Osmanlı çinilerinde bahar dalları
Spring branches i̇n the Ottoman tile
- Tez No: 433767
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEKİYE UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 198
Özet
Eserlerin çini ile süslenmesi ilk kez M.Ö. 4000 yıllarında eski Mısır'da görülmektedir. Türk mimarisinde ise çini bezemenin 8.-9. yüzyıl Uygurlara kadar uzanan eski bir tarihi vardır. Bu kadar uzun bir geçmişe sahip olan çini sanatı asıl büyük gelişimini Anadolu Türk mimarisinde göstermiştir. Çininin mimariye bağlı olarak kullanılıp geliştirilmesi Büyük Selçuklular döneminde başlamış, Anadolu Selçukluları döneminde büyük bir ihtişama ulaşmıştır. Osmanlı mimarisinde, yapıların içinde ve dışında süsleme elemanı olarak kullanılan 16.-17. yüzyıl İznik sıraltı çinileri teknik, üslup ve motif bakımından dünyaca ün yapmıştır. Bu yüzyıllarda süsleme anlayışında önemli bir değişim meydana gelmiştir. Bu değişim, Kanuni Sultan Süleyman döneminde sarayın başnakkaşı Kara Memi tarafından meydana getirilen natüralist üsluptur. Üslubun önemli motiflerinden biri olan bahar dalı, özellikle duvar çinilerinde çok kullanılmıştır. İlk örneklerini tezhip sanatında gördüğümüz motif, 16. yüzyıl ikinci yarısından itibaren çok sayıda farklı malzeme üzerinde karşımıza çıkmaktadır. 16.-17. yüzyıl çinilerinde çeşitli kompozisyonlarına rastladığımız bahar dalı motifinin, 20. yüzyılda az sayıdaki örneğinde farklı ve benzer kompozisyonlarla uygulanmaya devam ettiğini görülmektedir. Çalışmamızda, Osmanlı dönemine ait çini süslemelerinde bahar dalı motifinin görüldüğü 31 yapı, mimari ve süsleme özellikleriyle birlikte incelenmiştir. Yapılan araştırmada, bahar dalı motifinin görüldüğü 139 çini pano üzerinde 70 farklı kompozisyon tespit edilmiştir. Diğerleri ise aynı yapılarda kullanılan ve birbirlerinin eşi olan panolardır. Çinilerdeki örnekler teknik, renk ve kompozisyon özellikleri açısından değerlendirilerek, tasarımlardaki çeşitlilik belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Tile laying on artpieces were first seen back in B.C. 4000 in ancient Egypt. In Turkish architecture tile laying has a long history dating back to Uighurs, to 8 th and 9 th centurie and it has its peak point in Anatolian architecture. Tile laying tradition in buildings started with Great Seljuk Empire, and reached its greatest point during Anatolian Seljuk Sultanate. In Ottoman architecture,during 16 th and 17 th centuries, İznik glazed tiles both in and out of the buildings had a great impact worldwide especially for their technic, style and patterns. In these years, embellishment traditions changed to naturalistic style first introduced by head painter Kara Mermi during Suleiman the Magnificent. Spring branches, greatest mark of the naturalist style, were mostly used on wall tiles. Spring branches, first seen on ornamentation, started to be seen on several artpieces after the second half of 16 th century. Tiles of 16 th and 17 th century with several spring branches patterns continued to be used in relatively small quantities with similar and different designs during 20 th century. In this research 31 buildings dated to Ottoman period having tiles with spring branches patterns were examined according to their architectural and embellishment features and 70 different designs were identified on 139 tiles with spring branches patterns. The others are mostly from the same buildings. Tiles are identified with their technical properties, colours and designs and differences were listed.
Benzer Tezler
- İstanbul'daki Osmanlı çinilerinde ağaç motifleri
Tree motives in Ottoman tiles in İstanbul
YASEMİN ACAR KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LATİFE AKTAN ÖZEL
- XVI. ve XVII. yy. Osmanlı tekstil ve çini sanatında sümbül motifi
Hyacinth motive in XVI. and XVII. c. Ottoman textile and ceramic art
ZERRİN KÜÇÜKKARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. AYLA SALMAN GÖRÜNEY
- Osmanlı dönemi İznik çini ve seramiklerinde görülen stilize çiçek motiflerinin incelenmesi, seramik form ve yüzeylerde yorumlanması
Observation of stylized floral motifs in İznik tiles and ceramics from the Ottoman period, interpretations on ceramic forms and surfaces
MERVE ÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarUşak ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EZGİ GÖKÇE
- Haseki hürrem sultan türbesi çinileri
Hürrem Sultan Tomb's Tiles
TUĞBA GAYIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LATİFE AKTAN ÖZEL
- İstanbul'daki klasik dönem Osmanlı çinilerinde Rumi kompozisyonları
Rumi compositions in classical period Ottoman tiles in İstanbul
ZEYNEP AROL
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2020
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SİTARE TURAN