Sancak'tan devlet'e Hatay basını (1921-1939)
From sandjak to state on Hatay press (1921-1939)
- Tez No: 449863
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HAYRİ ÇAPRAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, İletişim Bilimleri, History, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 410
Özet
Hatay'da yerel basın faaliyetleri, özellikle 1918 sonrası yaşanan tarihsel sürecin zorunlu bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Zira Hatay'ın 30 Ağustos 1918 tarihli Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası, Fransız işgali sonrası bir manda yönetimi altına alınmasıyla başlayan yeni dönemde, aydınların özellikle 1928 yılı itibarıyla basın yayın yoluyla teşkilatlandığı görülmektedir. Bölgede işgal ve manda idaresinin gerçekleştirdiği yeni uygulamalar ve bu uygulamaların yarattığı sonuçlar yerel ölçekte bir basın faaliyetine olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Dolayısıyla Hatay?da basın, işgalin ve manda idaresi uygulamalarının zorunlu bir sonucu olarak oluşmuş ve gelişmiştir. Bu basın, yerel ölçekte halkın yaşanan olaylardan haberdar edilmesi ve Sancak'la ilgili önemli konularda bilinçlendirilmesinin yanı sıra bağımsızlık istencinin geliştirilmesi ve mücadele ruhunun güçlendirilmesinin sağlanması gibi önemli görevler üstlenmiştir. 1936da Fransa?nın Suriyeye bağımsızlık vereceğini söylemesi üzerine taraflar arasında gerginleşen siyasal ilişkiler Türkiyenin Hatay meselesine yönelik tavrını dış ve iç basında açığa çıkarmasına olanak sağlamıştır. Türkiye ve Atatürkün Hatayın bağımsızlık konusuna göstermiş oldukları ilgi Suriye ve Fransa kamuoyunda tepkilere yol açınca söz konusu olan durum Milletler Cemiyetine ulaştırılmıştır. Tüm siyasal baskılara rağmen Sancak halkının çoğunluğunu oluşturan Türklerin, Türkiyenin desteği ile basın üzerinden yürüttükleri fikir mücadeleleri Hatay'ın bağımsızlık ve Türkiye'ye iltihak yolunda atılmış önemli adımlar olmuştur. Bu süreçte basın“Milli”ve“Muhalif”kanat olmak üzere iki kutba bölünmüştür. Milli kanat, Türkiye'nin desteği ile Sancak halkının teşkilatlanmasını sağlarken, muhalif kanat ise, başta Suriye Hükümeti olmak üzere, Manda idaresi yani Fransa'nın desteğini görmüştür. Basın, Türkiye, Fransa ve Suriye odaklı Hatayın bağımsızlık ve iltihak mücadelelerine yönelik“üç tarz-ı siyasetin”yansıtılmasında en önemli araç olmuştur. Kısa sürede yerel basın, her iki cephede birbirlerine karşı yürüttükleri farklılaşan yayın politikalarıyla, entelektüel bir kadro hareketine dönüşmüştür. Hatay'ın entelektüel fikir insanları, söz konusu bu entelektüel kadro hareketi içerisinde basının olanak verdiği ölçüde bu meseleleri ele alan önemli haberleriyle sürecin yürütücü kuvvetleri oldukları gibi Hatay'ın sosyo-kültürel, siyasi ve idari yapısı hakkında da önemli bilgiler sağlamışlardır. Bu kadro hareketinin milli kanatta öne çıkan isimleri arasında Vedi Münir, Şükrü Balcı, Selim Çelenk, A.Sırrı Hocaoğlu, A.Faik Türkmen bulunmaktadır. Buna karşın muhalif kanatta ise Edvard Nun, Firuz Hanzat gibi isimler öne çıkmıştır. Fransa manda idaresi, Hatay'daki milli gazetelere, kendi yönetimine muhalif yayınlara karşı sansür uygulamıştır. Fransa, gazetelerde milliyetçilik duygularının aşılanmasına fırsat vermemiştir. Böylece gazeteler denetim altına alınmıştır. Gazete neşri için ruhsatları sınırlandırılıp, izin verilmemeye çalışılmıştır. Birçok gazete kapatılıp, yazarları tutuklanmıştır. Hatay'da 1930'lu yıllardan itibaren belirgin bir biçimde Türk dilinin ve Türkçe yayınların ağırlığı hissedilmiştir. Bu gazeteler bağımsızlık mücadelesini yürüten yazılarıyla Türkiye'ye iltihaka kadar entelektüel bir yazın mücadelesi vermiş ve Fransız mandası ile uğraşmışlardır. Basında en çok ele alınan konuları iki dönemde incelenebilmektedir. Bunlardan ilki 1921 ile 1936 yılları arasıdır. Diğeri ise 1936 ve 1939 yılları arasıdır. Birinci dönemde daha çok sosyal ve kültürel temalar yer alırken ikinci dönemde siyasal meselelere öncelik verilmiştir. Basın bu dönemde özellikle Sancak meselesi, bağımsızlık konusu, bayrak meselesi, vatandaşlık konusu, Türkiye'ye iltihak gibi siyasal konulara ağırlık vererek bu açıdan halkın bilinçlenmesini sağlamayı hedeflemiştir. Bu yolla basın, Hatay davasının yerel ölçekte belirleyici gücü olmuştur ve Hatayın kaderini tespit etmekte önemli roller üstlenmiştir. Hatay entelektüel kadrosunun basın üzerinden yürüttükleri çabalar uzun vadede başarıyla sonuçlanarak Hatay'ın bağımsızlığı ve Türkiyeye iltihakına önemli katkı sağlamıştır. Bu çalışma ile Hatay'ın önce bağımsızlık daha sonra Türkiye'ye iltihak mücadelelerinde önemli bir yere sahip olan, siyasal çabaların yanı sıra süreci doğrudan etkilemiş, yerel ölçekte basın üzerinden yürütülen entelektüel çaba ve girişimler tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma, ayrıca bu entelektüel çaba ve faaliyetlerin bir kadro hareketi biçiminde planlı bir şekilde yürütüldüğünü vurgulayarak, basının Hatay'ın entelektüel birikiminin önemli bir taşıyıcısı olduğunu ortaya koymayı amaçlamıştır. Ayrıca basının Hatay'ın sosyo-kültürel yapısına yaklaşımı ve siyasal meselelere karşı tavrı ortaya konularak, bu açıdan toplum üzerindeki etkisi ve rolü değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Hatay local press activities, in particular after 1918 as a result of the historical process have emergedand developed mandatory. Dated August 30, 1918, Armistice Treaty of Hatay after French occupation under a mandate of the new period, as of 1928, especially throught he press releasec ollective thinkers. Created by occupation and mandate in the region Administration created new applications and these applications need a local scale, the results revealed that the press activities. Therefore, in the press, as a result of the occupation and mandate administration practices mandatory and developed. This should be aware of the events of the local press, scale and emphasizing, as well as important issues for Sandzak is the development and strengthening in 1936. France would put the independence of Syriato tense political relations between the parties to say Turkey's attitude on the issue of Hatay to expose the externaland internalmedia. Turkey and Syria and Hatay, which showed interest in the in dependence of France opened the question of the status of public reactions to the League of Nations was delivered. Despiteall the political pressures Turkey Turks constitute the majority of the people of the Starboard with the support of the General press Turkey ove rto Hatay actions idea struggles for independence and there have been important steps towards joining. In this process, press the“National”and“Defiant”wing is divided in to twozones. The people of Turkey with the support of the national wing, while the opposition wing of Sandzak, especially in Syria, including the Government, the mandate of the support that the administration of France. Thus, conducted through the press three genre-ı politics (Turkey, France and Syria under the influence) formed the basis for the struggle for independence and Joining of Hatay. As soon as the local press, differentiating their publication policies agains teach other on both fronts, has created a cadre of intellectual movement. The people of Hatay intellectual wits in this movement of intellectual staff in question to the extent that the matters discussed allow the press with important administrative force process. This line up of leaders appearing as Vedi Münir, Şükrü Balcı, A.Sırrı Hocaoğlu, A.Faik Türkmen as many more important names in the local press, the leadership has been the decisive power on the scale and the fate of Hatay has assumed important roles have been identified. Their effort sover the long term the intellectual staff in Hatay press has successfully provided an overview of Hatay to Turkey and the independence of the joining. However, carrying out the activity in France nationalist starboard press censorship imposed renounce darms. France, the news papers did not give the opportunity vaccination feelings of nationalism. Therefore, since 1930 in Hatay, Turkish language and Turkish publications clearly felt the weight. It holds the writings of the newspapers in Turkey's struggle for independence and the French Mandate to joining given up the struggle and dealt with an intellectual type. The press can be analyzed most of the considerations discussed in two period. The first of these is from the years 1921 and 1936. The other is between the years 1936 and 1939. In the first period, more socialand cultural the mesare given priority in the second period while the political issues. In this period, especially the independence of the press is a matter of theissue of the flag, the Starboard citizenship, with particular emphasis on political topics, such as joining to Turkey in this respect, the people become more conscious. In this way there has been a decisive force on the scale of the local press, and has taken on important roles address the fate of Hatay. Their effort sover the long term the intellectual staff in Hatay press successfully causes an important contribution to the independence and Hatay, Turkey has provided to joining. With this work of Hatay to Turkey joining in their struggle for independence before then has an important place in the political efforts, as well as the process, which is directly influenced by the intellectual effort, conducted through the local press on the scale, and tried to determine the initiatives. This intellectual effort and work, and also in the form of a line up of activities high lighting the execution in a planned way, the movement of the press is an important carrier of Hatay, the intellectual. You can also approach the socio-cultural structure of Hatay, the press and the political issues in this respect, community attitude towardst he impact and role of the inmates. KeyWords: Press, Hatay, Intellectual Squad Movement, Independence, Joining
Benzer Tezler
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Hatay'daki kamu yapıları
Public buildings in Hatay from the Tanzimat to the Republic
ÖVGÜ GARBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN YAZICI METİN
YRD. DOÇ. DR. FEHİME MİNE TEMİZ
- Türk basınına göre Atatürk'ün İstanbul'daki faaliyetleri (01 Temmuz 1927-10 Kasım 1938)
Atatürk's activities in Istanbul, according to the Turkish media (1 July 1927-10 November 1938)
HALUK ÇAĞLAR
Doktora
Türkçe
2011
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHDETTİN ENGİN
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Kilis'te modern eğitim
Contemporary education from reorganisation (Tanzimat) to the Republic period in Kilis, Turkey
ALİ AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihKilis 7 Aralık ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ YILDIRIM
- Tanzimat'tan II. Meşrutiyet'e Osmanlı Devleti'nin idari taksimatı (1839-1908)
Administrative division system of Ottoman State from Tanzimat to I ind Meşrutiyet (1839-1908)
MEFTUNE GÜLER
- 16. yüzyılda Osmanlı Devlet yönetiminde vezir-i azamlar ve siyasi etkileri
Başlık çevirisi yok
CAHİDE BAYSAL