Üniversite öğrencilerinde aile öngörülemezliği ile yeme bozukluğu belirtileri arasındaki ilişkide ebeveynleşme ve duygu düzenleme becerilerinin aracı rollerinin incelenmesi
The investigation of mediator roles of parentification and emotion regulation skills in the relationship between family unpredictability and eating disorders symptoms in university students
- Tez No: 942854
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEVGİNAR VATAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 259
Özet
Yeme bozukluklarının gelişmesinde ve sürdürülmesinde aile özellikleri ayrı bir faktör olarak ele alınmaktadır. Yapılan çalışmaların genellikle aile işlevselliğinin miktarına ve yoğunluğuna odaklandığı ve aile işlevselliğinin önemli bir yönü olan tutarlılığın göz ardı edildiği görülmektedir. Bu çalışma kapsamında aile işlevselliğinin ve ebeveynliğin önemli parçalarından birini oluşturan aile öngörülemezliğinin fiziksel-duygusal doyum ve disiplin öngörülemezlikleri alt boyutlarının yeme bozukluğu belirtileriyle arasındaki ilişkide ebeveynleşme ve duygu düzenleme becerilerinin aracı rollerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 18-30 yaş aralığında yer alan 680 üniversite öğrencisi (426 kadın, 254 erkek) oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla Demografik Bilgi Formu, Geçmişe Dönük Aile Öngörülemezliği Ölçeği, Ebeveynleşme Envanteri, Duygu Düzenleme Becerileri Ölçeği, Özgül Duygular Temelli Duygu Düzenleme Becerileri Ölçeği, Yeme Tutum Testi Kısa Formu ve Münih Yeme ve Beslenme Bozuklukları Anketi kullanılmıştır. Analizler SPSS 29.0 programı ve PROCESS 4.2. eklentisi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yeme bozukluğu belirtilerine yönelik değerlendirmeler kısıtlayıcı yeme tutumları ve genel bozulmuş yeme belirtileri açısından ayrı olarak incelenmiştir. Yürütülen aracı değişken analizleri sonucunda anne-baba fiziksel-duygusal doyum öngörülemezlikleri ile genel bozulmuş yeme belirtileri arasındaki ilişkide duygu düzenleme becerilerinin aracı rolü olduğu bulunmuştur. Anne-baba disiplin öngörülemezlikleri ile genel bozulmuş yeme belirtileri arasındaki ilişkide ise ebeveyn odaklı ebeveynleşme ve duygu düzenleme becerilerinin paralel aracı rolü olduğu tespit edilmiştir. Kısıtlayıcı yeme tutumlarının yordanan değişken olarak belirlendiği modellerde ise anlamlı sonuç bulunmamıştır. Ek analizler sonucunda anne-baba fiziksel-duygusal doyum ve disiplin öngörülemezlikleri ile genel bozulmuş yeme belirtileri arasındaki ilişkiye özgül duygulardan; kaygı, üzüntü, öfke, neşe ve sakinlik düzenleme becerilerinin aracılık ettiği bulunmuştur. Son olarak seri aracı değişken analizleri sonucunda anne-baba fiziksel-duygusal doyum ve disiplin öngörülemezlikleri ile genel bozulmuş yeme belirtileri arasındaki ilişkide ebeveynleşmeden algılanan yararın ve duygu düzenleme becerilerinin seri aracı rolü olduğu bulunmuştur. Elde edilen bulgular alanyazın ışığında tartışılmış ve çalışmanın klinik doğurguları, sınırlılıkları ve gelecek çalışmalara öneriler aktarılmıştır.
Özet (Çeviri)
Family characteristics have been considered a distinct factor in the development and maintenance of eating disorders. However, existing studies have predominantly focused on the quantity and intensity of family functioning, often neglecting the critical dimension of consistency. The present study aimed to examine the mediating roles of parentification and emotion regulation skills in the relationship between family unpredictability—specifically in the domains of nurturance and discipline, which are central to family functioning and parenting—and symptoms of eating disorders. The sample consisted of 680 university students (426 female, 254 male) aged between 18 and 30. Data were collected using the Demographic Information Form, the Retrospective Family Unpredictability Scale, the Parentification Inventory, the Emotion Regulation Skills Questionnaire, the Emotion Regulation Skills Questionnaire-Emotion Specific, the Eating Attitudes Test–26 and the Munich Eating and Feeding Disorder Questionnaire. Statistical analyses were conducted using SPSS 29.0 and the PROCESS macro version 4.2. Eating disorder symptoms were analyzed separately in terms of restrictive eating attitudes and general disordered eating symptoms. Mediation analyses revealed that emotion regulation skills mediated the relationship between parental nurturance unpredictability and general disordered eating symptoms. Moreover, parent-focused parentification and emotion regulation skills were found to play parallel mediating roles in the relationship between parental discipline unpredictability and general disordered eating symptoms. No significant results were found in models where restrictive eating attitudes were used as the dependent variable. Additional analyses showed that specific emotion regulation skills—related to anxiety, sadness, anger, joy, and calmness—mediated the relationship between both nurturance and discipline unpredictability and general disordered eating symptoms. Finally, serial mediation analyses indicated that perceived benefits of parentification and emotion regulation skills serial mediated the association between parental nurturance and discipline unpredictability and general disordered eating symptoms. Findings are discussed in light of the existing literature, and the study's clinical implications, limitations, and suggestions for future research are presented.
Benzer Tezler
- Aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin üniversite öğrencilerinin depresyon düzeyleri, öfke tarzları ve obsesif inanışları üzerindeki etkilerinin incelenmesi
Examining the effects of family unpredictability and parentification on university students' depression level, anger styles and obsessive beliefs
FATMA YILDIRIM
- Üniversite öğrencilerinde aile aidiyeti ve stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi
Başlık çevirisi yok
YONCA ERGÜVEN
- Üniversite öğrencilerinde aile aidiyetinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına etkisi
The effect of family sense of belonging on healthy lifestyle behaviors of university students
SELEN ERÖZKAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiTrakya ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÇAYLAN
- Üniversite öğrencilerinde aile işlevselliği ile uyumsuz mükemmeliyetçilik ilişkisinde ayrışma-bireyleşmenin aracı rolü
The mediator role of separation-individuation on the relationship between family funtioning and maladaptive perfectionism in undergraduate students
FUNDA BEKİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVGİ ÖZGÜNGÖR
- Üniversite öğrencilerinde aile fonksiyonları, benliğin ayrımlaşması, algılanan stres, kaygı ve depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between family functioning, differentiation of self, perceived stress, anxiety and depression of college students
EGEMEN HANIMOĞLU
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN AKBAŞ