yeniden ele alınmıştır. Bolümün sonunda ise, AAT' nin tasarım çalışmalarındaki avantajları irdelenmiştir. Bu bölümde, Aktör Ağ Teorisinin 'tasarım yaklaşımı' anlam/işlev (materyal/sembolik) ayrımını aşmaya yönelik geliştirdiği kavramsal çerçevesi ile mimarlığın bitmiş bir ürünü olan 'yapı' üzerinden bir okuma yapılacaktır. Dakar Kongre Merkezi projesinin örnek olarak seçilmesinde uluslararası bir proje olması, tasarım sürecinin çok aktörlü olması ve yapım sürecinin dinamik aşamalara sahip olması etkili olmuştur. Birinci bölümde Dakar kongre merkezi projesinin tasarım kararları sürecinin genel bir okuması yapılacak, ikinci bölümde projenin İmalat Süreci incelenecek ve son bölümünde ise yapı bileşenleri üzerinde tasarım ofisinin malzeme seçim süreci ele alınacaktır. Tez çalışmasının 'AAT Kavramlarını Proje Kapsamında Okuması' başlığını taşıyan beşinci ve son bölümünde ise, projenin AAT'nın Aktant'lar, aracılar/arabulucular ve çeviriciler kavramları bağlamında yapım süreci ele alınır. AAT (Actör/Aktant) kavramıyla proje yapım sürecinde yer alan insan olan (human) ve insan-olamayan (non-human) Aktör/Aktant'ları irdelenmiştir. Aktörler/Aktant'ların arasındaki ilişkiselliği arabulucu/aracı ve çevirici kavramları bağlamında okuma yapılmıştır. Bu bölümde ikinci alt başlığında ise, proje tasarım sürecinde sembolik ve işlevsel yaklaşımların tasarım kararlarındaki belirleyici yönlerini anlamak için tasarım ekibinin rolü Latour'un 'kara kutu' kavramı bağlamında İncelenmiştir. Sonuç bölümünde, Mimar söylem üzerinden projeyi anlamaya çalışan yaklaşımlar ile AAT geliştirdiği 'mimari söylem' ile birlikte 'yapım süreci ' okuması önerisi tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis entitled 'Reading an Architectural Design Process with Actor Network Theory' the main purpose is to make a reading on an architectural product with the conceptual framework of Actor Network Theory to overcome the distinction that has been created by modern philosophy in areas such as objective / subjective, case / value, physical / mental and function / meaning. By the end of the 1980s, social studies of science and technology field studied (STS) was leading new approaches to read the impact of social changes by focusing on the materiality and the anthropology of science and technology. One of the efforts to transport these studies to the field of architectural studies was Michel Callon and Bruno Latour by arguing that to understanding the architectural conception within its impact of social changes we should focus on also on the materiality aspect of the design process. Actor Network Theory born out of ongoing efforts within the field called social studies of science and technology (STS). In order to do that, the possibility of Actor Network Theory perspective and its concepts on questioning how the relations between objects, people, and concepts are created, maintained, or destroyed. The second chapter of the thesis entitled 'Actor Network Theory' aims to discuss on the concepts of 'dual' and 'bifurcated' with the concepts of French sociologist and theorist Bruno Latour (word) / world nation. In this context, the terms of ANT 'actors /Aktant', 'intermediaries / Mediators', 'translations' and 'black box' will be discussed also in in this chapter. ANT claim that actors may be both human and non-human. In both situations, they are detected by what they do and to be treated like Actants, something that is made to act. The third chapter of this thesis entitled“ANT Perspektife of Design' ”focuses entirely to find out how could be minimized the distinction of objective / subjective and function / meaning by using Actor Network Theory (ANT) terms. ANT claims that the design is depends on a cognitive and experimental move of going back, rethinking, re-collecting, and re-interpreting everything once again. ANT proposes that each single characteristic of an object represents the social, economic and psychological aspect of society. In other words, each characteristic of an object should work, develop, and re-define the shapes of the features of the technical object. Moreover, it claims that social-technical analysis of objects minimize the dichotomy of subjective-objective. In the last part of this chapter evaluates advantages of the ANT in Design Studies. One of the advantages of ANT method to use in design studies, that it makes us more conscious to the material dimension of things. ANT method tries to understand and show the role of the materiality aspect of the design process as nonhuman actors, (. E.g, drawings, tools, models and other devices) that are not usually taken into account by design theory. A second advantage of an ANT method to use in design studies, is that it consider the context as variable, instead looking for explanations of design outside the design field. Context is made of the many dimensions that multiply at every stage in the development of a project. The fourth chapter of the thesis entitled 'Dakar Congress Center: Construction Process' the decisions of the design process were evaluated in the first part. In the second part of the chapter, the problem encountered the construction processes were evaluated. In the last part, symbolic and functional approaches on the material selection process by architect office were elaborated. The fifth chapter of the thesis entitled 'Reading a Building with ANT Concepts' extensive reading on the architectural design process of the Dakar Congress Center with ANT concepts ('actors /Aktant', 'intermediaries / Mediators' and 'translations') were evaluated in the first part. To avoid being 'objective' in relationship with the designed objects the interpretive methodology has been used when reading was made by terms and concepts of ANT. In the second part of the chapter, in the context of 'black box' concept the approach of architect office was elaborated. Consequently, in this study the proposal of reading building through ANT perspective instead of made reading on a building through the narratives or the discourse made by architects have been discussed. Moreover, this study aims to bring together with the concepts of Actor network theory (ANT) in new architectural design studies (ANT), this study aims to bring together concepts, so as to lead other studies in the future where various points of views can freely be exhibited.
Benzer Tezler
- Mimarlıkta seçkinlik sıradanlık ilişkisi ve temsil mekanizmaları
The phenomena of distinguished and ordinary in architecture: An inquiry into the representation
BURÇİN BAŞYAZICI
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELKIS ULUOĞLU
- Modelling an architectural design process
Mimari tasarım sürecinin modellenmesi
KUBİLAY ŞAHİNLER
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYapı Bilgisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU SORGUÇ
- Mimarlık pratiğinde yapılabilirlik ve itibarsızlaşma sorunu ve tasarım yapım proje teslimat sistemi
The issue of feasibility and loss of reputation in architectural practice and design build project delivery systems
MERVE YÜKSEL BERBEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETHİYE EMEL ARDAMAN
- Kapitalist mekân üretimi olarak toplu konut ve mimar aktörün değişen rolü
Mass housing as a capitalist production of space and the changing role of architect actor
PELİN ÇETKEN DURAN
Doktora
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELKIS ULUOĞLU