Atatürk Döneminde Türkiye-İran ilişkileri
Ataturk Peri̇od Turkey-İran relations
- Tez No: 452130
- Danışmanlar: PROF. DR. FAHRİ SAKAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Türk-İran sınır sorunları, Kürt isyanları, Atatürk, Şah Rıza Pehlevi, Sadabad Paktı, Turk-Iran border problems, Kurdish Rebellions, Ataturk, Shah Riza Pehlevi, Pact of Sadabad
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
“Atatürk Döneminde Türkiye-İran İlişkileri”adlı tez çalışmasında, Türklerin Ortadoğu'ya hâkim olmaya başladığı onuncu yüzyıldan itibaren gelişen Türk-İran ilişkilerinin 1938 yılına kadar hangi süreçlerden geçtiği açıklanmaya çalışılmıştır. Birinci bölüm 1923 yılı öncesi Türk-İran ilişkileri ele alınmıştır. Safevi Devleti'nin kurulduğu 1501 yılından itibaren on dokuzuncu yüzyılın başlarına kadar, Türk-İran ilişkileri mezhep temelli güç mücadelesi ve rekabet ekseninde savaşlar ve gerilimlerle şekillenmiştir. On dokuzuncu yüzyılın başlarından itibaren bölgede ağırlıklarını iyiden iyiye hissettiren batılı güçlerin yarattığı tehditler iki ülke arasında var olagelen mücadelenin şiddetini azaltmıştır. İkinci bölümde ise 1. Dünya Savaşından Cumhuriyetin kuruluşuna kadarki süreç irdelenmiştir. Türkiye'de Atatürk liderliğinde cumhuriyet idaresine geçilmesi ve İran'da Rıza Pehlevi'nin Şah ilan edilmesi ile birlikte ilişkilerde yeni bir dönemin başladığı kabul edilebilir. Tez çalışmasına esas konu olan, Türkiye-İran ilişkileri 1923-1932 ve 1932-1938 olarak iki dönem şeklinde 3. bölümde incelenmiştir. Türkiye-İran ilişkilerinin ilk dönemi sınır sorunları, Kürt isyanları ve batılı güçlerle ilişkiler gibi etmenlerin gölgesinde şekillenmiş; ikinci dönemde ise sınır sorunlarının çözülmesiyle ilişkilerde başlayan gözle görülür iyileşme Şah Rıza Pehlevi'nin Türkiye ziyareti ve bölge ülkeleri arasında imzalanan Sadabad Paktı ile zirveye ulaşmıştır. Tezin hazırlık aşamasında Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Başbakanlık Osmanlı ve Cumhuriyet Arşivindeki bilgiler; o döneme ait gazeteler ile daha önce konuyla ilgili hazırlanmış yerli ve yabancı birçok çalışma gözden geçirilmiştir.
Özet (Çeviri)
In the thesis work "Atatürk Period Turkey-Iran Relations, it was tried to explained from which process Turk-Iran relations that was developed from 10th century that Turkey has started to dominate the Middle East go trough until 1938. It is discussed that Turkish-Iran relations prior to 1923 in the first chapter. From 1501 that the establishment of the Safavid state until the early 19th century Turkish-Iran relations have been shaped with sectarian power struggle and wars and tensions in the competition axis. Since the beginning of the 19th century, threats posed by the western Powers that make feel their weightinesses in the region from good to better reduced the intensity of the struggle that has been between the two countries. It is examined from First World First World war to establishing Turkish Republic in the second chapter. It is acceptable that start of a new era in the relations with switch to the republician administration under the leadership of Ataturk in Turkey and Rıza Pehlevi was declared shah in Iran. Turkish-Iran relations that is the main subject of the thesis are examined in two periods as1923-1932 and 1932-1938 in the third chapter. The first period of Turkey-Iran relations was formed in the shadow of the factors as border ıssues, Kurdish rebellions and relations with the westwrn Powers; in the second period noticable improwments which started in the relations with the resolution of border issues reached its peak with Shah Rıza Pehlevi's visit to Turkey and Sadabad Pact which signed between the countries in tehe region. In the preparation of the thesis the informations on the Presidental Achives, newspaper of that period and several domestic and foreign studies which are prepared on the subject before are revised.
Benzer Tezler
- Türk basınına göre Türkiye-İran ilişkileri (2000-2006)
Turkey -Iran relations according to Turkish press (2000-2006)
SONER DURSUN
- Türkiye-İran ilişkileri (1918-1960)
Turkey-Iran relations (1918-1960)
ENDER YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHDETTİN ENGİN
- Demokrat Parti Dönemi Türkiye-İran ilişkileri (1950-1960)
Turkey-Iran relations in the era of Democratic Party (1950-1960)
HALİME ZEHRA MANGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiŞarkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAYİM TÜRKMAN
- Mustafa Kemal Atatürk Döneminde Türkiye'yi ziyaret eden yabancı devlet başkanları ve Türk basınındaki akisleri
Başlık çevirisi yok
ÖMER ERDEN