İlm-i nücûm and its role in the Ottoman court during the eighteenth century
İlm-i nücûm ve onsekizinci yüzyılda Osmanlı sarayındaki rolü
- Tez No: 430549
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DERİN TERZİOĞLU SEZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Bu tez özellikle III. Mustafa saltanatına (1757-1774) odaklanarak ilm-i nücûm'u (astroloji) ve Osmanlı saray dinamikleri bağlamında ilm-i nücûm pratiğini irdelemektedir. Kökleri önceki islami kültürlerde yer alan ilm-i nücûm uygulaması Osmanlı sarayında sultana ve maiyetine hizmet veren imparatorluğa özgü bir gelenekti. Öncelikle, bu çalışma astrolojik fikirlerin Osmanlı dünyasına aktarımını açıklamakta ve ilm-i nücûm'un Osmanlı bilginlerince nasıl ele alındığını incelemektedir. Çalışma Osmanlı astroloji yazınının ilm-i nücum'un ilmiye sınıfı uğraşıları içerisinde bütünleyici bir kısım oluşturduğunu açık şekilde ortaya koyduğunu vurgulamaktadır. İkinci olarak, bu tez, onsekizinci yüzyıl müneccimbaşısı Halil Efendi'nin ahkâm çalışmalarını inceleyerek, müneccimbaşının anlatımları ile saray hayatı çevresinde gelişen şartlar arasındaki içiçe geçen ilişkiye ışık tutmaktadır. Ahkâmların siyasete tabi olan yapısı, saray meselelerindeki kırılganlığa bakmamıza imkan sağlamaktadır. Aynı zamanda, Halil Efendi'nin tereke kayıtlarını inceleyerek, bir onsekizinci yüzyıl münecciminin entelektüel ilgilerini ortaya koymaya çalıştık. Bunun ötesinde, ahkâmların yapısının dikkatli biçimde bir düzene sokulmuş olmasında, aslında onların kozmolojik ifadelerle imparatorluk inşasında kullanıldığını anlamaktayız. Bu çalışma, politik astrolojinin, alışılmış görevlerinin dışında, özellikle büyük değişim ve belirsizlik zamanlarında daha etkin olduğunu ileri sürmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines ilm-i nücûm (astrology) and its practice in the context of Ottoman court dynamics, particularly focusing on the reign of Mustafa III (1757-1774). With roots in earlier Islamicate cultures, practice of ilm-i nücûm was an imperial tradition of service to the sultan and his close entourage in the Ottoman court. Firstly, the present study explains the transmission of astrological ideas to the Ottoman realm and investigates the reception of ilm-i nücûm by Ottoman scholars. It emphasizes that Ottoman astrological literature explicitly demonstrates that ilm-i nücûm was an integral component in the preoccupations of the ilmiye class. Secondly, this thesis, by investigating the ahkâm works of an eighteenth-century chief-müneccim, Halil Efendi, sheds light on the intertwined relationship between his narratives and prevailing conditions in and around court life. The politically subordinate nature of ahkâm texts provides another look into the vulnerabilities of courtly issues. Meanwhile, we attempted to reconstruct intellectual interests of an eighteenth-century müneccim investigating his estate in the registers. Furthermore, we find that the neatly formatted framework of ahkâms was in fact used in service of the construction of the imperial edifice in cosmological terms. Apart from its routine functions, political astrology, this study argues, has been especially influential during times of major change and uncertainty.
Benzer Tezler
- Osmanlı'da ilm-i nücum ve müneccimler (1580-1839)
İlm-i nücum and astrologers in Ottoman (1580-1839)
TUĞÇE DALKIRDAN
- Osmanlı'da zaman-mekan kavrayışının değişimi ve mimarlık
Change in Ottoman time-space conception and architecture
IŞIL UÇMAN ALTINIŞIK
Doktora
Türkçe
2012
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUR URFALIOĞLU
PROF. DR. UĞUR TANYELİ
- Hekimbaşı Aziz Efendi'nin Tercüme-i Eşcâr u Esmâr'ı (İnceleme - tenkitli metin)
Hekimbaşi Aziz Efendi'nin Tercüme-i Eşcâr u Esmâr'i (Analysis -text text with criticism)
DİLEK IŞIKHAN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
- Haza Kitabu Esrari'n-Nücum ve Havvas adlı eser üzerine bir dil incelemesi (giriş-inceleme-metin-dizin)
Based on Kitabu Esrari'n-Nücum ve Havvas named on astrology text, this ph.d dissertation is a research on language (introduction, research, text, index)
OSMAN ERCİYAS
Doktora
Türkçe
2009
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. PROF.DR.HALİL İBRAHİM USTA
- Şükrullah-ı Şirvânî'nin Riyâzu'l- Kulûb adlı eseri (inceleme-metin-çeviri)
The work of Şukrullah-i Şirvânî is so-called Riyâzu'l- Kulûb (thesis-text-translation)
SERPİL KOÇ KONUKSEVER
Doktora
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLLER NUHOĞLU