Jıyan u kılamên Dengbêj Ahmed Alîksan
Dengbêj Ahmed Alîksan'ın hayatı ve eserleri
- Tez No: 421467
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDÜLCELİL BİLGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Biography, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Sözlü Edebiyat, Ahmedê Alîksan, dengbéj, dengbéjlik, Oral literature, Ahmed Alîksan, Dengbêjî, Dengbêj
- Yıl: 2016
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Milletlerin sözlü edebiyat geleneği kendi ülkelerindeki sosyal örgütlenmelerden meydana gelmiştir. Böylece sözlü edebiyat insanlık tarihi ile başlamış ve bu örgütlenme sayesinde günümüze kadar ulaşabilmiştir. Bu dönemlerden günümüze aktarılan sözlü edebiyat malzemeleri bu örgütlenmeyi vücuda getiren şahısların malıdır. Kürdistan'da ve kürtler arasında bu şekildeki aktarım örgütlenmesine“dengbéjlik”ve bu işi icra edenlere de“dengbéj”denmiştir. Kürt coğrafyasında bazı bölgeler dengbéjlik müessesesi ile önplana çıkmışlardır. Bu bölgeler arasında özellikle önplana çıkan Serhat bölgesidir. Dengbéjlikte Ağrı'nın da büyük bir payı vardır. Ağrı, Evdalê Zeynikê, Şakiro ve Nûro Meter gibi onlarca dengbéj yetiştirmiştir. Tezimizin konusunu teşkil eden Ahmedê Alîksan da Ağrı mıntakasındandır ve bu müessessede önemli bir yer edinmiştir. Seslendirdiği klamlar ile hozanlığını güçlü kılmış ve sanatsal bir başarı ile onları dile getirmiştir. Dengbéjler, dengbéjlik vasıtasıyla kendi dönemlerindeki olayları tarihin mantalitesine nakşetmişlerdir. Bu olaylar onların anlatımları sayesinde günümüze ulaşmıştır. Amacımız odur ki, bu müesseseyi günümüz nesline aktarıp onların da kendilerinden sonraki nesillere aktarımını sağlamaktır. Böylece gelecek nesiller, atalarının anılarından ve tarihi hafızalarından haberdar olacaklardır.
Özet (Çeviri)
It is the social institutions of countries that shape the oral literature tradition of nations. Thus, oral literature begins with the history of mankind, and thanks to theseinstitutions, it is available to today. The oral literature materials that reach us from the earlier periods are the works of people who formed that institution. This institution is called Dengbêjî in Kurdistan, the hometown of Kurds, and the person who does this job is called Dengbêj. There are some prominent locations in the Kurdish region regarding dengbéj institution. The most important leadership occurs in Serhat region. In this sense,Ağrı is the city that bears the stamp of SerhatDengbêjî. Ağrı has well known dengbêjs such as EvdalêZeynikê, Şakiro and Nûro Meter. Additionally, Ahmedê Alîksan, the subject of this study, lives in Ağrı and he is one of the prominent figure of dengbêjîinstitution. The way that he voices his klams (songs) is so successful that he becomes well known among dengbêjs. Dengbéjs imprint the events happened in their period to the history via the art of dengbéjî. These events have survived owing to their expressions. The aim of this study is to introduce dengbêjî institution to the present generation so that it can be transferred to the future generations. In this manner, future generations will be aware of the memoriesand historical memory of their ancestors.
Benzer Tezler
- Molla Abdurrahman Veledi'nin hayatı, sanatı ve Mevlida Fağri Alem Muhammed (sa) eserinin incelenmesi ve diğer Kürtçe mevlidler arasındaki yerinin incelenmesi
(Jiyan u Hunera Molla Abdurrahman Weledi u Lekolina berhama Mevluda Faxri Aleme Muhammed (sa) u mukayesya vi mewludi din nava mevlude Kurmanci de çı ye)
MEHMET ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Kürtçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TURAN GÜLER
- Cedelyeya jıyan û mırın dı şıra Mahwî da
Mahvî'nin şiirinde hayat ve ölüm diyalektiği
REBAZ DAWOOD SHERZAD
Yüksek Lisans
Kürtçe
2017
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ABDULHADİ TİMURTAŞ
- Dengbêj Salıhê qubînî jıyan û berhem
Dengbêj Salihê qubînî yaşamı ve eserleri
BEŞİR GÜÇLÜ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANSER KARDAŞ
- Dı tradîsyona dengbêjıya kurdî de şakıro (jıyan û berhem)
Kürt dengbejlik geleneğinde dengbej şakıro (hayatı ve eserleri)
SERDAR ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Kürtçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Binyata wesfê di romanên jan dost da
Jan Dost‟un romanlarında betimleme sanatı the basis of description in Jan Dost 'Novels'
SHAHO JANGI NOORI
Yüksek Lisans
Kürtçe
2020
DilbilimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER ÇİFTÇİ