Dilbilgiselleşme ve Eski Uygurca edatlar
Grammaticalization and postpositions in old Uighur Turkic
- Tez No: 443560
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜLENT GÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
Bu çalışma dilbilgiselleşme kuramı çerçevesinde edat oluşumlarını incelemekte bu bağlamda Eski Uygur Türkçesindeki edatların meydana geliş aşamalarını ele almaktadır. Bağımsız, sözcüksel bir birimin dilbilgisel bir birime dönüşme sürecini, bağımlı, dilbilgisel bir birimin ise daha çok dilbilgiselleşme sürecini açıklayan, dil birimlerin hem bu gelişim ve değişim aşamalarını hem de bu süreçte birbirleri arasında gerçekleşen ilişkiler ağını inceleyen dilbilgiselleşme kuramının tarihi, özellikleri, kapsam alanı, süreçleri değerlendirilmiştir. İsim veya fiillerin bu isim veya fiil özelliklerini dilbilgiselleşmeleri sürecinde aşama aşama kaybetmeleriyle meydana gelen edatların bu oluşum evreleri, özellikleri, kavram alanı incelenmiştir. Edat oluşumunun doğrudan isim veya fiil üzerinden değil mutlaka ara kategoriler aracılığıyla gerçekleştiği belirlenmiş, bu ara kategoriler içinden de ikincil edat kategorisinin özellikleri, kavram alanı, edat kategorisinden farkları açıklanmış, bu kapsamda Eski Uygur Türkçesine ait edatlar değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the formations of postpositions are examined within the framework of grammaticalization theory. In this regard, the formation phases of the postpositions in old Uighur Turkic are focused. The history, features, scope and processes of the grammaticalization theory- which explains the processes of transformation of an independent, lexical unit into a grammatical unit together with the further grammaticalization phases of any single grammatical unit and examines both these development and change stages of language units and their relational networks occurring in this time are evaluated. In addition, the formation phases, characteristics and concept area of postpositions which occurs through nouns or verbs losing their noun or verb features in grammaticalization process step by step are studied. According to the findings of this research, the formation of postposition does not realize directly through noun or verb but intermediate categories. Within these sub-categories the features, concept area of the category of secondary postposition and its differences from postposition category are explained. In this scope, the postpositions of Old Uighur Turkic are evaluated.
Benzer Tezler
- Tarihî Türk yazı dillerinde teg edatı
The preposition teg in historical Turkish written languages
FATMA NUR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JALE DEMİRCİ
- Eski Türkçe, Orta Türkçe ve Türkiye Türkçesi atasözlerinde klitikler
Clitics in Old Turkish, Middle Turkish and Turkey Turkish proverbs
HİLAL KASAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
- Eski Türkçede edatların istemi
The valency of postpositions in old Turkic
NESLİHAN KARACAN
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Yunus Emre Divanı'nda edatlar
The postpositions in the Divan of Yunus Emre
SENA YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEDİHA MANGIR
- Evrensel dilbilgisi ve Türkçede istem (Valenz)
Universal grammar and valency in Turkish
IŞIL AYDIN ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YILMAZ