Kapitalist sistemde liberal ve müdahaleci dönemler: 1980 sonrası dönemde devletin yeni müdahale biçimleri
Liberal and interventionist periods in the capitalist system: The state's new interventionist types after 1980
- Tez No: 441458
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR UYSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 551
Özet
Bu çalışmanın temel amacı, tarihsel bir toplumsal sistem olarak kapitalizmi, piyasa ve devlet,“liberalleşme”ve“müdahalecilik”ekseninde, olabildiğince antropolojik ve tarihsel bir bakış açısıyla incelemektir.“Her bir alt dönemde geçerli uluslararası ”liberal“ ve/veya ”müdahaleci“ uygulamalar genel bağlamı içinde – dünya ekonomisi içinde belli bir ağırlığa sahip ülkelerden – küresel hasıla içindeki payını en fazla artırmış olan ülkede ne tür iktisadi politikalar uygulanmıştır?”sorusu, çalışmanın temel araştırma sorusudur. Bu bağlamda, çalışma boyunca, kapitalist tipte bir zenginliğin bilimi olarak iktisat bilimi ile söz konusu zenginliğin oluşum sürecine katkıda bulunan iktisadi politikaların peşine düşülmüş ve bu politikaların dönemler üstü genel bir soyutlamasının mümkün olup olmadığı sorgulanmıştır. Çalışmanın kapsamı ve bağlamı gereği, aynı zamanda da bir tercih olarak, yöntemsel çoğulculuk referans alınmıştır. Başka bir ifade ile, soyut, kavramsal, istatiksel, karşılaştırmalı ve tarihsel yöntemlerden, tez boyunca, yeri ve bağlamına göre yararlanılmıştır. Söz konusu amaç, temel soru ve yöntemsel perspektiflerden hareketle, piyasa ve devlet,“liberalleşme”ve“müdahalecilik”meselesi, önce konuya ilişkin bazı temel teorik yaklaşımlar açısından, daha sonra da 1000 yılından 2008 yılına kadar farklı alt dönemlerdeki fiili uygulamalar açısından ele alınmıştır. İktisadi yaklaşımlar bireysel, bölgesel, ulusal ve/veya küresel düzeyde, kapitalist tipteki zenginlik konusundaki perspektifler açısından genel olarak değerlendirildiğinde, bu yaklaşımların odak noktasında temel olarak“marjdaki kazançlar”meselesinin bulunduğu söylenebilir görünmektedir.“Marjdaki kazançlar”, özellikle 1980'li yıllardan itibaren,“yenilik ve yeniliği tetikleyen çok boyutlu süreçler”biçiminde, belki de, kapitalist tipteki zenginliğin tarihsel açıdan en belirliyici boyutlarından birini özetleyen özgün bir bağlama ulaşmıştır. Bu bağlam, özellikle 1980 sonrası dönemde“gelişmiş”ve“yeni sanayileşen”denilen ülkeler için devlet müdahalesinin odaklandığı en belirleyici bağlam durumundadır. Çalışmada, 1000-2008 arası dönem, belli“liberal”ve“müdahaleci”yaklaşım ve uygulamaların oluşturduğu paradigmalara referansla alt dönemlere ayrılmış, her bir alt dönemde, ulusal ve uluslararası“liberal”ve“müdahaleci”uygulamaların en genel çizgileri ile çerçevesi çizilmeye ve her bir alt dönem, bu genel çizgileri simgeleyen bir bağlamda kavramlaştırılmaya çalışılmıştır. Bu çaba sonucunda, liberal yaklaşımlarda çeşitli şekillerde vurgulanan ve gerçekleşmesi istenen süreçlere en fazla yaklaşılan dönemin 1860-1880 arası dönem olduğu ortaya çıkmıştır. Söz konusu dönemde de, sömürgelerin – Belçika sömürgelerinden biri ile Hollanda sömürgeleri dışta tutulursa – dış ticaret açısından sömürgeci ülke dışındaki ülkelere yasaklı olduğu ve ABD başta olmak üzere bir dizi Avrupa ülkesinde tarifelerin devam ettiği, ancak özellikle Avrupa ülkeleri açısından tarife oranlarında önemli sayılabilecek düşüşlerin geçerli olduğu görülmüştür. Başka bir ifade ile, prekapitalist dönemden başlayarak, kapitalizmin tarihi boyunca tam anlamıyla liberal bir uluslararası ve dolayısıyla da ulusal düzenin hiç bir zaman gerçekleşmediği bulgulanmıştır. Ayrıca, 1870'li yıllardan itibaren, belirleyici bir kısım kapitalist ülkede devletlerin ulusal hasılalar içindeki paylarının 1996 yılına kadar sürekli artış göstererek, ulusal hasılaların neredeyse yarısına yaklaştığı, 1996'dan 2007'ye ise oldukça sınırlı ve ihmal edilebilir bir düşüş gösterdiği bulgusu, çalışma açısından dikkat çekici bir bulgu olmuştur. Çalışmanın temel araştırma sorusu bağlamında, 1500-1800 arası alt dönemden başlayarak, her bir alt dönemde, küresel hasıla içindeki payını en fazla artırabilmiş ülke örneklerinde, küresel kapitalist piyasa ağlarına uzun dönemde marjda yüksek getirili iktisadi faaliyetlerin üretimi ekseninde eklemlenmeyi sağlayan“liberal”ve“müdahaleci”iktisadi uygulamaların pragmatist bir birlikteliğinin belirleyici olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Söz konusu uygulamaların, küresel düzeyde, kapitalizmin geçmişindeki yüksek getirili iktisadi faaliyetlerden ziyade, geleceğine dönük bir şekilde, gelecekte olası yüksek getirili iktisadi faaliyetlerin, uluslararası rekabetçiliği özendiren bir anlayış ve ufukla, ülke içinde gerçekleştirilmesini amaçlayan bir bağlam taşıdığı ayrıca belirtilmelidir. Bu sonuçlara ulaşılmasını sağlayan karşılaştırmalı bir perspektifin oluşması açısından, bazı alt dönemlerde, başka bazı ülkelerdeki iktisadi uygulamalar da, incelenerek, çalışmaya dahil edilmiştir. Son olarak çalışmanın, amaç ve planları açısından, başlangıçta öngörülmeyen/öngörülemeyen, fakat mübadele meselesine yeni bir yaklaşım getirme potansiyeli taşıyan bir çıktısı daha bulunmaktadır. Söz konusu yaklaşım, insanlık tarihinin tüm zamanlarında geçerli olan farklı mübadele formları ile başta iktisat disiplini olmak üzere, içinde antropologlar ve tarihçilerin de bulunduğu çok geniş bir bilimciler grubunun katkılarını kapsamı içine alan ve hem farklı toplumlardaki başat değiş-tokuş ilişkilerini, hem de her bir özgün duruma özgü değiş-tokuş ilişkilerini soyutlamaya imkan veren oldukça geniş bir çereçeve imkanı sağlıyor gibi görünmektedir. Bu yaklaşım, aynı anda, hem konuya ilişkin katkı yapmış neredeyse bütün düşünürlerin izinden gidilebilmesine, hem de bu düşünürlerin eleştirel bir perspektifle değerlendirilebilmesine imkan tanımaktadır. Ancak, söz konusu yaklaşım vasıtası ile çalışmayı zenginleştirmesi muhtemel açılım ve perspektifler, bu yaklaşımın yeni bir yaklaşım olması nedeniyle ve bir süre daha işlenilmesinin yararlı olabileceği düşüncesiyle tez bütününe yaygınlaştırılmamıştır.
Özet (Çeviri)
The primary purpose of this study is to examine the historical and societal system of capitalism within the context of“market and government”,“liberalism”and“interventionism”from an anthropological and historical point of view. The main research question is centered around the economic policies implemented by the countries that have increased their shares in global output the most and already have leading positions in global economy, again within the context of international“liberal”and/or“interventionist”practices that have been valid throughout the history. In relation to that, this study followed economics as a discipline of“capitalist wealth”, together with the policies contributing to the accumulation of this wealth, while questioning the possibility of policy isolation. Methodological pluralism has been applied both due to the context of the study and as a preference. In other words, this study includes abstract, conceptual, statistical, historical and comparative methods as necessary. The issue of“market and government”,“liberalism”and“interventionism”has been first addressed from a theoretical point of view and then discussed considering the practices that have been observed during different periods from 1000 to 2008. Assessing the economic theories and approaches from the perspective of“capital wealth”on individual, regional, national and/or global levels; the main focus might be defined as the“marginal benefits”. The notion of“marginal benefits”, especially since 1980, and in the form of“innovation and multi-dimensional processes triggering the innovation”, has been associated with the unique context explaining one of the most important historical dimensions of capital wealth. This context has been the focus of state intervention for the developed and industrializing countries since then. The period of 1000-2008 has been divided into sub-periods with reference to paradigms of“liberal”and“interventionist”approaches and practices. The author has focused his efforts on drawing a framework for the“liberal”and“interventionist”practices in each sub-period and on conceptualizing each sub-period to best represent these frameworks. This effort has led to the conclusion that the period of 1860-1880 has been characterized as the period witnessing the processes defined and emphasized by liberal arguments the most often. In the same period, colonies – excluding the ones owned by Dutch and one of those controlled by Belgium – were forbidden for the other countries. Tariffs were effective in the USA and in several European countries, however with considerable downward trend, especially in Europe. In other words, starting from pre-capitalist era, a national or global liberal order has never been completely achieved. Furthermore, increasing share of state in gross domestic product in some capitalist countries until 1996 – even reaching the half–, and a negligible and limited decrease of this share from 1996 to 2007 have been notable findings for the study. For the countries that have increased their shares in global output the most, starting from the sub-period of 1500 to 1800, it can be concluded that the pragmatist co-occurrence of“liberal”and“interventionist”economic practices that leads to getting connected to global capitalist market networks in the long term through high margin economic activities has been the determinant force. These practices have been towards the future of capitalism rather than its past and focused on having these potential high margin economic activities within the country, with a mentality highly encouraging global competitiveness. This study also includes economic practices from several other countries in other sub-periods to come up with a comparative perspective to reach these conclusions. Finally, this study has another output that was/could not foreseen in the beginning: it might potentially bring a new approach to the notion of“exchange”. This approach can present a framework that incorporates the contributions of economics literature and a wide array of scientists from anthropologists to historians and that enables understanding both situational and fundamental“barter/exchange”relations in different societies. In addition to that, this approach enables both following the all contributing scholars' thoughts and assessing them objectively. However, since this approach is novel and further examination is needed; the perspectives and topics related to this approach have not been diffused and expanded to the whole content of the study.
Benzer Tezler
- Liberal düşüncenin gelişiminde iktisat politikasının evrimi ve Türk örneği
The Evolution of economic policy in the development of liberal thought and the Turkish case
KIVANÇ ACAR
- İstanbul'da neoliberal kentleşme dinamikleri: Kamu yararı ve kentsel rejim analizi
Neoliberal urbanisation dynamics of Istanbul: Public interest and urban regime analysis
SEÇİL ÖZALP
Doktora
Türkçe
2017
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT
- Türkiye'de istihdam politikalarının yoksulluğa etkisi
The effect of employment policies on poverty in Turkey
PINAR SOYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriDokuz Eylül ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ ERDUT
- İktisadi ve siyasi yönleriyle bölüşüm: Türkiye'de1980 sonrası dönemdeki siyasi partiler örneği
Economical and political outlook of distribution: Reference to the political parties of Turkey after 1980
BURÇAK AYLİN PASTONOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Siyasal BilimlerUfuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖRSAN Ö. AKBULUT
- Mythical motifs in Mark Ravenhill's plays
Mark Ravenhill'in oyunlarindaki mitsel motifler
SİBEL KILINÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
İngiliz Dili ve EdebiyatıTekirdağ Namık Kemal Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TATİANA GOLBAN