Stilistik açıdan Tazarru'-nâme'de söz simetrisi
Parole symmetry at Tazarru'-nâme in terms of stylistic
- Tez No: 423705
- Danışmanlar: PROF. DR. FİLİZ KILIÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 313
Özet
Mertol Tulum tarafından yayımlanan Tazarru'-nâme metni üzerine yapılan bu çalışma, Sinan Paşa'nın nesirdeki kullanımlarını gösteren üslup çalışmasıdır. Çalışmada Sinan Paşa'ya ait olan yazma biçimini ortaya koymak için belagat ilminin seci konusundaki bilgilerinden yararlanılmış,Batılı yöntemlerin eserin değerini ifade eden dikkatleri yeri geldikçe kullanılmıştır. Sinan Paşa'nın nesir üslubunda dikkati çeken nokta, eserlerinin birbirleriyle uyumlu yapılarla oluşturmuş olmasıdır. Kaynaklarda estetik nesrin ilk ve en önemli eseri olarak kabul edilen Tazarru'-nâme baştan sona simetrik yapılarla yazılmıştır. Bu yapılarda 14 simetri ölçütü kullanılmıştır. Yapıların bu biçimde kullanılması, nesrin sanat yönünü oluşturduğu çalışmanın temel kabullerindendir. Tazarru'-nâme'de simetrik yapıların en önemli özelliği secili kullanılmalarıdır. Sinan Paşa secileri,belli bir düzen içerisinde bu yapılarda kullanmıştır. Secilerle bir araya getirilen ikili yapılarda, seciden önceki bölümler son derece uyumludur. Bu bölümlerde söz grupları, kelimeler, kelimelerin türü, kökeni, hece sayısı, kelimelere gelen ekler birbirlerine denktir. Bu denklikler, ses simetrisini de oluşturmuştur. Böylelikle seciden önceki kısımlarda kelimeler söz, ses, ahenk bakımından birbirleriyle son derece uyum içinde kullanılmıştır. Bu ölçülülük cümlenin başından sonuna kadar devam etmektedir. Eserde, seci bu denklikleri başlatan, yapının sonuna kadar sürmesini sağlayan ve sonlandıran bir işleve sahiptir. Bu denk kullanımlar şiirdekine benzer vezin kullanımlarını da oluşturmuştur. Tazarru'-nâme'de simetrik kullanımlar eserin cümleden büyük yapılarında, cümlede, cümle öğelerinde, söz gruplarında, kelimelerde, kelimelerin hecelerinde ve eklerde bulunmaktadır. Böylece simetri eserin sadece bir bölümünde değil, eserin bütününde görülmektedir. Sinan Paşa'nın üslubunun bu biçimde incelenmesiyle amaçlanan nesir cümlelerindeki sanat yönünü belirlemektir. Cümleden, eklere kadar olan simetrik kullanımlar, nesir cümlelerinin şiire ait özellikleri taşımasını hatta eserin bazı bölümlerinde, şiiri aşmasını sağlamıştır. Simetrik yapıların seci ile bir araya getirilmesi eserin sanat yönünü ortaya çıkarmıştır. Bukullanımlar Sinan Paşa'nın diğer eserlerinde de görüldüğü için, onun üslup özelliğidir. Klasikedebiyat alanındaki çalışmalar şimdiye kadar estetik yönden değerlendirilmemiştir. Simetrinin güzel ile olan ilişkisi düşünüldüğünde, Tazarru'-nâme'deki simetrik kullanımların, eserin değeri hakkında fikir verebilecek nitelikte olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study, on the text of Tazarruname published by Mertol Tulum, shows the use of style in prose of Sinan Pasha. In the study, it is benefited from the knowledge about sadj' (rhyme in the prose) of the eloquence to lay out the writing style belonging to Sinan Pasha and the attention which refers to the value of the work of Western methods, is used when needed. The striking point in Sinan Pasha's prose style is that he creates his works from structures compatible with each other. Tazarruname that is accepted as the first and most important work of aesthetic prose in sources is writtten with a symmetric structure from beginning to end. Fourteen symmetry criterion is used in these structures. Using the structures in this style is the basic assumption of the work consisting of the artistic aspect of prose. The most important feature of symmetric structures in Tazarruname is to use rhymes. Sinan Pasha uses sadj'es in these structures in a certain form. The previous parts are extremely compatible in the binary structures combined with sadj'. Word groups, words, the origin of word, the number of syllables and appendix are equivalent to each other in these parts. These equations make up of sound symmetry, too. Thus , words are used in perfect harmony with each other in terms of statement, sound and rhytm in previous sections. This proportionality continues from the beginning tothe end. Sadj' has a function that initiates these equations and provides the structure to continue to the end and terminates it in the work.The equivalent uses create uses of meter as in poetry. The symmetric uses in Tazarruname are in larger structures than sentence, sentence, the elements of sentence, word groups and word and appendix of the work. Thus, thesymmetry is seen not only in a part of the work but also in all . The aim of the examination of Sinan Pasha's prose style in this format is to state the artistic aspect in his prose sentences. The symmetric uses from the sentence up to the attachments provide including the characteristics of the poetry of the prose sentence and exceeding a poem, even in some parts of the work .Being used of symmetric structures together with sadj'es reveals the artistic aspect of the work. This use is the feature of Sinan Pasha's prose style as it also seems in others. The works in the field of classical literature have not been evaluated from the aesthetic aspects so far .If we consider it's relationship with the beauty of symmetry, we reach the following conclusion that the symmetric uses in Tazarruname are able to give you an idea about the value of the work.
Benzer Tezler
- Ayanis kalesi'nden ele geçen taş eserlerin teknik ve stilistik açıdan değerlendirilmesi
Technical and stylistic evaluation of the stone works from Ayanis Castle
AYŞEGÜL AKIN ARAS
- 2006-2015 yılları arasında Kibyra kazılarında ele geçen terrakotta figürinler
Terracotta figurines unearthed in Kibyra excavations between 2006 – 2015
BELMA GÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRÜ ÖZÜDOĞRU
- Isauria bölgesi Roma dönemi heykeltıraşlık sanatına sosyokültürel açıdan bakış
A sociocultural view on the art of Roman sculpture in Isauria region
ADEM ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERCAN AŞKIN
- Peter Handke'nin Kaspar adlı tiyatro eserinin stilistik açısından analizi
Analysis of Peter Handke's drama 'Kaspar' in terms of stylistic
REMZİ ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Alman Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF ÜNAL
- II. Rusa önemi kalelerinde görülen mimari süslemeler
The architectural ornaments at fortresses of Rusa II
HAZAL OCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAFET ÇAVUŞOĞLU