Geri Dön

Dizgeci işlevsel dilbilgisi çerçevesinde İngilizce ve Türkçe öğüt verici metinlerde geçişlilik

Transitivity in English and Turkish hortatory texts from a systemic functional view

  1. Tez No: 441457
  2. Yazar: SERKAN KOÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA KAYA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature, English Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 197

Özet

Dil kullanımı Dizgeci İşlevsel Dilbilgisi çerçevesinde ele alındığında bağlam, söylem-anlambilim, sözlükdilbilgisi ve sesbilim/yazıbilim olmak üzere dört temel katmana sahiptir (Halliday, 1967; 1976; 1985a; Halliday, 1994; Halliday ve Matthiessen, 2004). Bağlam ve metin temelinde gerçekleşen dil dizgesi bu katmanlar çerçevesinde düzenlenir ve metinde anlam dilbilgisel araçlar ile kodlanır (Halliday, 1985a; 1985b; Eggins, 2000). Söylem-anlambilimsel düzlemde üretilen düşünsel anlamın ifadesi, geçişlilik dizgesi aracılığıyla gerçekleşir. Geçişlilik, süreçler ve bu süreçlerin katılımcılarının temsil edildiği dizgedir. Düşünsel anlamın yapılandırılması sürecinde geçişliliğe ilişkin bağlam bağımlı bir biçimde yapılan seçimler dilsel bir örüntü oluşturur ve farklı dillerin kullanımında geçişlilik örüntüsü çerçevesinde anlamlı farklılıklar gözlemlenebilir. Dizgeci İşlevsel Bakışın kültür bağlamı olarak ele aldığı katman, dile ilişkin türsel seçimleri içerir. Öğüt verici metinlerin bireyler için hassas veya hassas olmayan konuları yoğun olarak içermesinden dolayı bu çalışmada öğüt verici metin tipinin süreçler ve süreç katılımcıları bağlamında kültürlerarası farklar açısından anlamlı veriler sunabileceğinden yola çıkılmıştır. Çalışmanın veri tabanı istatistiksel işlemlerin gerektirdiği 80 tane İngilizce ve 80 tane Türkçe olmak üzere 160 öğüt verici metinden oluşmaktadır. Kültür ve bağlam bağımlılığı çerçevesinde diller arası farklılıkları göz önünde bulunduran bu çalışmada veriler sözlük-dilbilgisel süreçler çerçevesinde ki-kare testi ile karşılaştırılmıştır. Çözümlemede elde edilen bulgular diller arasında süreç kullanımları ve süreçlerin katılımcılarına yüklenen roller açısından İngilizce ve Türkçe öğüt verici metinlerde farklılıklar olduğunu ortaya koymuştur. Öğüt verici metinlerde, metinde sözü edilen konuların hassas olup olmama durumlarına göre İngilizce ve Türkçe kullanımlarda farklı dağılımlar gözlemlenmiş ve bu durum kültürel etmen ve dinamikler ile ilişkilendirilmiştir.

Özet (Çeviri)

Within the framework of Systemic Functional Grammar language use has four main layers as context, discourse-semantics, lexicogrammar and the phonology/graphology (Halliday, 1967; 1976; 1985a; Halliday, 1994; Halliday and Matthiessen, 2004). The Language system which is realised through context and text is coded via linguistic tools (Halliday, 1985a; 1985b; Eggins, 2000). The representation of Ideational meaning which is constructed in discourse-semantic layer is realised by the transitivity system. Transitivity is the system in which the processes and their participants are represented. In the creation process of the Ideational Meaning context dependent choices which are made in the base of transitivity constructs a linguistic pattern and differences can be observed in different languages in the use of transitivity patterns. The database of this study consists of a total 160 hortatory texts including 80 English and 80 Turkish text, which are determined in the light of a preliminary study. The data are compared by using a chi-square test by considering culture and context dependency on the account of lexicogrammatical processes. The findings of the study indicate that there are differences between languages on the basis of the distribution of processes and the participant roles. Considering whether the subjects in the hortatory texts are sensitive or not it is observed that there is a different pattern distribution in the use of English and Turkish, and this is related to the cultural factors and dynamics.

Benzer Tezler

  1. Türkçe ve İngilizce bilimsel makale özetlerinde bilgiyi kurgulama ve yazar kimliğini kodlama biçimleri

    Forms of constructing scientific knowledge and encoding writer's stance in Turkish and English research article abstracts

    HAMİDE ÇAKIR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NESLİHAN KANSU YETKİNER

  2. A critical discourse analysis of gender identitiy in Turkish newspapers

    Türkçe gazetelerde cinsiyet kimliğinin eleştirel söylem çözümlemesi açısından incelenmesi

    SHAHLA MORSALI

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İngiliz Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. IŞIL ÖZYILDIRIM

  3. Çeviri metinlerde konu sürekliliği

    Thematic development in translated texts

    HAMİDE ÇAKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Mütercim-TercümanlıkDokuz Eylül Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. LÜTFİYE OKTAR

  4. An analysis of Turkish key values in A1 and A2 English textbooks through visual discourse

    A1 ve A2 düzeyindeki İngilizce ders kitaplarında kullanılan Türk kök değerlerin görsel söylem yoluyla incelenmesi

    HATİCE GÜLŞAH ERTÜKENMEZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    DilbilimOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NALAN KIZILTAN

  5. İşlevsel dilbilgisi çerçevesinde Türkçedeki ilişkisel süreçlerin betimlenmesi

    Description of relational processes in Turkish within the framework of functional grammar

    EMİNE OFLAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Bölümü

    PROF. DR. V. DOĞAN GÜNAY