Tokatlı Alevi halk şairlerinde Allah, Hz. Muhammed, Hz. Ali algısı
Allah, Muhammad and Ali perceptions of Alawite Ashiks poets from Tokat
- Tez No: 429571
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞAHİN KÖKTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Alevî kültürü, Anadolu toprakları üzerinde Türk kültürünün bir parçası olarak gelişmiş ve çevre coğrafyalara yayılmıştır. Bu kültürün daha iyi tanınması, Türk kültürünün tüm yönleriyle anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Toplumumuzda Allah, Hz. Muhammed ve özellikle Hz. Ali'nin Alevîler tarafından nasıl algılandığı hususunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Alevî kültürüne ait bazı inanışlar hakkında toplumun geri kalanında bulunan fikirler, Türk toplumunun gruplara ayrılmasında etkili olmuştur. Bu nedenle Alevî kültürüne ait inanç ve özelliklerin bilimsel metotlarla incelenmesi gerekmektedir. Çalışmada, Alevî kültürünün temelini oluşturan Hak-Muhammed-Ali üçlemesinin ve bu üçlemeyi oluşturan kutsal unsurların Tokatlı Alevî âşıklar için ne ifade ettiği araştırılmaktadır. Çalışma, Tokatlı Alevî âşıkların ulaşılabilen eserlerinin fişleme yöntemiyle taranması ve Allah, Hz. Muhammed, Hz. Ali hakkındaki şiir parçalarının Alevî kültüründeki bazı inanışlar ışığında yorumlanması ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya konu olan şiirler içerisinde Allah'ı anlatan eserlerin, tüm şiirlerin yaklaşık yarısını oluşturduğu görülmüştür. Bunun yanında Hz. Muhammed ve Hz. Ali'nin tek başlarına anıldıkları örneklerin yanında Muhammed-Ali şeklinde zikredildikleri eserler de bulunmaktadır. Yapılan inceleme sonucunda Alevî âşıkların çoğunluğunda, güçlü bir tanrı ve peygamber inancının var olduğu tespit edilmiştir. Âşıkların, Allah hakkındaki inançlarında İslamiyet'in genel kabullerinin yanında tasavvuf düşüncesinin de oldukça etkili olduğu ve tasavvuf konusunun şiirlerde hem insana verilen değer hem ilahi aşk hem de varlığın mahiyeti gibi konularla tezahür ettiği görülmüştür. iv Âşıklarda, Hz. Muhammed'in peygamberliğine dair güçlü bir imanın bulunduğu ve bunun yanında ona karşı Hz. Hüseyin'in atası olması sebebiyle derin bir saygı ve sevgi beslendiği görülmüştür. İncelenen eserlerin çoğunda âşıkların Hz. Ali'nin velî olduğuna inandıkları görülmüştür. İncelediğimiz şiirler içerisinde Hz. Ali'ye tanrılık özelliklerinin atfedildiği örnekler de tespit edilmiş olmakla birlikte bu örneklerin âşıkların genel kanılarını yansıtmadığı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Alawite culture has developed as a part of Turkish culture on Anatolian land and it has spread to neighboring geographies. Knowing this culture better will contribute to understanding Turkish culture with all its aspects. In our society, there are various views about how Allah, Muhammad and especially Ali are perceived by Alawites. The ideas about some beliefs of Alawite culture that the rest of the society have has influenced the Turkish society to split into groups. Thus, beliefs and features of Alawite culture should be examined with scientific methods. This study researches God-Muhammad-Ali trinity which makes up the basis of Alawite culture and what the holy elements which form the basis of this trinity mean to Alawite Ashiks from Tokat. The study was conducted through reviewing the works of Alawite Ashiks from Tokat with tagging method and interpreting parts of poems about God-Muhammad-Ali in the light of some beliefs in Alawite culture. It was seen that of the poems in the study, the works which told about Allah made up approximately half of all the works. Besides, as well as examples which mentioned about Muhammad alone or Ali alone, there are also works which mention Muhammad and Ali together. As a result of the analyses conducted, a strong God and prophet belief was found in most of the Alawite ashiks. It was found that in ashiks' beliefs about Allah, mysticism was also effective as well as their general acceptance of Islam and in poems, the thought of mysticism was seen in subjects such as human value, divine love and nature of existence. vi Ashiks were found to have a strong faith in the prophecy of Muhammad and besides, they were found to have a deep respect and love for Muhammad since he was the ancestor of Huseyin the prophet. In most of the works analyzed, it was seen that Alawites believed Ali to be saint. While there were also poems which attributed deity features to Ali among the poems we analyzed, it can be seen that these examples did not reflect the general views of ashiks.
Benzer Tezler
- Tokatlı Aşık Selmani'nin Aşıklık geleneğindeki yeri
The place of Asik Selmani from Tokat in minstrel tradition
MUHAMMED AVŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SEVER
- Kültürel değişim bağlamında Alevi toplumunda Türk halk inançları (Küçükçekmece ilçesi örneği)
Cultural change in contex of Alevi society Turkish people faith (Explain Küçükçekmece district)
MEHMET ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR ŞİŞMAN
- Alevi Ocağı ritüellerindeki yemek kültürünün gastronomik açıdan değerlendirilmesi; Güvenç Abdal Ocağı örneği
Gastronomic evaluation of food culture in Alevi Ocak rituals; example of Ocak Güvenç Abdal
EMİNE POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİstanbul Okan ÜniversitesiGastronomi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKAY GÖK
- Kappadokia Göreme Vadisinde Meryem Siklusu
Mary's Cycle in Göreme Valley, Cappadocia'
FATMA AYTEN ALEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SACİT PEKAK
- أحمد بن محمد التوقادي القاز آبادي وحاشيته على أنوار التنزيل تحقيقاً ودراسة
Tokatlı Ahmed b. Muhammed el-Kazâbâdî'nin 'Hâşiye'Alâ Envâri't-Tenzîl' adlı eserinin tahkik ve tahlili (Ahmed bin Mohammed al-Tuqati al-Qāzābādī and his 'Hashyat Ala Anwar al-Tanzil' critical edition and studying)
AHMAD AKIL
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT IŞIK