Fakîr Ahmed Şeyhzâde'nin Tabibnâmesi (Dil incelemesi- metin- dilbilgisel dizin)
Fakîr Ahmed Şeyhzâde'ni̇n tabi̇bnâmesi̇ (Grammar analysis- transcripted text- grammatical index)
- Tez No: 452057
- Danışmanlar: PROF. DR. HACI ÖMER KARPUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tabîbnâme, Fakîr Ahmed Şeyhzâde, Alternatif Tıp, Botanik, Ezcacılık, Tabîbnâme, Fakîr Ahmed Şeyhzâde, Alternative Medicine, Botanics, Pharmaceutics
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Kültür Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 365
Özet
Tabîbnâme, 18. yüzyılda Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın isteği üzerine Fakîr Ahmed Şeyhzâde tarafından yazılmıştır. Metin; alternatif tıp, eczacılık ve bitki bilim konularını içermektedir. Bu eser, birçok kaynağın günümüze ulaşmasını sağlayan Sultan I. Mahmud Han tarafından vakfedilmiştir. Eski tıp bilimindeki yaygın görüşte olduğu gibi bu eserde de birçok hastalığın sebebi olarak vücutta bulunan birtakım maddeler arasındaki dengenin bozulması gösterilmiştir. Bozulan dengeyi yerine getirebilmek için hekimler öncelikle dengesizliği oluşturması muhtemel maddenin eksikliğinin ya da fazlalığının teşhisini koyarlar. Sonrasında hangi maddenin hastaya şifa vereceğinin tahlilini yapar ve bu muayenenin ardından hastaya gerekli tedaviyi uygularlar. Bu içerikte yazılmış tıp kitapları bir dönem sonraki hekimlere kaynak niteliği taşımış ve günümüzdeki tıp biliminin temellerinin oluşmasında rol oynamışlardır. Çalışmamız dört kısımdan oluşmaktadır: Giriş, Dil İncelemesi, Çeviri Yazı Metin ve Dilbilgisel Dizin. Giriş Bölümünde Tabîbnâme adlı eserin yazarı, konusu ve yazıldığı dönem hakkında bilgi verilmiştir. Metnin ilk dört varağında yer alan giriş mahiyetindeki Arapça kısmın görselleri ve Türkçeye çevirileri bu bölümde yer almaktadır. İnceleme kısmında Tabîbnâme metninin biçim bilgisi, özellikleri ve söz varlığı ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Çeviri Yazılı Metin kısmında 70 varak 1456 satırdan oluşan metnin çeviri yazısı verilmiştir. Dizin kısmında Tabîbnâme metninde yer alan bütün biçim birimler dilbilgisi özelliklerine göre sıralanmıştır ve geçtikleri cümle ve satır numaralarıyla birlikte verilmiştir. Dizinde sözlük başı olarak kaydedilen tüm sözcüklerin hangi dile ait oldukları, Türkiye Türkçesindeki anlamları ve metinde geçen cümledeki anlamları verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Tabîbnâme was written by Fakîr Ahmed Şeyhzâde on the request of Nevşehirli Damat İbrahim Paşa in 18th century. This manuscript contains related topics as alternative medicine, pharmaceutics and botanics. Manuscript has endowed by Sultan Mahmud Han the First, who is provided access many important knowledge sources as this one to last till today. As the common opinion in old medicinal science, the main reason of many diseases is imbalancement among some matters in human body. This opinion stays same in this manuscript. To balance this imbalancement, physicians firstly diagnose the deficiency or excess of probable matter then they analyse the which matter can cure the patient and after this medical examination process, they apply the treatment to the patient. The books have written about similar contents as this one have played a great role of founding today's medicinal sciences and being sources of knowledge for physicians. Our dissertation consists of four main sections: Introduction, Grammar Analysis, Transcripted Text and Grammatical Index. In Introduction section, information has given about Tabîbnâme's author, main subject and era that it was written in. First eight pages of this manuscript are written in Arabic language and their translations to Turkish are placed in the Introduction section. In Grammar Analysis section, there are information about morphological contents and vocabulary of Tabîbnâme. Transcripted Text section consists 140 pages (1456 lines) of transcripted text of manuscript. Index section contains all of the morphemes in Tabîbnâme and they are put in order according to their grammatical features with their line numbers. All index entries have been given with their lingual origins, meanings in Turkish and where they were mentioned in manuscript with their contextual meanings.
Benzer Tezler
- Cenâbî Ahmed Paşa'nın hayatı, hayratı ve eserleri
Cenâbî Ahmed Pasha's life, waqfs and works
FATMA ATLIHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÇINAR
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- نظم الحكم و الإدارة في شمال الجزيرة الفراتية الدولة المروانية إنموذجاً (380هـ - 478هـ/ 990م-1086م)
Mezopotamya'nın kuzeyindeki yönetim ve idare sistemine model olarak Mervani Devleti (380-478 HJ/990-1086M) / The governance and administration systems in Mesopotamia the Marwanid State as a model (380-478 /990-1086)
BEHEŞTİ GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Arapça
2024
TarihMardin Artuklu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NARJES KADRO
- 15. yüzyıl divanlarında mekân algısı
Perception of space in divans of 15. century
BÜNYAMİN TETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET İÇLİ
- Cumhuriyetten günümüze toplumsal değişimin Türk resim sanatında kadın imgesine yansıması
Reflection of the sosial chance on the image of woman in Turkish art of painting since the fondation of republic
MERYEM UZUNOĞLU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2008
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. AYDIN AYAN