Cumhuriyet öncesi Türk edebiyatında kadın oluşum romanı
Female bildungsroman in the Pre-Republican Turkish literature
- Tez No: 440670
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP SEVİNER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Bildungsroman, Cumhuriyet Öncesi Türk Romanı, Kadın Edebiyatı, Oluşum Romanı, Female Bildungsroman, Novel of Formation, Pre-Republican Turkish Novel, Women's Literature
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Bu tezde 1896-1922 yılları arasında yazılmış beş roman (Fatma Aliye'den Refet ve Udi, Halit Ziya'dan Aşk-ı Memnu, Halide Edib'den Handan ve Reşat Nuri Güntekin'in Çalıkuşu) kadın oluşum romanı olarak incelenmektedir. Oluşum romanı veya Bildungsroman genç bir bireyin ait olduğu toplum içinde kendi özgün kimliğini oluşturma çabasını ele alır. Bu türün Aydınlanmanın eğitim ve birey anlayışlarıyla doğrudan ilişkisi olduğu kabul edilir. İçsellikle dış dünya, bireysellikle toplumsallaşma, özel alanla kamusal alan arasındaki gerilimler oluşum romanının temel izleklerindendir. 20. yüzyılın sonlarında“kadın oluşum romanı”kavramı ortaya atılmıştır. Bu tür genelde doğası gereği erkeğinki gibi düz bir çizgi hâlinde ilerlemeyen ve çelişkili izlekler içeren bir tür olarak ele alınmıştır. Ancak son dönemde kadın ve erkek oluşum romanı arasındaki ayrım yumuşamıştır. Osmanlıda modernleşme hareketleriyle birlikte gençliğin durumu sorunsal hâline gelmiş ve kadınların eğitimi modernleşmenin önkoşullarından biri olarak önem kazanmıştır. İncelenen romanların kahramanları eğitimleri sayesinde hayatta belli seçimler yapma ve belli bir dereceye kadar özel alanın dışına çıkma özgürlükleri olan genç kadınlardır. Ancak eğitimlerinin nihai amacının iyi anne ve eşler olmak olması beklenmektedir. Bu romanlarda kadınlar arası ilişkiler büyük bir önem kazanır ve bu ilişkiler metne genelde annelerle kızları arasındaki ilişkiler olarak yansır. Aynı zamanda eğitim, normalde bir geçiş süreci olarak düşünülen gençliğin uzamasına ve kendi başına bir kimliğe dönüşmesine neden olur. Kadın kahramanlar“kız”kimliklerini benimseyerek geleneksel anlamda kadın olmaya direnirler. Her iki durum da annelik ilişkilerinde kopmaya sebep olur. Bu hem toplumsal cinsiyet rollerinden bir kaçış olması sebebiyle bir çeşit direniş hem de kadınlar arası ilişkilerin ve özellikle de kadın kuşakları arasındaki bağın kopuşu olması nedeniyle bir çeşit yenilgidir. Burada oluşum romanı türünün özündeki çelişki ve ikilikler açıkça ortaya çıkar.
Özet (Çeviri)
This thesis examines five novels written between 1896-1922 (Fatma Aliye's Refet and Udi, Halit Ziya's Aşk-ı Memnu, Halide Edib's Handan and Reşat Nuri Güntekin's Çalıkuşu) as female Bildungsromane. The Bildungsroman is a genre that is considered to have a direct relationship to Enlightenment ideals about education and the individual. The conflict between the inner world and the outer reality, between individuality and socialization, and between the private and public spheres constitute some of the essential themes of this genre. Towards the end of the last century scholars started using the term“female Bildungsroman”. The female Bildungsroman has generally been considered a genre that relies on conflict and contradiction to a far greater extent than the supposedly linear classical Bildungsroman. Some scholars, however, have raised questions about this differentiation. With the advent of the modernization movements in the Ottoman Empire“youth”was problematized and the education of women gained importance as a prerequisite of modernity. The protagonists of the novels examined in this thesis are young women who gain a certain level of independence through their education. Ultimately, however, this education is expected to turn them into good mothers and wives. In these novels the relationships between women gain great importance and these relationships are generally portrayed as mother-daughter relationships. At the same time, education helps“youth”to stretch and turn into an identity in its own right, instead of solely a period of transition. By adopting“girlhood”as an identity these characters resist gender roles. This results in a fracture in mother-daughter relationships. This is both a form of resistance and a defeat, in that it signifies the break and the lack of communication between generations of women. Here the conflicted nature of the Bildungsroman again becomes apparent.
Benzer Tezler
- Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Türk romanlarında kadın kimliğinin oluşumu ve kadının toplumdaki değişimi
The development of women's identity in Turkish novels and the change of women in society in the early years of the Republic of Turkey
MERVE KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SONER DURSUN
- Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında kadın temsilleri ve kimlik sorunları bağlamında bir varoluş mücadelesi: 'Ölmeye yatmak'
A struggle for existence in the context of female representation and identity problems in Turkish republican literature era: 'Ölmeye yatmak'
ELMAS DÖNMEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
İletişim Bilimleriİstanbul Kültür Üniversitesiİletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PERİHAN TAŞ ÖZ
- Cumhuriyet Dönemi mübadele romanlarında kadın (1923-2023)
Woman in the Republican Period exchange novels (1923-2023)
GAMZE KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERUDUN AY
- Türk kadın yazarların romanlarında (1960-1980) işledikleri konular ve eğitim kavramına yaklaşımları
Themes and educational approaches in Turkish women writers' novels (1960-1980)
GÖKSU ÇİÇEKLİ KOÇ
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN TUNCER
- Üç kadın yazarın romanlarında kadın tipi: Halide Nusret Zorlutuna – Şükûfe Nihal Başar – Kerime Nadir Azrak
Type of woman in the novels from three women writers: Halide Nusret Zorlutuna – Sukufe Nihal Basar – Kerime Nadir Azrak
AZİZE GONCAGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıHarran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET KAYA