Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Danıştay'ın gelişim süreci
Development of State Council since the Ottoman Empire to the republic of Turkey
- Tez No: 422241
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Kamu Yönetimi, Tarih, Law, Public Administration, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 470
Özet
Bugünkü yüksek yargı organlarından biri olan Danıştay'ın temelini oluşturan ve kuvvetler ayrılığı prensibinin benimsenmesi sebebiyle Batılı tarzda bir kurum olan Şûrâ-yı Devlet, Fransız Danıştay'ı (Conseil d'État) benzeri bir kurum olarak faaliyete geçmiş, ancak Conseil d'État'dan farklı olarak idarî yargı işlemlerini yürütmek yerine büyük ölçüde denetim, inceleme, görüş bildirme ve devlet memurlarını yargılama kurumu olarak görev yapmıştır. Halkın şikâyetlerini özgürce dile getirdiği Divân-ı Hümâyûn, Meşveret Meclisleri, Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye'nin, Meclis-i Âli-i Tanzimât'ın ve Meclis-i Ahkâm-ı Adliye'nin kurulmaları, Vilâyet Nizamnâmesi ve Vilâyet Nizamnâmesi'nin tecrübe edildiği Tuna Vilâyeti Nizamnâmesi Şûrâ-yı Devlet'in kurulmasına zemin hazırlayan kurumlar ve düzenlemelerdir. Ahmed Cevdet Paşa'nın, Midhat Paşa'nın, Sadrazamlar Âli ve Fuad Paşaların düşünceleri, Sultan Abdülaziz'in yaklaşımı gibi faktörler Şûrâ-yı Devlet'in olgunlaşıp ortaya çıkmasında etkilidir. Bizzat Sultan Abdülaziz'in nutku ile açılmasından da anlaşılacağı üzere Şûrâ-yı Devlet'in kurulmasına çok önem verilmiştir. Üyeleri Müslümanlardan ve gayr-ı Müslimlerden oluşan ve her birinin farklı uzmanlık alanı bulunan beş daireden oluşan kurumun daire sayısı, bulunduğu dönemin ihtiyaçları, tasarruf tedbirleri ve siyasî talepler dikkate alınarak değiştirilmiştir. Gerek Osmanlı Devleti döneminde ve gerekse Cumhuriyet döneminde Şûrâ-yı Devlet'in önemi hiç kaybolmamıştır. Kurulduğu tarih olan 1868 yılından 1922 yılına kadar aralıksız faaliyette bulunan Şûrâ-yı Devlet, 4 Kasım 1922'de İstanbul'daki bütün merkez kuruluşlarının TBMM'ye geçmesiyle birlikte faaliyetleri durdurulmuş fakat Mustafa Kemal Paşa'nın teşviki ile 1924 yılında yeniden kurulmuştur. 1868 yılından 1938 yılına kadar Şûrâ-yı Devlet, 1938 yılında Devlet Şûrası, 1945 yılında ise Danıştay ismini alan kurum, personel eksikliği, nitelikli personelin geç yetişmesi, iş yükü gibi sorunlardan kaynaklı aksaklıklar yaşansa da güçlü ve çağdaş teknolojik altyapıya sahip olarak çalışmalarını sürdürmektedir. ANAHTAR KELİMELER Şûrâ-yı Devlet, Conseil d'État, Divân-ı Hümâyun, Meşveret Meclisleri, Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye, Meclis-i Âli-i Tanzimât, Vilâyat Nizamnâmesi, Mustafa Kemal Paşa, Devlet Şûrâsı, Danıştay
Özet (Çeviri)
Şûrâ-yı Devlet (State Council), which forms the basis of State Council, one of today's Superior Judicial Bodies and which is an Occidental institution adopting the principle of separation of powers, became effective as a similar council to the French State Council (Conseil d'État), however being different from Conseil d'État, had worked instead of performing administrative judicial procedures, it acted to supervise, examine, declaring opinion and judging public servants. Foundation of institutions such as Divân-ı Hümâyûn (Imperial Council) where the people could state their complaints freely, Meşveret Meclisleri (Consultancy Councils), Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye (Court of Council of Superior Decisions), Meclis-i Âli-i Tanzimât (Sublime Council of Reforms) and Meclis-i Ahkâm-ı Adliye (Court of Decisions), Vilayet Nizamnamesi (Provincial Regulations) and also the Tuna Provincial Regulations which experienced Provincial Regulations are the institutions and regulations which have formed the basis of the State Council. Opinions of Ahmed Cevdet Pasha, Midhat Pasha, Grand Viziers Âli Pasha and Fuad Pasha, approach of Sultan Abdülaziz have been effective on the maturation and formation of State Council. As it can be understood by the Opening Speech of Sultan Abdülaziz, was given huge importance to its foundation. The members of the council were composed of Muslims and non-Muslims, each of them specialized in a specific field, formed five different bureaus and the number of the bureaus have changed furthermore taking into consideration the needs, savings measures and political demands of the era. Şûrâ-yı Devlet's (State Council) importance remained the same both in Ottoman Empire and the Republic of Turkey. Şûrâ-yı Devlet (State Council) acted continuously from its foundation in 1868 till 1922 and on November 4, 1922, stopped its activities as all the institution centers in Istanbul have been transferred to Grand National Assembly of Turkey but was re-founded in 1924 as a result of the encouragements of Mustafa Kemal Pasha. The institution's name was Şûrâ-yı Devlet (State Council) from 1968 to 1938, in 1938 it has been changed to Devlet Şûrası (State Council), and in 1945 it was named as Danıştay (State Council), it continues its activities based on a strong and contemporary technologic infrastructure in spite of some problems occurring due to being understaffed, late training of qualified staff, work KEY WORDS Şûrâ-yı Devlet, Conseil d'État, Imperial Council, Consultancy Councils, Court of Council of Superior Decisions, Sublime Council of Reforms, Court of Decisions, Provincial Regulations, Mustafa Kemal Pasha, State Council
Benzer Tezler
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e frengi ve frengi ile mücadele (XIX. yüzyıl sonları ve XX. yüzyıl başları)
Syphilis and struggle with syphilis from Ottoman Empire to Repuplic (The end of 19th century, and early 20th century)
TÜLİN TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELİM HİLMİ ÖZKAN
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türk-Japon ekonomik ilişkilerinin başlangıcı ve gelişimi
The beginning and development of the Turkish Japanese economic relations from the Otoman Empire to the Republic of Turkey
FETHİ YILMAZ KALELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERTAN BECEREN
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e devralınan kütüphanecilik mirası: Cumhuriyet döneminde kütüphaneciliğin kurumsallaşması
Librarianship inheritance taken over from Ottoman empire to Republic: Corporization of librarianship in republican period
HÜLYA BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN EĞRİBEL
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bir kurum olarak Bahriye Vekaleti
From Ottoman Empire period to Turkish Republic as a institution naval administration/ministerial
ERDOĞAN ORAN
Doktora
Türkçe
2012
DenizcilikHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN SOFUOĞLU