Geri Dön

15. yüzyıl divanlarında mekân algısı

Perception of space in divans of 15. century

  1. Tez No: 441168
  2. Yazar: BÜNYAMİN TETİK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET İÇLİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ardahan Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 180

Özet

Mekân,“kevni”/varlığı içinde bulunduran bir unsurdur. Varlık zorunlu olarak bir zaman ve mekân içerisinde bulunmaktadır. Bu zorunluluğu ile varlığın imkânlarının sınırlarını belirlemektedir. Böylece içinde bulunan özneyi de şekillendirmektedir. Mekân, aynı zamanda inşa edilen yapıları da kapsamaktadır. Bu yönüyle onu inşa eden kişiyi ve kültürü yansıtan bir ayna işlevi üstlenmektedir. Edebi metinlerde, mekân kendi özelliklerine ek olarak, şiir öznesinin ve şairin mekânı algılayışını ve mekâna yüklediği anlamları da yansıtmaktadır. Algısal mekânlar, gerçek mekânların öznenin algısında uğradığı değişim sonucunda oluşabildiği gibi, tamamen fantastik mekânlar da olabilmektedir. Bunların incelenmesi, hem öznenin değerler sisteminin belirlenmesinde yardımcı olurken hem de mekânın içerisindeki kültürel kodların da tespit edilmesini sağlar. Mekânın anlamının bilinmesi, dolaylı olarak da, mekânın içerisine yerleştirilen nesne ve kişilerin de değerleri hakkında fikir vermektedir. Çalışmada özellikle, dünya ve ahiret algısı, sultanın ve sultan karşısında öznenin konumlandırılması, ruhsal erginlenme ve mekânsal konumlanma arasındaki ilişki gibi konular üzerinde durmaktadır. Çalışma kapsamında ele alınan dönem olan 15. yüzyıl, Osmanlı'nın mekân ve şiir dünyasına temel sağlaması açısından ayrı bir önem arz etmektedir. Bu dönemde büyük mekânsal dönüşümler yaşanmış ve sonuç olarak Osmanlı mimarîsinin üsluplaşması başlamıştı r. Aynı zamanda şiir de kelime kadrosu, Divan tertibi ve gazel ve kasidelerin temel kurallarının oluşması gibi aşamalarla klasikleşme devrine girmiştir. Kapsam belirlenirken, çalışmanın hacmi göz önüne alınarak incelenen şairlere sınırlama getirilmiştir. Bu sınırlama yapılırken bir sultan, bir şehzade, bir bürokrat, bir mutasavvıf ve himaye altında bir şair seçilerek en geniş demografik kapsama ulaşılma çabası güdülmüştür. Mekânların algısal analizi yapılırken, öncelikli olarak bütün mekânlar tespit edilerek fişlenmiş ve bir mekân sözlüğü oluşturulmuştur. Sözlükte mekânların sözlük anlamları ve şairlere mahsus kullanımları özetlenmeye çalışılmıştır.

Özet (Çeviri)

Space encloses existence. Every existing creature is compulsory included in space and time. The limits of possibility are determined with this compulsion, thereby space can also formalize subject which is in it. Besides space included buildings. The buildings are a reflector for person or culture building them. In literature, space can reflect literal subject's perception of space and meaning that attributed besides that it's essence. Perceptual spaces are a real location reshaping in subject's perception or totally fantastic places. When they're examined, it is understood subject's system of values and cultural codes reflected spaces. Knowing sense of spaces provides insight into value of who or what located in the spaces indirectly. The thesis emphasizes perception world and beyond dilemma, positioning of sultan and literal subject in relation to him, the relation of spiritual initiation and position. 15. century is important to providing basis for Ottoman sense of architecture and literature. In the century, great conversation in space was occurred and finally Ottoman architectural style make beginning. At the same time, poem entered on a classic style with standardizing vocabulary, organization contents of Divan and basic rules of kaside and ghazel. When range of work is determined, it is restricted because of capacity of thesis. The range of thesis contain five poets who a sultan, a prince, a bureaucrat, a sheikh and an under escort poet due to optimum demographic range. When the spaces are analyzed, firstly all spaces are identified with card-index and a dictionary of spaces is prepared. In dictionary, lexical meaning of space and special usage for each poet are given.

Benzer Tezler

  1. Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi

    Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque

    EVREN YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE

  2. 15. yüzyıldan 18. yüzyıla kasidelerde ideal hükümdar portresi ve hükümdarın metaforik sunumu

    From 15th to 18th century the portrayal and the metaphorical presentation of the Ottoman sultans in qasidas

    EBRU ONAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    DOÇ. DR. NURAN TEZCAN

  3. Kemâl Ümmî Dîvânı işlevsel sözlüğünden hareketle kemâl ümmî, Şemseddin-i Sivâsî ve Niyâzî-i Mısrî divanlarındaki tasavvufî kavramlar/terimler

    With reference to Kemal Ummi Diwani's functional dictionary sufi concepts/terms in the diwans of Kemal Ummi, Şemseddin-i Sivasi and Niyazi-i Misri

    BÜŞRA KARASU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK

  4. 15. yüzyıl divanlarında kozmik unsurlar

    The cosmic elements of 15th century Ottoman Divans

    ESMA ŞEKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Türk Dili ve EdebiyatıOrdu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUHAMMET KUZUBAŞ

  5. 15. yüzyıl divanlarında konuşma eğitimi

    Speech education 15th century divan poetries

    YAĞMUR PEHLİVAN COŞKUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimUşak Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM HAKSEVER