Birinci basamakta kanser erken tanısı ve izleminde aile hekimlerinin yeri: Bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemeye yönelik kesitsel bir çalışma
The place of the family pyhsicians at cancer early diagnosis and follow -up in primary care: A cross-sectional study according to determine the knowledege, attitude and behaviour
- Tez No: 435469
- Danışmanlar: PROF. DR. OKAY BAŞAK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
GiriĢ ve Amaç Uzun dönem kanser kontrol stratejilerinde korunma en maliyet etkili yoldur. Kanserden korunmada aile hekimleri birey ve aileleri bilinçlendirebilirler, risk faktörlerini belirleyip azaltmaya çalıĢabilirler ve erken tanı için taramalar yapabilirler. Aile hekimlerinin bu konuda bilgilendirilmesi ve onlara uygun tutum ve becerilerin kazandırılması ciddi bir öneme sahiptir. Ancak bunun için öncelikle aile hekimlerinin mevcut yeterliklerinin ve uygulamalarının belirlenmesi gerekmektedir. Bu konudaki çalıĢmalar daha çok belli kanser türleri özelinde yapılmıĢtır. Oysa aile hekimlerinin genel olarak kanser erken tanısı ve izlemi konusundaki görevleri çerçevesinde ve bütüncül yaklaĢılması önem taĢımaktadır. Bu çalıĢmanın amacı, birinci basamakta sağlık hizmeti sunan aile hekimlerinin genel olarak kanser erken tanısı ve izlemi konusunda bilgi, tutum ve davranıĢları ile kanser taraması yaptırma tavsiyesinde bulunma davranıĢlarını etkileyen değiĢkenlerin belirlenmesidir. Gereç ve Yöntem ÇalıĢmamızın evrenini Mart 2016-Nisan 2016 tarihleri arasında Aydın ili genelinde aile sağlığı merkezlerinde görev yapan 301 aile hekimi oluĢturdu. Örnekleme yapılmayarak 250 aile hekiminin çalıĢtığı 85 aile sağlığı merkezine ulaĢıldı. ÇalıĢmaya katılmayı kabul eden 232 aile hekimi ile yüz yüze görüĢülerek anket uygulandı. Verilerin toplanmasında kullanılan anket formunun oluĢturulmasında Delphi yöntemi kullanıldı. Elde edilen veriler istatistiksel olarak SPSS 18.0 paket programında analiz edildi. Bulgular YaĢ ortalaması 49,9 ± 5,3 olan katılımcıların 172‟si (%74,1) erkek, 204‟ü (%87,9) evli, 193‟ünün (%83,2) meslekteki çalıĢma süresi 20 yıldan fazla, 19‟u (%8,2) aile hekimliği uzmanlık eğitimi almıĢ, 142‟si (%61,2) tütün kullanmakta veya kullanıp bırakmıĢ ve 116‟sının (%50) ekonomik durum algısı iyiydi; 143‟ü (%61,6) kendi sağlık durumunu iyi olarak tanımlarken 142 aile hekimi (%61,2) kendisinde kanser geliĢme riskini ortalama düzeyde görmekteydi. Aile hekimlerinin %60,3‟ü (s=140) kanserlerin erken tanısına yönelik semptom ve bulgular konusunda yeterli bilgiye sahip olduğunu düĢünürken, %54,7‟si (s=127) kanser taramaları konusunda kendini yeterli hissetmekte idi. Katılımcıların %87,1‟i (s=202) aile hekimlerinin kanserlerin semptomatik tanısında ve tarama ile erken tanınmasında etkin rol oynayabileceğini düĢünürken, kayıtlı hastalarını kanser riski açısından yıllık olarak değerlendirmesi gerektiğini düĢünenlerin oranı %59,1 (s=137) idi. ÇalıĢmaya katılan aile hekimlerinin %47‟sinin (s=109) ailesinde kanser tanısı alan en az bir kiĢi vardı. Anne ve babasına en az bir kanser taraması yaptıranların sayısı 146 (%62,9), kendisi için en az bir kanser taraması yaptıran hekim sayısı ise 147 (%63,4) idi. Aile hekimlerinin 188‟i (%85,8) kendilerine baĢvuran 40 yaĢ üstündeki kadın hastalarına meme kanseri için ve 186‟sı (%86,9) 30 yaĢ üstündeki kadın hastalarına serviks kanseri için sıklıkla veya her zaman tarama yaptırma tavsiyesinde bulunurken, 178‟i(%80,2) kendilerine baĢvuran 50 yaĢ üstündeki kadın ve erkeklere kolorektal kanser için sıklıkla veya her zaman tarama yaptırma tavsiyesinde bulunduğunu belirtti. Regresyon analizine göre tüm diğer değiĢkenlerden bağımsız olarak her üç kanser taraması için hekimlerin davranıĢı üzerinde etkili bulunan tek değiĢken aile hekimlerinin kendilerine kayıtlı kiĢileri yaĢ ve cinsiyete göre yıllık olarak değerlendirmesi gerektiği tutumu aile hekimlerinin hastalarına kanser taraması tavsiyesinde bulunma davranıĢı üzerinde etkili diğer iki değiĢken ise kadın cinsiyet ve anne-babasına kanser taraması yaptırmıĢ olmasıydı. Sonuç ÇalıĢmamıza katılan aile hekimleri genellikle, kanserlerin semptomatik tanısında ve tarama ile erken tanınmasında aile hekimlerinin etkin rol oynayabileceğini düĢünmektedir. Bununla birlikte aile hekimlerinin kendilerine kayıtlı bireyleri kanser riski açısından yıllık olarak değerlendirmesi gerektiğini daha az benimsemektedirler. Aile hekimlerinin tüm kanserlerin erken tanısına yönelik semptom ve bulgular konusunda sahip olduklarını düşündükleri bilgi ve yeterlik sınırlı görünmektedir. Ülkemizde uygulanan ulusal kanser tarama standartları ile ilgili hekimlerin bilgi düzeyleri de kendi algılarıyla koşutluk göstermektedir. Aile hekimlerinin ülkemizde tarama programında olan üç kanser için hastalarına tarama yaptırma konusundaki farkındalıkları yüksektir. Her üç kanser taraması için hekimlerin davranışı üzerinde etkili bulunan tek değişken aile hekimlerinin kendilerine kayıtlı kişileri yaş ve cinsiyete göre yıllık olarak değerlendirmesi gerektiğine inanmalarıdır. Bunun dışında meme kanseri tarama yaptırma tavsiyesinde bulunma davranışı için kadın cinsiyet ve anne-babasına tarama yaptırma durumu etkili iken, serviks kanseri için aile hekimlerinin kanser erken tanısı ve taramasında etkin rol oynaması gerektiğini düĢünme de etkili görünmektedir.
Özet (Çeviri)
Introduction and Purpose Protection is the most cost effective way in the long term cancer control strategies. To protect from cancer, family physicians can raise awareness of the people and families, determine the risk factors and try to decrease them and screen for early diagnosis. It is seriously important to inform and bring family physicians the attitudes and skills for this subject. But first of all, the sufficiency and implementations of them must be determined. Studies in this issue have done only for some specific cancers. Whereas, family physicians must have integrated approach for this issue within the frame of their tasks for cancer early diagnosis and follow-up. The purpose of this study is to determine the variability that effect the knowledge, attitude and behaviors of family physicians in the terms of cancer early diagnosis, follow-up and advises for making cancer screening. Material and Methods We included 301 family physicians in this study who were working in the family health centers in Aydin between march 2016-april 2016. 250 family physicians working at 85 family health centers were reached. Face to face questionnaires were implanted to 232 of them who accepted to take place in the study. Delpi method is used to create the questionnaire form which was used to collect the in formations. The obtained data were analyzed by using the SPSS 18.0 packetprogramme. Findings Mean age of the participants was 49.9 +/- 5.3; 172 (74.1%) of them were male, while 204 (87.9%) of them were married, 193 (%83.2) of them were working more than 20 years, 19 (8.2%) of them had family physicians careers education, 142 (61.2%) of them were recent or old tobacco users, and perception of economic conditions were good in 116 (50%) of them; 143 (61.6%) of them described their own health status is well, 142 (61.2%) family physician thought that their own cancer risk was at mean levels. 62 Of family physicians, 60.3% (n=127) think that their knowledge in terms of the symptoms and signs about cancer early diagnosis were enough, 54.7 % (n=127) were feel themselves sufficient about cancer screening. However 87.1% (n=202) of participants were thinking that family physicians play an efficient role in symptomatic diagnosis and early diagnosis by the help of screening, the ratio of the participants that were thinking that the patients must be evaluated yearly for the risk of cancer was 59.1% (n=137). 47% (n=109) of the participants have at least one member of their family who diagnosed as cancer. The number of the participants who made cancer screening to his/her mother or father was 146 (n=62.9), the number of participants who made cancer screening to himself/herself was 147 (63.4%). One hundred and eighty eight (85.8%) of family physicians advise their 40 years old or older patients about breast cancer screening, 186 (86.9%) of family physicians advise their 30 years old or older patients about cervix cancer screening. 178 (80.2%) of family physicians advise their 50 years old or older patients about colorectal cancer. According to regression analysis, the only variable that affects the family physicians behavior in the terms of all the three cancer screenings was the attitude about yearly assessment of patients according to their age and sex by their family physicians. The other two variables that affect the family physicians‟ behavior of advice on cancer screening were female and screening made to their mother or father. Results Most of the participants of the study are thinking that family physicians must play effective roles on cancer symptomatic diagnosis and early diagnosis by follow-up. Additionally, family physicians are less appropriate that they must evaluate their patients about cancer risky early. It is seen that the knowledge and sufficiency of family physicians in terms of symptoms and signs for early diagnosis of cancers are limited. The knowledge levels of family physicians about the national cancer screening standards which are used in Turkey correlates with their comprehension of competency. Awareness of the family physicians about screening their patients for the three cancers which are in the screening program is high. For all three cancers, the only variable that found to be effective on the behaviors of physicians, was believes of family physicians on screening their patients according to their age and sex. On the other hand the female sex making screening to their mother and father are effective for breast cancer screening advice, and the thinking about family physicians‟ effective role in cancer early diagnosis and screening is also effective about cervix cancer.
Benzer Tezler
- Kocaeli Üiversitesi Tıp Fakültesi 6. sınıf öğrencilerinin ulusal kanser tarama programı hakkındaki bilgi düzeyinin ölçülmesi
Measuring the knowledge level of Kocaeli University Medical Faculty 6th grade students about the national cancer screening program
HATİCE NUR SARI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiKocaeli ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY MÜGE ALVUR
- COVİD-19 tanısı ile Hacettepe Üniversitesi erişkin hastanesinde izlenen hastaların hastalık ile ilgili risk algıları ve yaşam tarzı değişikliği planlarının değerlendirilmesi
Evaluation of disease-related risk perceptions and lifestyle change plans of patients followed up at Hacettepe University adult hospital with the diagnosis of COVİD-19
KAMIL ZARNISHANOV
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
İç HastalıklarıHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY SAİN GÜVEN
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEL ÇALIK BAŞARAN
- Kolorektal kanserli hastaların demografik özelliklerinin aile hekimliği açısından değerlendirilmesi
Evaluation of demographic characteristics of patients with colorectal canser in terms of family medicine
DENİZ AKIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET YILDIRIM
- Van ili aile sağlığı merkezlerinde ve toplum sağlığı merkezlerinde görev yapan sağlık çalışanlarının kanser tarama testleri hakkındaki bilgi düzeylerinin ve farkındalık durumlarının araştırılması
Research of cancer screening test knowledge levels and awareness of healthcare workers who work in family health centers and community health centers in Van province
MUSTAFA GÖNEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK KUŞASLAN AVCI
- Metastatik kolorektal kanserli hastalarda birincibasamakta folfox ve folfırı protokollerinin primer tümöryerleşim yerine göre birinci basamak tedavi yanıtı ve sağkalım sonuçlarının karşılaştırılması
Comparison of folfox and folfiri protocols at first-linetreatment in patients with metastatic colorectal cancer intreatment response and survival results according to primarytumor location
ALİ ÖZDEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
OnkolojiAkdeniz Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MURAT TATLI