Tanzimat ve Servet-i Fünün devirlerinde batı edebiyatından yapılan şiir tercümeleri üzerine bir araştırma (1859-1901)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 42703
- Danışmanlar: PROF.DR. ORHAN OKAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 660
Özet
ÖZET Üzerinde çalıştığımız konu 1859-1901 yıllan arasında Batı edebiyatından yapılan şiir tercümelerini ihtiva etmektedir. Söz konusu yıllar arasında başta Fransız olmak üzere İngiliz, Alman, Rus, Danimarka, Leh, Belçika, Lâtin, İtalyan, Yunan-Rum ve Amerikan edebiyatından toplam 771 şiir, tercüme vasıtasıyla dilimize aktarılmıştır. Bu manzumelerin büyük bir kısmı mensur olarak tercüme edilmiştir. Fransız edebiyatından daha çok sırasıyla Lamaıtine, Musset, La Fontaine Victor Hugo, Prudhomme, Gilbert, Millevoye, Florian, Chateaubriand ve Boileau gibi şâirlerden tercümeler yapılmıştır. Alman edebiyatından Goethe, Schiller ve Heine; İngiliz edebiyatından da Lord Byron ve Milton'dan şiir tercümesi yapılmıştır. Fransız edebiyatından yapılan çevirilerin haricinde diğer milletlerden yapılan tercümelerin çoğu Fransızca'dan, yani ikinci dilden tercümelerdir. Başlangıçta Fransızca ve Fransız edebiyatı ağırlıklı olan tercümeler, zamanla diğer Batılı milletlerin edebiyatlarını da içine alacak şekilde genişlemiştir. Batı edebiyatından yapılan şiir tercümeleri çeşitli açılardan Türk şiirine tesir etmiştir. Özellikle Şinasi'nin Tereüme-i Manznme'sinde yayımlanan şiirlerden sonra hız kazanan çeviri faaliyeti, kısa zamanda yeni Türk şiirinin şekil ve muhtevası üzerinde tesirini göstermiştir. Şiir tercümelerinin büyük bir yekûnu tabiat, aşk, hayat, ölüm merhamet ve dinî konularla, fabllerden oluşmaktadır. 1859-1901 yıllan arasında en fazla tercümeye imzasını atan mütercim Muallim Naci'dir. Onu Ahmed Rasim, Recâizâde Mahmud Ekrem, Abdullah Cevdet, Muhyiddin, Kemâl Paşazade Sâid, Ali Ulvî, Mehmed Ziver, Ahmed Refik ve Süleyman Vehbi takib etmektedir. Bu devirde bir yabancı dil bilen birçok amatör ya da profesyonel mütercim, şiir tercüme etmişlerdir. Manzumelerin bir kısmı birkaç defa tercüme edilmiştir. Bunların hemen tamamı Fransız şâirlerine ait olan şiirlerdir. Özellikle Servet-i Fünûn nesli üzerinde bu manzumelerin hissedilir bir tesiri vardır. Şiir tercümeleri edebiyatımızda bir tercüme münakaşa ve tenkidinin başlamasına da zemin hazırlamıştır. Gazete ve mecmua sayfalarında başlangıçta sathî olarak cereyan eden bu münakaşalar zamanla daha edebî bir hüviyet kazanmıştır. Şiirtercümeleri edebiyatımıza bir konu zenginliği getirmiştir. 1859'da başlayan şiir tercümeleri 1880'e kadar çok yavaş bir gelişme kaydeder. 19. asırda asıl ve hummalı tercüme faaliyeti 1880-1899 yıllan arasında gerçekleşmiştir.
Özet (Çeviri)
RESUME Notre travail contient la traduction de poemes, faite de la litterature occidentale entre 1859-1901. Dans les annees en question, ees travaux de traduction ont fait gagner â notre langue sept cents soixante onze poemes de la litterature anglaise, russe, allemande, belgique, latine, italienne, grecque, amencaine, polonaise et surtout française. La plupart de ces poemes ont ete traduits en forme de prose. On a traduit de la litterature française, surtout des poemes Lamartine, Musset, La Fontaine, Victor Hugo, Prudhomme, Gilbert, Millevoye, Florian, Chateaubriand et Boileau; de la litterature anglaise, des poemes de Lord Byron et de Milton et de la litterature allamande, des poemes de Goethe, de Schiller et de Heine. Excapte des traductions faites de la litterature français, la plupart de ces traductions, faites de la litterature des autres nations ont ete“ traduites a partir de leurs versions française; c'est-â-dire d'une seconde langue. Nos traductions qui se partaient au depart plutöt sur les poemes en français et sur ceux des poemes de la litterature française se sont elargies graduellement de maniere contenir aussi les litteratures des autres nations occidentales. La traduction des poemes, faite de la litterature occidentale, a influence, de plusieurs points de vue, la poesie turque. Les travaux de la taduction qui se sont acceleres avec les traductions de poeme, pubises dans ”La Traduction des Poemes“ (Tercüme-i Manzume) de Şinasi ont influe tres vite sur la forme et le contenu de la nouvelle poesie turque. La plupart des traductions se composent des poemes au theme de nature, d' amour, de vie, de mort, de pitie, de religion et des fables. Le traducteur qui a signe le plus de traduction po6tique entre 1859-1901, c'est Muallim Naci. II est suivi d'Ahmet Rasim, Recâizâde Mahmud Ekrem, Abdullah Cevdet, Muhyiddin, Kemal Paşazade Said, Ali Ulvî, Mehmet Ziver, Ahmet Refik et Süleyman Vehbi. A la mâme epoque, plusieurs traducteurs amateurs ou professionnels connaîssant une langue 6trangere ont fait des traductions poetiques. Certains poemes epiques ont et6 traduits plusieurs fois. Ces poemes appartiennent â peu pres aux poetes français. On peut voir aussi une influence considerable de ces poemes sur la generation de Servet-i Funûn. La traduction des poemes a suscit? le developpement de la critique et de discussion sur la traduction dans la litterature turque. Ces discussions qui apparaissent d'abord dans les pages des journaux et de revues d'une maniere sporadique sont devenues, avec le temps, plus litteraires et plus serieuses. La traduction des poemes a apporte une richesse thematique â le litterature turque. La traduction des poemes qui commence en 1859 se developpe assez lentement jusqu'a 1880. L'activite”essentielle dans la traduction de poeme se realise entre 1880-1899.
Benzer Tezler
- Edebî eserlerde iktidar mücadelesi: 1896-1923
Power struggle in literary works: 1896-1923
MURAT TAN
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET GÜR
- Muazzez Tahsin Berkand'ın hayatı, edebî kişiliği ve eserleri
Muazzez Tahsin Berkand?s life, her literary personality, and her works
ÜMRAN ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDDIKA DİLEK YALÇIN ÇELİK
- Baku arşivlerinde 1900-1930 arası Türk edebiyatına dair yazılar
The texts of the new Turkish literature in Baku from 1900-1930
SAKHAVAT AZIZOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEDİ AŞKAROĞLU
- Türk romanında kitap (1860-1901)
Book in the Turkish novel (1860-1901)
SULTAN RABİA DERVİŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET GÜR
- Tanzimat ve Servet-i Fünûn romanlarında edebî akımlar
Literary Movements in the Tanzimat and Servet-i Fünûn Novel
ONUR TOKİZ
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TARIK ÖZCAN