T.C. Sağlık Bakanlığı TRSM-Toplum ruh sağlığı merkezlerinin mekânsal açıdan değerlendirilmesi ve TRSM tasarım rehberi önerisi
Turkish Republic Ministry of Health spatial evaluation of CMHC-community mental health centers and CMHC design criteria proposal
- Tez No: 436997
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİNE GÖRGÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ/WHO-World Health Organization)“tam bir fiziksel ve ruhsal iyi hâl durumu”olarak tanımladığı ruh sağlığı; bireyler, toplumlar ve ülkeler için büyük önem taşımaktadır. Bu öneme vurgu yapan, ülkeleri sağlık politikaları ve planlarına ruh sağlığını da dahil etmeleri yönünde teşvik eden DSÖ'nün çabalarına cevap veren Türkiye'de, Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı(TCSB) tarafından, 2011 yılında, 2011-2023 yıllarında geçerli olmak üzere“Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı”yayınlanmıştır. Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı'nda, ağır ruhsal hastalıkların tanı ve tedavisi için hastane temelli hizmet modelinden uzaklaşılıp, toplum temelli hizmet modeline geçiş yapılması gerektiği, ancak kaynak yetersizliği sebebiyle bir ara model olan toplum-hastane denge modeline geçiş yapılacağı belirtilmektedir. Toplum-hastane denge modelinde hastane temelli yaklaşım Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastaneleri (RSHH) tarafından korunurken, Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri (TRSM) toplum temelli modele geçişin ilk adımını oluşturmaktadır. 2011 yılında yayınlanan ve 2014 yılında revize edilen“TRSM Yönergesi”ile açılmaya başlanan TRSM'lerin hedef kitlesi ağır ruhsal bozukluğu olan ve hastanede tedavisini tamamlayıp taburcu olmuş hastalar olmakla beraber, TRSM'ler üzerinden bu hastaların kayıt altına alınması, günlük tedavileri ve tedavi takipleri, iş-uğraş terapileri ve mesleki kurslarla topluma kazandırılmaları ile, yakınlarının ihtiyaç duydukları destek ve eğitimin verilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışma, TRSM Yönergesi'nde TRSM'lerin fiziksel özellikleri ve mekânsal ihtiyaçlarının çok yetersiz bir biçimde ifade edildiği, halbuki TRSM tasarım kriterlerinin TRSM kullanıcılarının psikolojileri, verimlilikleri ve sağladıkları fayda açısından çok önemli olduğu tezinden ortaya çıkmıştır. Çalışma kapsamında, TRSM'lerin fiziksel ve mekânsal ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu ihtiyaçlar doğrultusunda, TRSM tasarım kriterleri önerisinin oluşturulması amaçlanmıştır. Araştırma sürecinde niceliksel ve niteliksel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma bir yöntem kullanılmıştır. Öncelikte kapsamlı bir literatür taraması yapılarak ruh sağlığı uygulamaları, tarihi ve örnekleri hakkında bilgi toplanmıştır. Daha sonra İstanbul Anadolu Kuzey Kamu Hastaneleri Birliği (İAKKHB) bünyesindeki Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi (RSHEAH)'ne bağlı iki TRSM seçilerek (Beylerbeyi TRSM ve Sultanbeyli TRSM) saha çalışması yapılmıştır. Seçilen TRSM'ler öncelikle mekânsal koşullar ve kullanıcılar açısından niceliksel olarak incelenmiş; planlar, yapısal durum, kullanıcı istatistikleri gibi sayısal veriler toplanmıştır. Daha sonra niteliksel incelemeye geçilmiş ve TRSM kullanıcıları olan hastalar, hasta yakınları ve sağlık personeliyle yarı-yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerde kullanıcılara, TRSM'lerdeki deneyimlerinden yola çıkarak konum, mekân örgütlenmesi, iç mekân konfor koşulları ve mekân donatılarıyla ilgili önceden hazırlanmış sorular sorulmuştur. Yapılan görüşmeler deşifre edilerek, deşifre metinleri içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen veri setine kodlama yapılmış ve kodlar gruplanarak sınıflandırılıp temalar elde edilmiştir. Son olarak temalar değerlendirilerek sonuç bulgularına ulaşılmış ve TRSM'ler için tasarım kriterleri önerilmiştir. Çalışmalar sonucunda ulaşılan bulgular, örnekler üzerinden hâlihazırdaki TRSM'lerin mekânsal ve fiziksel açıdan birçok eksikliğe sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bu eksikliklerin, gerek mevcut yapıların yapısal ve mekânsal imkânsızlıkları, gerekse yönergede yetersiz olarak açıklanan veya hiç bulunmayan ihtiyaç programı sebebiyle oluştuğu gözlenmiştir. Mekân örgütlenmesi, iç mekân konfor koşulları ve mekân donatıları başlıkları altında; TRSM'lerin konumları, ulaşılabilirliği, mekân boyutları, plan kurgusu, mekânsal nitelikleri, mekân organizasyonu, donatı özellikleri, aydınlatma ihtiyaçları, iklimlendirme ihtiyaçları, kullanılan renkler ve malzemeler, yapılan etkinlik ve aktiviteler, güvenlik gibi konulardaki eksiklikler ve gereksinimler; yapılan gözlemler, görüşmeler ve analizler sonucunda ortaya konmuştur. Sonuç olarak bu çalışmada TRSM tasarım kriterlerinin kullanıcıların psikolojileri, verimlilikleri ve sağladıkları fayda açısından çok önemli olduğunu doğrulanmış, mevcut veya gelecekte kurulacak TRSM'ler için rehber oluşturabilecek nitelikte tasarım kriterleri önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
World Health Organization (WHO) defines mental health as“a complete wellbeing of mental and physical status”, which carries a great importance for individuals, societies and countries. As a response of pursuing efforts of WHO, emphasizing the importance and encouragement of countries to include mental health in their health politics and plans, Turkish Republic Ministry of Health has launched the 'National Mental Health Action Plan' that would be valid between 2011 and 2023. Within the scope of this action plan, transition from hospital based mental healthcare system model approach through community based mental healthcare system approach for the diagnostics and treatment of severe mental disorders has been declared obligatory and urgent. However, lacking necessary resources for a direct transition to community based system, a balanced community-hospital based mental healthcare system model has been preferred to establish the new mental healthcare system in Turkey. In balanced community-hospital based mental healthcare system model, hospital based approach is preserved by psychiatric hospitals, whilst the first step into community based mental healthcare system is considered Community Mental Health Centers (CMHC). In the CMHC Regulation published in 2011 and revised in 2014, the target group of CMHCs has been defined as patients with severe mental disorders, who have been released from psychiatric hospitals after having the necessary treatment. The aim of CMHCs has been determined as registering those patients, following their daily based treatments and medication, encouraging integration of patients to the society by occupational therapies and various trainings and lastly providing patients' relatives the training and support they need. The starting point of this study is the thesis that criteria of CMHCs are crucial in terms of psychology, productivity and benefits for user groups, which are patients, patients' relatives and staff; however physical features and spatial requirements of CMHCs are not explained in a clear and detailed way in CMHC Regulation. Therefore, the objective of this study is to define the physical and spatial needs of CMHCs and eloborating with these, to generate a design criteria set for CMHC. Thus, during this study, a mixed research bethod of both quantitative nd qualitative approaches are deployed respectively accompagnied with literature review. Inıtially the existing literature has been widely reviewed for current mental healthcare systems, historical aspect and other examples. Afterwards, two CMHCs (Beylerbeyi CMHC and Sultanbeyli CMHC), which are affiliated with Erenköy Psychiatric Hospital are chosen as cases for further research in field study. Then, as quantitative phase, the numeric data regarding user groups, spatial organization and physical spatial needs are observed and analyzed. Later on, within the scope of the qualitative phase, semi-structered interviews are held with the users which are patients, patients' relatives and working staff in order to gain data about their spatial experiences, thoughts, needs and expectations. These interviews are analyzed by decoding these interviews and using content analysis method on transcripted texts. Data set derived from the content analysis that are grouped and coded and then by classifying those codes, themes are created. In conclusion, themes are evaluated and final outputs are produced as CMHC design criteria proposal. Final outputs that are derived from the study show that current CMHCs have many deficiencies about physical and spatial conditions. The main reason for these defincies are observed as the lack of adequate information in CMHC Regulation as well as the physical restrictions within the existing conditions. Deficiencies and requirements about subjects such as location, accessibility, spatial dimensions, spatial organization, illumination and noise characteristics, colors and material selections, security features etc. are all revealed from the observations, interviews and analysis under headlines as spatial organization, interior design elements and comfort conditions, spatial fittings. Finally, the thesis of“Design criteria of CMHCs are crucial in terms of psychology, productivity and benefits for user groups which are patients, patients' relatives and staff.”has been confirmed through this study and a design criteria proposal has been generated to be used as a guideline for existing and further developed CMHCs.
Benzer Tezler
- Toplum temelli ruh sağlığı hizmetlerinde koruyucu ve önleyici boyutun değerlendirilmesi
Evaluating of protective and preventive dimension in community based mental health services
ÖZLEM GÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMA BUZ
- Bir toplum ruh sağlığı merkezine başvuranların ve yakınlarının algıladıkları hizmet kalitesinin SERVQUAL ölçeği ile değerlendirilmesi
The assessment of percieved services quality yo the community mental health center applicants and their relatives by SERVQUAL scale
LÜTFİYE KAŞKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk SağlığıAnkara ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ÇALIŞKAN
- T.C. Sağlık Bakanlığı Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniği'ne başvuran çocukların annelerinin ishal konusuna ilişkin bilgi ve uygulamaları
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM TOKALAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1999
Aile HekimliğiSağlık BakanlığıÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ZEYNEP ŞIKLAR
- T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan sağlıkta kalite standartları hastane versiyon 5 (SKS-hastane V5)'in EFQM mükemmellik modeli (EFQM MM) ile karşılaştırılmasına yönelik durum çalışması
T.C. case study for comparison of Health Quality standards hospital version 5 (SKS h V5) with the EFQM excellence model (EFQM EM) applied by the ministry of health
FATMA MELTEM YURTSEVEN
Doktora
Türkçe
2019
HastanelerBeykent Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİNE MUKADDES AFACAN FINDIKLI
- T.C. Sağlık Bakanlığı Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi çalışanlarının bireysel olarak depreme hazırlık durumlarının ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
Evaluation of The Republic of Turkey Ministry of Health Sakarya University Training and Research Hospital employees' individual preparedness for earthquake and related factors
FULYA AKTAN KİBAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Halk SağlığıSakarya ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇETİN EKERBİÇER