Lise kimya ders kitaplarının bilimin doğası kazanımları yönünden içerik analizi
The content analysis of the chemistry text books in terms of the acquisition related with nature of science
- Tez No: 450136
- Danışmanlar: PROF. DR. FİTNAT KÖSEOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Bilimin Doğası, Kimya Ders Kitapları, İçerik Analizi, Kimya Eğitimi
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Bu araştırmada, MEB tarafından 2013 yılında geliştirilen kimya dersi öğretim programına göre hazırlanmış ve ders kitabı olarak kabul edilmiş olan 7 adet kimya ders kitabının, bilimin doğasına ilişkin boyutlar açısından temsil edilme düzeyleri, içerik analizi yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. İncelenen kitaplar, 2013-2014, 2014-2015 ve 2015-2016 eğitim-öğretim yıllında ülkemiz genelindeki tüm ortaöğretim kurumlarında ders kitabı olarak okutulması kabul edilen 9, 10 ve 11. sınıf kimya ders kitaplarıdır. Bu araştırmanın veri toplama aşamasında, araştırmacının da içinde bulunduğu 3 kodlayıcı, Lee (2007)'den uyarlanan veri toplama aracı yardımıyla, bağımsız olarak ders kitapları üzerinde kodlama yöntemini uygulamışlardır. Araştırmaya katılan kodlayıcılar arasındaki uyuşma düzeyi, Cohen'in kappa testi sonuçlarına göre ,71 ile 1,0 aralığındaki değerlere ve Krippendorf'un alpha testi sonuçlarına göre ise ,81 ile 1,0 aralığındaki değerlere karşılık geldiği hesaplanmıştır. Bu istatistikler, kodlayıcılar arasındaki uyuşmanın yüksek düzeyde olduğu sonucunu göstermektedir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, araştırma kapsamında incelenen Kimya 9 ders kitaplarının her üçünde ortak olan bazı özellikler bulunmuştur. İlk olarak kitaplarda bilimin doğasına ilişkin veri toplama aracındaki bilgi boyutuyla ilgili ifadelere, diğer boyutlara göre çok düşük düzeyde yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bilimin doğasına ilişkin veri toplama aracında ifade edilen bilgi boyutu; bilimsel olay, kavram, kanun, prensip, hipotez, teori ve model gibi bilimsel süreçlelerle ilgili kavramların ne olduğuna, aralarındaki ilişkilere ve bilimsel bilginin değişebilen doğasına işaret etmektedir. İkinci olarak, bilimin doğasına ilişkin veri toplama aracında ifade edilen BTTÇ boyutuyla ilgili ifadelere, araştırma ve düşündürme boyutlarıyla ilgili ifadelere göre daha düşük düzeyde yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bilimin doğasının BTTÇ boyutu bilim ve teknolojinin ne olduğuna, bilimin toplum ve çevre ile olan ilişkilerine ve bilim etiğine işaret etmektedir. Kimya 10 ders kitaplarının her üçünde de bilimin doğasına ilişkin,“bilgi”boyutuyla ilgili ifadelere, diğer boyutlarla ilgili ifadelere göre çok düşük düzeyde yer verildiği görülmektedir. Kimya 11 ders kitabında, bilimin doğasına ilişkin BTTÇ ve bilgi boyutları ile ilgili ifadelere diğer boyutlarla ilgili ifadelere göre çok düşük düzeyde yer verildiği görülmektedir. İncelenen kitapların çoğunda, bilimin doğasına ilişkin“bilgi”boyutuyla ilgili ifadelere, diğer boyutlara göre en az düzeyde yer verildiği görülmektedir. Kitapların tamamında, bilimin doğasına ilişkin“bilgi”boyutuyla ilgili ifadelere çok düşük düzeyde (% 12'nin altında) yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen kitapların yarısından fazlasında, bilimin doğasına ilişkin“BTTÇ”boyutuyla ilgili ifadelere, diğer boyutlara göre çok düşük düzeyde (% 15 ve altında) yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen kitapların tamamında bilimin doğasına ilişkin“araştırma”boyutuyla ilgili ifadelere yüksek düzeyde (% 30'un üzerinde) yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar değerlendirildiğinde incelenmiş olan kitapların tamamının, bilimin doğasının boyutlarını temsil etme durumları açısından, dengesiz bir dağılım sergilemekte oldukları görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In the context of this investigation, the chemistry text books which had prepared according to the new curriculum that developed by the ministry of education in 2013 were analyzed in terms of the concept of nature of science. Totaly seven chemistry textbooks which are belonging to various publishers were analyzed in the scope of this investigation. These books are 9th, 10th and 11th grade chemistry textbooks that accepted to be used in all high schools in 2013-2014, 2014-2015, 2015-2016 academic year in Türkiye. In the data collection phase of this study, the researcher and the other 2 encoder, applied the method of coding independently on textbooks together with the help of a data collection tool adapted from Lee, (2007). The level of agreement between coders participating in the survey, was calculated using Cohen's kappa (the values between ,71 and 1,00 interval) and Krippendorf's alpha testing (the values between ,81 and 1,00 interval) and it has been determined a fairly high level as a compromise between encoders. In terms of the analysis of data which had obtained from this study, firstly it is understand that, the knowledge dimension of NOS has the least representative between all dimension of NOS in all Chemistry 9 text books. Secondly, the dimension of STS (Science-Technology-Society) of NOS has low representative level than the other dimensions of NOS. According to this invesitigation's results it was also examined that all of the Chemistry 10 text books has some commonalities. First of all it is understand that, the knowledge dimension of NOS has the least representative level between all dimension of NOS in all Chemistry 10 text books. Secondly the thinking dimension of NOS has low representative level than the other dimensions of NOS like research and STS. According to the results of this investigation the STS and Knowledge dimension of NOS has the least representative between all dimension of NOS in Chemistry 11 text book. According to this research's results, the proportion of representative level of the knowledge dimension in all chemistry high school text books, to the representative level of other dimensions in all chemistry high school text books is calculated as less than % 12. According to this research's results, most of the high school chemistry text books which was analyzed in this study have less representative levels about knowledge dimension of NOS by the other dimensions. According to this research's results, more than half of the high school chemistry text books that examined in this study, it is calculated that the STS dimension of NOS have less than % 15 representative level. In all of the reviewed books, the statements that is related with the“research”dimension of NOS in text books is calculated as high-level degree (about the size over 30 %) in this reserch. Finally it has to expressed that the expressions in the text books that are related with NOS in all Chemistry text books has unbalanced distribution. According to the results of this investigation, it has to expressed that, all of the chemistry text books have less repsesentative levels by the knowledge dimension of NOS. Keywords : Nature of Science, Chemistry Text Books, Content Analysis, Chemistry Education
Benzer Tezler
- Lise kimya ve fizik ders kitaplarındaki Millikan Yağ Damlası Deneyinin bilim tarihi ve felsefesi açısından incelenmesi
Investigation of Millikan Oil Drop Experiment in high school chemistry and physics textbooks in terms of history and philosophy of science
BÜŞRA KAMBER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVGİ AYDIN GÜNBATAR
- Bilimin doğasının lise kimya ders kitaplarında ele alınışı
Treating of nature of science in high school chemistry textbooks
SELMA TORTUMLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEVGİ AYDIN
- Lise kimya ders kitaplarında bilim tarihi kullanımının incelenmesi
Investigation of history of science in high school chemistry textbooks
GÜLŞAH ZERMAN KEPCEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERHAT İREZ
- Lise biyoloji, fizik ve kimya ders kitaplarında kullanılan bilim tarihi hikâyelerinin niteliksel incelenmesi
High school biology, physics and chemistry qualitative analysis of science history stories used investigation
YASEMİN SARIBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyolojiMarmara ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT İREZ
- 1992-2004 yılları arasında normal liselerde okutulan kimya-1 ders kitaplarının kavram yanılgıları yönünden incelenmesi
The review of the chemistry-1 text books in the normal educational institutions between 1992-2004 as the aspect of misconceptions
MECİT SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET MAŞUK KÜÇÜK