Endüstriyel tasarım ve tasarım ürünlerinde tahakküm
Domination in industrial design and design product
- Tez No: 445101
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇİĞDEM KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Bu çalışma endüstri ve endüstri ürünü tarafından biyopolitik özne olarak beden üzerinde kurulan fiziksel ya da psikolojik tahakkümünü inceleyen ve tanımlayan kuramsal bir çalışmadır. Çalışmanın temel amacı endüstri ürünü tarafından yönlendirilen, kısıtlanan, baskılanan, dışlanan bedenleri eşit görerek gözlem yapmak; bu gözlemleri sosyoloji, felsefe ve endüstriyel tasarım alanlarına ait taramalarla örneklemek, tanımlamak ve sunmaktır. Bu sebeple biyopolitik özne kavramı çalışmanın beden ve endüstri ilişkileri üzerinden yaptığı analizleri ifade etmek adına önemli bir kavramdır. Bu ilişkileri örnekler üzerinden bir araya getirirken çalışma feminizm ve kuir kuram ile desteklenmiştir. Ayrıca örnekleri açıklamak ve ilişkilendirmek amacıyla eleştirel kuram ile yapılandırılmıştır. Endüstrinin, endüstriyel araçların ya da ürünlerin kullanıcı ile ilişkisini beden odaklı bir yaklaşımla sunan bu çalışma, tahakküm nesnesi kavramını tanımlayarak ürünün beden ile ilişkisini biyopolitik çerçevede eleştirel bir yaklaşımla inceler. Bu açıdan beden odaklı yaklaşım endüstri ve endüstri ürünlerinin kullanıcılarının bedenleri üzerinde uygulamaya koyduğu tektipleştirme, yok sayma, yönlendirme, kontrol etme, ayrıştırma veya kısıtlamaya dayalı yaptırımları incelemeyi ve örneklemeyi amaçlar. Uyguladıkları tahakküm anlamında ortak paydada incelenmeye uygun olan ürünler tahakküm nesneleri olarak tanımlanmış ve üç ana başlık altında toplanmıştır. Söz edilen ana başlıklar fiziksel perspektif, feminist perspektif ve psikolojik perspektif olarak belirlenmiştir. Endüstri ürününün beden ile ilişkisini ürünün uyguladığı yönlendirme, maruz bırakma, kısıtlama, dışlama ya da ötekileştirme üzerinden özetleyen başlıklar ürün tasarımında kullanılan antropometrik verilerin incelenmesi, sosyoloji tabanlı okumalar ve kişisel gözlemlerle oluşturulmuştur. Tasarım ürünleri sanayinin ve seri üretimin kısıtlamaları olmaksızın değerlendirilemez. Endüstriyel sınırlamalar kısmen tüketiciler üzerinde normatif davranışlar gösterirler. Bu durum tasarımcıyı tahakküm nesnelerini tasarlamaya iter. İncelenen ve örneklenen beden odaklı tahakküm nesneleri gelecekte vücut çeşitliliğine saygılı ve daha uygun endüstriyel ürünlerin tasarımına zemin sağlayabilir. Bu bağlamda çalışma içerisinde seçilmiş olan örnekler seri üretime dayanan kalıpyargıları sunarken, değişen koşullar, teknolojik imkanlar, bireysel ihtiyaçlar doğrultusunda endüstri ürününe farklı bir açıdan bakarak, ürün ve kullanıcı bedeni ilişkisini yeniden yorumlamanın, daha kapsayıcı, bütüncül ve eşitlikçi bir yaklaşımının imkanını vurgular.
Özet (Çeviri)
This study is a theoretical study, aiming at describing body as a biopolitics subject dominated by industry or industrial product. The main purpose of this study is to make an equal observation for all bodies, which are directed, limited, dominated or otherized by industrial products. These observations are defined, presented and illustrated by sociology, philosophy and industrial design literature. Since, biopolitics subject is a critical term in order to express the mentioned analysis through relations between body and industry. This study is supported with feminism and queer theory. It is also structured with critical theory for purpose of explaining and relating the examples. This study examines relations between products and body over a biopolitics frame with critical approach for describe concept of dominative object, to industrial product. In this perception aims of focus on body as a method of approach is examine and illustrate stereotyping, ignore, directing, controlling, separating or restrictions of industry and industrial objects over consumers bodies. This products defined as dominative objects are collected in three main headlines to amplify these features causing domination. These three headlines are determined as physical perspective, feminist perspective and psychological perspective. The mentioned dominating relationship between industrial product and body is implied by the object to the body. These argument was described based on examination of anthropometric data used in product design, sociology based readings and personal observations. Design products can not be evaluated without the restrictions of industry and mass production. The industrial limitations partially exert normative behaviors on consumers. This pushes designers into reproducing dominative objects. Analyzing objects with a focus on body and giving examples of domination may provide ground to discuss the possibility of more appropriate design products which are respectful to body diversity in the future. In this context, while the examples have been selected in this study shows stereotypes based on mass production, at the same time it looks from a different angle to industrial product in line with changing conditions, technological opportunities and individual needs. In this way, the study emphasizes the possibility of more inclusive, holistic and equal approach.
Benzer Tezler
- Beden ürün diyaloğu: Beden odaklı analiz ve tasarımda yeni olanaklar
Body product dialogue: Body oriented analysis and new possibilities in design
AYŞE ASYA GÜRGÜN ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2023
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLNAME TURAN
- Industrial design and the mass customization of electronic consumer goods
Tüketici elektroniği ürünlerinde endüstriyel tasarım ve kitlesel özelleştirme
SULTAN KAYĞIN SEL
Doktora
İngilizce
2013
Endüstri Ürünleri TasarımıOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OWAIN FRANCIS PEDGLEY
PROF. DR. GÜLAY HASDOĞAN
- Toys in a globalizing city: Contemporary production networks and design characteristics of toys in Istanbul
Küreselleşen kentte oyuncaklar: İstanbul'da günümüz oyuncaklarının üretim ağları ve tasarım karakteristikleri
AVŞAR GÜRPINAR
Doktora
İngilizce
2014
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM TİMUR ÖĞÜT
DR. ARTEMİS YAGOU
- Giyilebilir teknoloji girişimlerinin ürün geliştirme süreçlerinde endüstriyel tasarımın yeri: Türkiye'deki teknoloji geliştirme bölgeleri üzerine bir araştırma
The importance of design in the product development process of wearable technology start-ups: a research on technology development zones in Turkey
İFFET PALA ERCAN
Doktora
Türkçe
2020
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEBNEM TİMUR ÖĞÜT
- Cohabitating with living materials: The application of design fiction to speculate on biological futures
Canlı malzemelerle birlikte yaşamak: Biyolojik gelecekler üzerine spekülasyonlar için kurgusal tasarım uygulaması
ALİ CANKAT ALAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Endüstri Ürünleri TasarımıOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OWAIN FRANCIS PEDGLEY