Aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin üniversite öğrencilerinin depresyon düzeyleri, öfke tarzları ve obsesif inanışları üzerindeki etkilerinin incelenmesi
Examining the effects of family unpredictability and parentification on university students' depression level, anger styles and obsessive beliefs
- Tez No: 429597
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SAİT ULUÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Aile öngörülemezliği (family unpredictability), ailenin davranışlarında ve düzenleyici sistemlerinde tutarsızlık olarak tanımlanmaktadır. Ebeveynleşme ise ebeveyn ve çocuk arasında gerçekleşen bir tür rol değişimi olarak tanımlanmaktadır. Aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin birçok psikopatoloji bakımından risk faktörü olduğuna işaret edilmiştir. Bu tez çalışmasında aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin, birtakım psikolojik sorunlarla ilişkilerinin Türk örnekleminde değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda iki çalışma gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada Geçmişe Dönük Aile Öngörülemezliği Ölçeği (GDAÖÖ) Türk alanyazınına kazandırılmıştır. İkinci aşamada ise aile öngörülemezliği ve ebeveynleşme ile depresyon, öfke ve obsesif inanışların ilişkisi incelenmiştir. Birinci çalışma kapsamında GDAÖÖ'nün (Retrospective Family Unpredictability Scale) Türkçeye uyarlama çalışması yürütülmüş; geçerlik-güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. İlk çalışmanın örneklemi Hacettepe Üniversitesi'nde öğrenim gören 284 kişiden (144 kadın, 140 erkek) oluşmaktadır. Ölçeğin faktör yapısı açımlayıcı faktör analiziyle incelenmiş, özgün halindeki altı faktörlü yapısı korunmuş ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. GDAÖÖ alt boyutlarının tümünün ilk çalışmada cinsiyet ve SED'e göre farklılaşmadığı saptanmış ve birleşen geçerliği bulguları tüm grup üzerinden elde edilmiştir. Ölçeğin birleşen geçerliğinin değerlendirilmesi için SCL-90-R puanları psikolojik iyilik hali göstergesi olarak alınmıştır. Ölçeğin faktör yapısının özgün haliyle benzeştiği, geçerlik-güvenirlik düzeylerinin yeterli olduğu ve Türkiye'de kullanımının uygun olduğu saptanmıştır. İkinci aşamada aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin depresyon, öfke, obsesif inanış biçimleri ve obsesif kompulsif belirtiler ile ilişkileri incelenmiştir. İkinci çalışmanın örneklemi Hacettepe Üniversitesi'nde öğrenim gören 371 kişiden (191 kadın, 180 erkek) oluşmaktadır. Aile öngörülemezliğinin ve ebeveynleşmenin alt boyutlarının çalışmada ele alınan bozuklukları yordama gücü regresyon analizleriyle değerlendirilmiştir. Sonuçlar kadınlarda aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin bahsi geçen tüm bozukluklar üzerinde etkili olduğuna işaret etmiştir. Erkek grubunda ise aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin depresyon, obsesif inanışlar ve obsesif kompulsif belirtiler üzerinde etkili olduğu; öfke üzerinde ise yalnızca ebeveynleşmenin etkili olduğu görülmüştür. Algılanan Yarar/Uyum boyutunun kadınlarda hiçbir bozukluk üzerinde etkili olmadığı; erkeklerde ise depresyon üzerinde koruyucu etki yaptığı görülmüştür. Elde edilen bulgular birlikte değerlendirildiğinde Aile Öngörülemezliği ve Ebeveynleşmenin Türk kültüründe de birtakım bozukluklarla ilişkili olduğu gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
Family unpredictability is described as a lack of consistency regarding family behaviors and regulatory systems. Parentification is described as a kind of role reversal that arises between a parent and a child. It has been demonstrated that family unpredictability and parentification present risk factors in terms of many psychopathologies. This study aims to examine the effects of family unpredictability and parentification on various psychological disorders in the Turkish sample. Two studies were conducted in line with this purpose. The Retrospective Family Unpredictability Scale (Retro-FUS) was introduced to the Turkish literature in the first phase. In the second phase, the relationship between family unpredictability, parentification and depression, anger, and obsessive beliefs was examined. Within the scope of the first study, the Retro-FUS was adapted to Turkish language and the scale's validity and reliability study has been conducted. The sample of the first study consisted of 248 students (144 female and 140 male) of Hacettepe University. The factor structure of the scale was examined with exploratory factor analysis, its original six-factor structure was preserved and its reliability analyses were conducted. It is found that the subscales of the Retro-FUS did not exhibit any differentiation based on gender and SES; the findings of convergent validity were obtained through the entire group. SCL-90-R scores were taken as an indicator of psychological well being so as to evaluate the convergent validity of the scale. It was confirmed that the factor structure of the scale was similar to the original one, its validity-reliability levels were adequate and it was suitable for use in the context of Turkey. In the second phase, the effect of family unpredictability and parentification on depression, anger, obsessive belief patterns, and obsessive-compulsive disorder (OCD) symptoms was examined. The sample of the second study consisted of 371 students (191 female, 180 male) of Hacettepe University. The extent that the subscales of the family unpredictability and parentification predict the disorders that were addressed in the study was evaluated through regression analyses. The results indicate that family unpredictability and parentification have an effect on every disorder that was addressed in the study for women. As regarding the men, it was found that family unpredictability and parentification have an effect on depression, obsessive belief patterns, and obsessive-compulsive disorder symptoms while just parentification has an effect on anger. The Perceived Benefit/Adaptation dimension had no effect on disorders that was addressed in this study for women group; but it had preventive effect on depression for men. When the findings that were obtained are considered in their entirety, it was demonstrated that Family Unpredictability and Parentification are related to various disorders in the Turkish culture as well.
Benzer Tezler
- Aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin kişilik inançları ile ilişkisinde kontrol odağının aracı rolü
The mediator role of locus of control on the relationship between family unpredictability, parentification and personality beliefs
BENGİSU APAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEBNEM AKAN
- Çocukluk travmaları ve aile öngörülemezliği ile kişilik inançları arasındaki ilişkiler: Bağlanma stillerinin aracı rolü
Relationships between childhood traumas, family unpredictability and personality beliefs: Mediator roles of attachment styles
EZGİ AKAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiAnkara ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENNUR TUTAREL KIŞLAK
- Aile öngörülemezliği, reddedilme duyarlılığı ve şiddet ilişkisi
The relationship between family unpredictability, rejection sensitivity and violence
AYŞENUR TUTUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiPamukkale ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NALAN KALKAN OĞUZHANOĞLU
- Kırılgan ve büyüklenmeci narsisizm türlerinin nesne ilişkileri, aile öngörülemezliği ve savunma mekanizmaları çerçevesinde incelenmesi
Examining the vulnerable and grandiose types of narcissism within the framework of object relations, family unpredictability, and defense mechanisms
BENGİSU EĞRİDERE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURÇİN AKIN SARI
- Madde kullanımı nedeniyle denetimli serbestlik kararı verilen kişilerde aile öngörülemezliği düzeyi, savunma mekanizmaları ve antisosyal davranışların incelenmesi
Examining the level of family unpredictability, defense mechanisms and antisocial behaviors in people who have been given probation due to drug use
TUĞBA UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYGÜL KAKIRMAN MOROĞLU