Dizgeci işlevsel dilbilgisi çerçevesinde İngilizce ve Türkçe öğüt verici metinlerde geçişlilik
Transitivity in English and Turkish hortatory texts from a systemic functional view
- Tez No: 441457
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature, English Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Dil kullanımı Dizgeci İşlevsel Dilbilgisi çerçevesinde ele alındığında bağlam, söylem-anlambilim, sözlükdilbilgisi ve sesbilim/yazıbilim olmak üzere dört temel katmana sahiptir (Halliday, 1967; 1976; 1985a; Halliday, 1994; Halliday ve Matthiessen, 2004). Bağlam ve metin temelinde gerçekleşen dil dizgesi bu katmanlar çerçevesinde düzenlenir ve metinde anlam dilbilgisel araçlar ile kodlanır (Halliday, 1985a; 1985b; Eggins, 2000). Söylem-anlambilimsel düzlemde üretilen düşünsel anlamın ifadesi, geçişlilik dizgesi aracılığıyla gerçekleşir. Geçişlilik, süreçler ve bu süreçlerin katılımcılarının temsil edildiği dizgedir. Düşünsel anlamın yapılandırılması sürecinde geçişliliğe ilişkin bağlam bağımlı bir biçimde yapılan seçimler dilsel bir örüntü oluşturur ve farklı dillerin kullanımında geçişlilik örüntüsü çerçevesinde anlamlı farklılıklar gözlemlenebilir. Dizgeci İşlevsel Bakışın kültür bağlamı olarak ele aldığı katman, dile ilişkin türsel seçimleri içerir. Öğüt verici metinlerin bireyler için hassas veya hassas olmayan konuları yoğun olarak içermesinden dolayı bu çalışmada öğüt verici metin tipinin süreçler ve süreç katılımcıları bağlamında kültürlerarası farklar açısından anlamlı veriler sunabileceğinden yola çıkılmıştır. Çalışmanın veri tabanı istatistiksel işlemlerin gerektirdiği 80 tane İngilizce ve 80 tane Türkçe olmak üzere 160 öğüt verici metinden oluşmaktadır. Kültür ve bağlam bağımlılığı çerçevesinde diller arası farklılıkları göz önünde bulunduran bu çalışmada veriler sözlük-dilbilgisel süreçler çerçevesinde ki-kare testi ile karşılaştırılmıştır. Çözümlemede elde edilen bulgular diller arasında süreç kullanımları ve süreçlerin katılımcılarına yüklenen roller açısından İngilizce ve Türkçe öğüt verici metinlerde farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Öğüt verici metinlerde, metinde sözü edilen konuların hassas olup olmama durumlarına göre İngilizce ve Türkçe kullanımlarda farklı dağılımlar gözlemlenmiş ve bu durum kültürel etmen ve dinamikler ile ilişkilendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Within the framework of Systemic Functional Grammar language use has four main layers as context, discourse-semantics, lexicogrammar and the phonology/graphology (Halliday, 1967; 1976; 1985a; Halliday, 1994; Halliday and Matthiessen, 2004). The Language system which is realised through context and text is coded via linguistic tools (Halliday, 1985a; 1985b; Eggins, 2000). The representation of Ideational meaning which is constructed in discourse-semantic layer is realised by the transitivity system. Transitivity is the system in which the processes and their participants are represented. In the creation process of the Ideational Meaning context dependent choices which are made in the base of transitivity constructs a linguistic pattern and differences can be observed in different languages in the use of transitivity patterns. The database of this study consists of a total 160 hortatory texts including 80 English and 80 Turkish text, which are determined in the light of a preliminary study. The data are compared by using a chi-square test by considering culture and context dependency on the account of lexicogrammatical processes. The findings of the study indicate that there are differences between languages on the basis of the distribution of processes and the participant roles. Considering whether the subjects in the hortatory texts are sensitive or not it is observed that there is a different pattern distribution in the use of English and Turkish, and this is related to the cultural factors and dynamics.
Benzer Tezler
- Türkçe ve İngilizce bilimsel makale özetlerinde bilgiyi kurgulama ve yazar kimliğini kodlama biçimleri
Forms of constructing scientific knowledge and encoding writer's stance in Turkish and English research article abstracts
HAMİDE ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2011
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NESLİHAN KANSU YETKİNER
- A critical discourse analysis of gender identitiy in Turkish newspapers
Türkçe gazetelerde cinsiyet kimliğinin eleştirel söylem çözümlemesi açısından incelenmesi
SHAHLA MORSALI
Doktora
İngilizce
2023
İngiliz Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIL ÖZYILDIRIM
- Çeviri metinlerde konu sürekliliği
Thematic development in translated texts
HAMİDE ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. LÜTFİYE OKTAR
- An analysis of Turkish key values in A1 and A2 English textbooks through visual discourse
A1 ve A2 düzeyindeki İngilizce ders kitaplarında kullanılan Türk kök değerlerin görsel söylem yoluyla incelenmesi
HATİCE GÜLŞAH ERTÜKENMEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
DilbilimOndokuz Mayıs ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NALAN KIZILTAN
- İşlevsel dilbilgisi çerçevesinde Türkçedeki ilişkisel süreçlerin betimlenmesi
Description of relational processes in Turkish within the framework of functional grammar
EMİNE OFLAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
PROF. DR. V. DOĞAN GÜNAY