Geri Dön

Alevî-Bektaşî kültüründe yaratılış anlatıları ve toplumsal cinsiyet ilişkileri

Creation narratives and gender relations in Alevi-Bektashi culture

  1. Tez No: 456806
  2. Yazar: EMİNE YÜKSEL
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM SERT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Halk Bilimi (Folklor), Sosyoloji, Tarih, Folklore, Sociology, History
  6. Anahtar Kelimeler: Yaratılış, Toplumsal Cinsiyet, Efsane, Alevî, Bektaşî, Kadın, Sözlü Kültür, Güruh-ı Naci, Creation, Gender, Mythology, Alevi, Bektashi, Oral Culture, Women, Güruh-ı Naci
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 164

Özet

Yaratılış anlatıları toplumu oluşturan ferdlerin varoluşsal sorularına yanıt vererek, yaşamın nasıl ortaya çıktığı, kimin ya da neyin yaşamı ortaya çıkardığı, erkek ve kadın olmanın ne demek olduğu, kişilerin birbiriyle, kendilerinin dışındaki dünyayla ve kâinatla nasıl ilişki kurdukları gibi konuları ele alır. Yaratılışın bu sorulara verdiği cevaplar toplumsal cinsiyet ilişkilerini doğallaştırma işlevi görür ve kadın erkek rollerini ikiliklere dayandırır. Bu ikilikler temelinde kurulan, kadının erkeğe tâbi olması algısının doğallaştırılması, ataerkil ilişkilere ve cinsiyetle ilgili toplumsal ideolojilere yansır. Yaratılışın anlaşılması ve temsili ile ilgili simge ve anlamlar, beden, soy, aile, mekân, dünya ve öbür dünya gibi unsurlar arasındaki ilişkilerin anlaşılmasında araçtır. Bu çalışma, Türkiye'de hatırı sayılır bir nüfusa sahip olan Alevî ve Bektaşî toplumunun yaratılış ile ilgili anlatılarını, bu anlatıların dinî ve günlük hayatın akışında nasıl içselleştirilip doğallaştırıldığını, bu içselleştime sürecinin toplumsal cinsiyet ilişkilerini nasıl şekillendirdiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Alevîler'in ve Bektaşîler'in yaratılış anlatıları yolu ile kendi benlik algılarını nasıl şekillendileri ve öteki ile arasındaki sınırı nasıl çizdikleri, sözlü ve yazılı kaynaklara dayanarak, mitoloji, sözlü kültür ve toplumsal cinsiyet bağlamında incelenecektir.

Özet (Çeviri)

The narratives of creation respond to the existential questions of the members of the society by addressing the issues such as how life came about, what it is, where it is revealed, what is being male and female, how they relate to each other and to the world outside them. The anwers given by creation narratives to these questions serve to normalize gender relations and the roles of women and man are based on dualities. Based on these dualities the naturalization of women's dependecy of man is reflected in social ideologies related to patriarchal relations and gender. Symbols and meanings related to representation of creation are tools for understanding the relations between elements such as body, lineage, family, space, world and other world. The aim of this study is to analyze how the Alevi and Bektashi society, which has a considerable population in Turkey, is concerned with creation, how these ideas are internalized and naturalized in the course of religious and daily life, and how this internalization process shapes gender relations. How the Alevis and the Bektashi will shape their own perceptions of self through the creation accounts and how they draw the boundary between the other will be examined in terms of mythology, oral culture and gender based on oral and written sources.

Benzer Tezler

  1. Alevi ve Bektaşi inançlarındaki mitolojik unsurların tarihi ve dini kökeni

    History and religious origin of mythological elements in Alevii and Bektashi beliefs

    BATTAL ATALAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    TarihErzincan Binali Yıldırım Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KADER ALTIN

  2. Alevi-Bektaşi kültüründe kadın

    Turkish woman in Alevi-Bektaşi culture

    HÜLYA ŞENKUL SAĞLAM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Türk Dili ve EdebiyatıFatih Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. HÜSEYİN ÖZCAN

  3. Alevi-Bektaşi kültüründe cem ritüelleri ve müzik pratikleri: Samsun Canlar Derneği örneği

    Cem rituals and music pratices in Alevi-Bektaşi culture: The sample of Samsun Canlar Derneği

    MUSTAFA ÖCAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MüzikOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Müzik Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. SERHAT YENER

  4. Alevi-Bektaşi kültüründe Cem töreni (Sivas örneği)

    Cem ceremony in Alevi Bektashi culture (Case of Sivas)

    GÜL AVUNDUK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DinTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASAN COŞKUN

  5. Alevî-Bektaşî kültüründe Kur'ân-ı Kerim anlayışı

    The Holy Quran in the Alevi-Bektashi cultural understanding

    HATİCE ERGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    DinFırat Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET SOYSALDI