Geri Dön

İslam düşüncesi bağlamında ilahilik- beşerilik tartışmaları

Divinity-profan discussion in the context of Islamic thought

PDF İndir

  1. Tez No: 429682
  2. Yazar: CAFER GENÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMET YAZICI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: İlahilik, Kutsal, Esiptemoloji
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Atatürk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 403

Özet

İslâm düşüncesi ed-dîn olan İslâm'ın inzalıyla müslüman aklın ortaya koyduğu düşünce müktesebatını ifade eder. Müslüman olmayan aklın İslâm'a dair düşünce müktesebatı ise“asl”makamında değil“fer'”makamındadır. Bundan dolayı müslüman olmayan aklın bilgi müktesebatı İslam düşüncesini ifade etmede otonom nitelikte bilgi olarak ele alınamaz. İnsanın idrak tarzı tek bir eylem olduğundan teorik olarak epistemolojik çoğulculuğa yer yoktur. Âlem tek olduğu gibi, ilim de tektir. İnsan dil ve mantık aracılığıyla varlıkla ilişkisini kurar. Mantık ferdi bir realite iken dil hem ferdi hem sosyal bir realitedir.Dil bir yandan gerçeklikle diğer yandan bilinçle ilişkilidir. Dil bir toplumda ne denli ortak anlam dünyasına sahip olursa, o ölçüde doğru iletişimi sağlar. Bilgide ve buna bağlı olarak ontolojide ortaya çıkan ilahilik-beşerilik ayrışması dil ile mantık arasındaki dengenin kurulamamasına bağlı ortaya çıkan bir problemdir. Vahiy bilgiyi sadece lügavî çerçevede ele almak doğru olmadığı gibi, sadece mantık ekseninde ele almak da en az ilki kadar sakıncalıdır. Vahiy bilgiyi“mantık”ekseninde ele almak bu bilgiyi felsefileştirirken, sadece dil ekseninde ele almak da vahiy bilgiyi sosyal bilim eksenine kaydırır. Bu açıdan vahyin cahiliye Arapçasında yaptığı anlam dönüşümü stratejik önemde bir konudur. Tarihi süreç sosyal hareketliliğe bağlı olarak dilsel çeşitliliği ortaya çıkarmıştır. Bu çerçevede,“dil”problemleri çözerken, belli ölçüde bazı problemlerin ortaya çıkmasına da yol açmıştır. Kur'ân'ın i'caz dili bu problemleri ortadan kaldırmıştır. Vahiy dili olmadan dildeki bu döngünün kırılması mümkün değildir. Tarih boyunca ortaya çıkan tahrif hareketleri dilin bu döndüsüne dayanmaktadır. Kelâm düaliteyi andıracak şekilde varlık ayrımına dayalı ilâhî-beşerî şeklinde bilgi ayrımını kabul etmez. Bu ayrımı sadece pedagojik çerçecede kabul edebilir. Bilgi disiplinlerinin sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu disiplinler arasında iç epistemolojik bağlantıların kurulması gerekmektedir. Diğer yandan her disiplinin kendisine dayanak olarak göreceği bir üst disipline ihtiyacı vardır. Ancak bu sayede bilgi disiplinleri arasında“ayrışma”yerine“bütünleşme”sağlanabilir. Kelâm amacı ve metodu gereği te'vil yoluyla bütün bilgi disiplinlerinin epistemolojik dayanaklarını tahlil edebilme imkanına sahiptir.

Özet (Çeviri)

Islamic idea states opinion communautarie that has been revealed by muslim's mind through inzal of ed-din Islam. The opinion communautarie of nonmuslim's mind for Islam is in“fer'”position, not“asl”.Therefore,knowledge communautarie of nonmuslim's mind can not be discussed as autonomous qualitative knowledge in expressing Islamic idea. Because of that human cognition is based on a single activity, epistemological multiplism theoretically is out of question. Likewise universe's uniqueness, science is also unique.In the scope of revelation/ nebebî knowledge,“aklî”and“naklî”knowledge types are together as the main elements of a unique knowledge. These knowledge types aren't each other's alternative, synonymous or contradict in cognitive and conative aspects. Human establishes relationship with entity through language and logic.While logic is a individual reality, language is both individual and social reality.Language is associated with one hand reality, on the other hand consciousness. The more language have common sense in a society, the more it provides better communication. Divinity-mankind dissolution emerging in knowledge,accordingly in ontology, is a problem associating with failure for establishment of balance between language and logic. As well as it is not true discussing knowledge of revelation in the frame of lügavi,discussing it only in the logic axis is wrong as much as at least that one.While discussing knowledge of revelation in the frame of“ logic”makes this knowledge philosophical, discussing only in the language axis dislocates knowledge of revelation to the social science axis. In this respect,sense conversion/ formation in Arabic of pre-islamic age of ignorance that was provided by revelation/ Quran is a matter of strategic importance. Historical process revealed linguistic/ cognitive diversity depending on social mobility. In this context, while the“language”solves the resulting problems, it led to some problems to arise to a certain extent. i'caz dialect of Quran revealed the way how to eliminate these problems. Without the language of revelation, it is not possible to break this loop of language. Distortion/ conversion transactions arisen through history are based on this loop of language. Kelâm doesn't approve divine-human knowledge distinction in such a manner to imply duality.It may only approve this distinction for pedagogic purpose in the frame of this occasion. Therefore, it discusses epistemological/ ontological diversity in hierarchical integrity. The tevil system that arises associating with the relationship between strong verses and cognate verses is a knowledge generation/ formation mechanism in Islamic opinion. Detaching tevil knowledge from its“original”/context and considering it as a private type of knowledge is an important problem.While original based tevilî knowledge communautarie states integrating with knowledge of revelation/“central knowledge”, tevili knowledge communautarie isolated from its original states divergency / disintegration from original knowledge and epistemological fragmentation. Athough Quran specified the discrimination between strong verses and cognate verses, not specified exactly which of them are strong verses and which of them are cognate verses. From this point of view,we can say that topics of sciences can not be only discussed in the scope of words/concepts, meaning/ composition implied by concepts and words are required to be considered as a criterion. The number of disciplines of knowledge has been increased each passing day. Epistemological connections should be established between these disciplinaries. On the other hand, every disciplinary needs a top discipline that it will regard as a baseline.Only by this means,“integration”could be provided instead of“disintegration”between disciplinaries of knowledge. In accordance with its aim,method, and historical experience, kelâm is capable of analysing primarily social sciences, epistemological baselines of all knowledge disciplinaries through tevil.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    840775

    İzmirli İsmail Hakkı'nın bidat ve gulât fırkalar bağlamında İslâm mezhepleri tarihine katkıları

    Contributions of Izmirli Ismail Hakkı to the history of Islamic sects in the context of bid'ah and gulât sects

    MERVE ACAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinPamukkale Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH TOPALOĞLU

  2. Tez No

    861090

    Ölüm ve ölümsüzlük: Ateist varoluşçu felsefe ve İslam düşüncesi bağlamında mukayese

    Death and immortality: Comparison in the context of atheist existential philosophy and Islamic thought

    MEHMET DEMİRCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CELAL BÜYÜK

  3. Tez No

    522598

    Arap dilinde akıl kavramına semantik bir yaklaşım

    A semantics approach to the concept of reason i̇n arabic language

    ŞULE AĞAÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL İBRAHİM KAÇAR

  4. Tez No

    735521

    Hüseyin Atay'ın içtihat anlayışı

    Hüseyin Atay's understanding of i̇jtihad

    TÜLAY DODURGA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAMİ GÜLER

  5. Tez No

    867233

    A comparative study of the concept of insān: Syed Muhammad Naquib al-Attas and Abdurrahman Taha

    İnsān kavramına ilişkin karşılaştırmalı bir çalışma: Abdurrahman Taha ve Syed Muhammad Naquib al-Attas

    RİAZ TAİBA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    İbn Haldun Üniversitesi

    Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HEBA RAOUF EZZAT

Geri Dön